Woda w lesie
Temat sam się nasuwa; trwające opady deszczu niepokoją. A jaki to ma związek z lasem? WIELKI! Lasy chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych. Jak to jest ważne rozumieją szczególnie ludzie, których domy są podtapiane z powodu wyciętych lasów. Wiedzą o tym także leśnicy; rozumiejąc wagę problemu starają się zwiększać retencję wodną lasów. Dlatego zachowują ich trwałość, utrzymują różnorodność gatunkową roślin i dostosowują skład gatunkowy drzewostanów do warunków siedliskowych. Ale to nie wszystko – na powierzchniach monokultur przeprowadzają zabiegi fitomelioracyjne (np. poprzez dosadzanie odpowiednio dobranych gatunków roślin; poprawiają się cechy gleby, mające wpływ na ruch wody).
Nasze lasy zatrzymują, magazynują, oczyszczają i wprowadzają do obiegu przyrodniczego znacznie więcej wody niż wszystkie śródlądowe zbiorniki retencyjne.
Ø Las gromadzi wodę w okresach jej nadmiaru i oddaje terenom położonym w niższych częściach zlewni w okresach niedoboru wody.
Ø Las ogranicza spływ wód opadowych i przekształca go w spowolniony, podziemny obieg biologiczny.
Ø Las oczyszcza wodę; proces zachodzi w szczególnie aktywnym środowisku gleb leśnych, pełniących rolę filtru biologicznego.
Zadania wodochronne najlepiej spełniają drzewostany wielopiętrowe, mieszane, starszych klas wieku. Optymalna jest sytuacja, gdy las rośnie na glebach o dobrze rozwiniętym profilu glebowym, z bogatą warstwą próchnicy. Nie bez znaczenia jest pozostawianie w lesie martwego drewna, które magazynuje wodę, a rozkładając się wzbogaca glebę poprawiając jej zdolności retencyjne.
Duże znaczenie ma także zwiększanie lesistości (szczególnie na terenach zagrożonych erozją) oraz wprowadzanie drzewostanów w górnej granicy ich występowania, na zdegradowanych glebach grożących skażeniem wód podziemnych, a także w pasach zadrzewieniowych w celu ochrony przed erozją wodną i spływem skażonych wód powierzchniowych.
Na terenach zarządzanych przez Lasy Państwowe dużo jest przykładów małej retencji wodnej; budowane są zastawki, progi, przelewy umożliwiające regulowanie stanu wilgotności siedlisk.
Leśnicy wyróżniają dwa rodzaje lasów: ochronne i gospodarcze. Do lasów ochronnych zaliczane są m.in. lasy wodochronne. Natomiast lasy gospodarcze to te, które nie zostały uznane za ochronne. W lasach ochronnych pozyskanie drewna ma znaczenie drugorzędne; znajdują tu zastosowanie szczególne zasady gospodarki leśnej. Między innymi ograniczane są tu rębnie zupełne lub w ogóle nie są stosowane, podwyższony jest wiek rębności, dostosowuje się skład gatunkowy do pełnionych funkcji, dopuszczane są określone formy zagospodarowania rekreacyjnego.
Hanka
edukator@erys.pl
