Szyszka nie jest owocem!!!
Proszę sobie wyobrazić moje zdziwienie, gdy kupując stroik świąteczny usłyszałam, że są w nim owoce sosny, świerka i jodły. Zdumiałam się tym bardziej, że najczęściej uczniowie przyjeżdżający na zajęcia wiedzą, że szyszka nie jest owocem i do dzisiaj nie postrzegałam tego zagadnienia jako problem wymagający wyjaśnienia.
Pamiętam, że jeszcze około 10 lat temu, gdy przygotowywałam ekspozycję szyszek w Muzeum, w wielu podręcznikach szkolnych znajdowałam informacje o tym, że szyszki są owocami drzew iglastych. Obecnie już jest to wyjaśniane poprawnie. Drugi problem dotyczy szyszek jodłowych. Trudno byłoby je umieścić w stroiku, ponieważ po dojrzeniu nasion łuski szyszek się odchylają i odpadają. Na drzewie pozostaje trzpień, a pod drzewem leżą łuski.
Wracając do tematu „szyszka nie jest owocem”, owoce są organami roślin okrytozalążkowych. Rozwijają się z zalążni. Owoce zawierają nasiona, które ochraniają i służą do ich rozsiewania. Występują różne typy owoców. Czereśnia jest przykładem pestkowca, a malina przykładem owocu złożonego z kilku pestkowców. Kolejnym przykładem owoców są jagody, np. borówka brusznica oraz szupinki – np. jabłoń. Owocem są także orzechy – wszystkie warstwy owocu twardnieją i drewnieją. Występują także owoce nietypowe, np. u rokitnika zwyczajnego miąższ owocu powstaje z kielicha.
U roślin nagozalążkowych organ – szyszka jest odpowiednikiem kwiatostanu roślin okrytozalążkowych. Typowa szyszka składa się z osi, na której osadzone są spiralnie łuski nasienne i niekiedy okrywające. Nasiona wytwarzane są na zdrewniałych łuskach nasiennych. Jałowce posiadają łuski mięsiste i zrośnięte, tworzące tzw. szyszkojagodę. Z kolei dla cisa charakterystyczne są czerwone, mięsiste nibyjagody – kielichowate osnówki, w których znajduje się jedno nasienie.
Chociaż… mogę trochę panią sprzedająca stroiki usprawiedliwić. Przecież w mowie potocznej spotykane są zwroty: owocem tego związku jest dziecko; owocem długoletnich badań jest odkrycie czegoś; owocem jej starań jest ciekawa praca… Jednak jest to chyba tłumaczenie mocno naciągane.
