Porosty jako biowskaźniki
Kolejne wydawnictwo Lasów Państwowych: Fałtynowicz W. 2016. Porosty Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie), Nadleśnictwo Karnieszewice.
Do powstania działa przyczyniło się wiele osób; wszystkich wymienia prof. dr hab. Wiesław Fałtynowicz w „Podziękowaniu”. Jednak pierwszym impulsem był pomysł pani mgr Dagny Nowak-Staszewskiej, specjalistki do spraw ochrony przyrody i edukacji przyrodniczoleśnej w Nadleśnictwie Karnieszewice. Od tego wszystko się zaczęło. Efekt to cudowna publikacja, która będzie bardzo pomocna w mojej pracy leśnika – edukatora. Szczególnie wartościowy (w chwili obecnej) jest rozdział I. Porosty – ogólna charakterystyka. Są tu pokazane i opisane m.in. formy morfologiczne plech porostów, co bardzo mi się przyda podczas planowanych zajęć zielonej szkoły. Uczniowie, na podstawie analizy form morfologicznych, będą oceniać stan czystości powietrza. Porosty są bowiem dobrymi biowskaźnikami – są pospolite, a reakcja, jaką wykazują w zetknięciu się z substancjami toksycznymi jest jednoznaczna, szybka i wyraźna.
Pan Profesor jest także autorem broszury, wydanej przez Fundację Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi w Krośnie (1998 r.), gdzie opisana jest metodyka wykonania monitoringu (zdobyłam kopię). Uczniowie nie muszą znać gatunków porostów; wystarczy, że odróżnią kształty plech. Metoda opiera się na założeniu, że stopień wrażliwości na zanieczyszczenie podstawowych form morfologicznych jest odmienny. Największą wrażliwość wykazują gatunki o plechach najsilniej rozbudowanych i odstających od podłoża.
Mam jednak do zgłębienia dylemat … W najnowszym wydawnictwie Autor wymienia następujące formy morfologiczne plech porostów: skorupiasta, łuseczkowata, plakodiowa (rozetkowata), listkowata, krzaczkowata, nitkowata. Natomiast w wydawnictwie z 1998 r.: skorupiasta, łuseczkowata, listkowata, krzaczkowata, nitkowata. Widać, że wiedza na temat porostów pozwoliła wyodrębnić nową formę (rozetową).
Przygotowując zajęcia skorzystam także ze skali porostowej dołączonej do Głosu Przyrody (edukacyjnego magazynu dla małych i dużych; wydawca Strefa Ekotonu): http://www.glosprzyrody.pl/index.php/nasze-publikacje
O tym, jak uczniowie poradzili sobie z badaniem czystości powietrza i o zastosowanej metodyce napiszę w czerwcu.
Hanka
edukator@erys.pl
