Kukułka nie buduje gniazda
Fakt, że kukułki nie budują gniazda wydawał mi się tak oczywisty, że nawet o tym młodzieży na zajęciach nie opowiadałam. Ale do czasu…
Ponieważ w ośrodku posiadamy zbiór gniazd ptasich, często je wykorzystuję do zaktywizowania uczniów. Ostatnio jednym z zadań gimnazjalistów było wyszukanie gniazda kukułki i opisanie jego wyglądu. I o dziwo, młodzież szukała wśród gniazd tego kukułczego. Po tym doświadczeniu żadnych zagadnień nie ignoruję, nawet tych z pozoru oczywistych. Aby się przygotować do przybliżenia młodzieży tego gatunku sięgnęłam do literatury. Przestudiowałam opis kukułki w dwóch książkach: 1) Reinhard Bezzel „Ptaki” oraz 2) Andrzej G. Kruszewicz „Ptaki Polski”. Szukałam odpowiedzi na pytanie, dlaczego kukułki nie wychowują swojego potomstwa? Kiedyś myślałam, że przyczyną jest ilość składanych jajek – podobno jedna samica może ich złożyć nawet 20. Nie wiem czy o tym czytałam, czy gdzieś słyszałam, czy sama wymyśliłam, lecz chodzi o to, że kukułka nie byłaby w stanie nad tą ilością zapanować. Gdy z pierwszych jaj wykluwałyby się pisklęta, samica wysiadywałaby kolejne jaja i znosiła dalsze… Jednak nie znalazłam potwierdzenia tej teorii. W literaturze znalazłam informację, że ta ilość jaj wynika z konieczności zachowania gatunku. Otóż nie wszystkie jaja mają szansę na rozwój. Naturalna śmiertelność może przekraczać nawet 50%. Oprócz tego, niektóre ptaki, którym zostaje podrzucone jajo rozpoznają je i wyrzucają poza gniazdo. Są też ptaki, które po rozpoznaniu obcego jaja porzucają gniazdo. Zdarzają się także takie sytuacje, gdy dziwnie zachowujące się pisklęta obcego gatunku są wyrzucane.
Dla uczniów sprawa była prosta. Gdy zadałam im pytanie – Dlaczego kukułki nie opiekują się swoim potomstwem, odpowiedziały – Bo tak to natura urządziła. Proste, prawda?
Im więcej czytałam o kukułce tym bardziej się dziwiłam. O pewnych faktach wcześniej nie wiedziałam. Zadziwiający gatunek. Oto jedna z ciekawostek: Poszczególne samice składają jaja o określonym wyglądzie, podobne do jaj ptaków, którym są podrzucane. Istnieje pogląd, że gdy samica zbliża się do upatrzonego gniazda to samiec stara się jej pomóc i odciąga uwagę okolicznych ptaków. Wówczas samica podkrada się, bierze w dziób jajko gospodarza, a w to miejsce składa swoje. Następnie połyka wykradzione jajo i odlatuje.
