Trzciel wita trzcieliną , a Pszczew plszczy…
Gdy wracałem ostatnio z nadleśnictwa zauważyłem, że zaczął się ruch wokół plantacji wikliny, których jest wiele wokół Trzciela. Żurawie siedzą na łące, wokół wiosenny nastrój, to i może czas zająć się wiklinowymi żniwami? Choć przypominam, że zima z pewnością będzie! Moje leśnictwo to Pszczew, a nadleśnictwo nazywa się Trzciel. Posłuchajcie skąd wzięły się te dziwne dla niektórych nazwy…
Nazwa miasta Trzciel, które co najmniej od 8 wieków rozwija się w bagnistym dorzeczu Obry:
pośród jezior i lasów pochodzi od słowa „trzcielina”, oznaczającego łodygę trzciny. Trzciny wokół nie brakuje, bo jezior u nas dostatek, choć brzegi niektórych zbiorników porasta u nas inna ciekawa i rzadka roślina- kłoć wiechowata. Rośnie ona na podłożu zasobnym w węglan wapnia i ma ostre jak żyletka brzegi:
Jednak firmowym znakiem miasta jest wiklina. Okolice Trzciela porastały od wieków bujne zarośla dzikiej wikliny, która była i jest doskonałym surowcem plecionkarskim. Umiejętność wyplatania ludzie posiedli w czasach, kiedy zaczęli stawać na tylnych nogach . Wtedy też wpadli na pomysł, że można przenosić rzeczy z miejsca na miejsce. Wyplatano z gałązek wierzbowych prymitywne nosidła, legowiska, z czasem powstał wiklinowy kosz. Plecionkarstwo zostało podpatrzone przez ludzi od zwierząt i jest jednym z najstarszych rzemiosł. Z czasem rozwinęło się, a cały region wokół lubuskiego Trzciela i wielkopolskiego Nowego Tomyśla stał się ważnym ośrodkiem wikliniarskim o znaczeniu gospodarczym.
Przełomowy momentem rozwoju wikliniarstwa stał się rok 1885, kiedy to jeden z mieszkańców Trzciela ERNEST HÖDT, sprowadził „sposobem” z Ameryki wiklinę amerykańską. A wiecie jaki to był sposób? Amerykańskie władze celne nie wyrażały zgody na wywóz „amerykanki” poza granice USA. Sprytny mieszkaniec Trzciela zamówił koszyki z zielonej wikliny i zabrał je ze sobą jako pamiątki z podróży. Po powrocie do kraju rozplótł je, pociął na kawałki, czyli jak to okoliczny lud mówi, na „sztobry” , namoczył a potem wsadził do ziemi. „Amerykanka” szybko zadomowiła się w Trzcielu. Wiklina ta w krótkim czasie zaczęła wypierać inne odmiany, a wyroby z niej wykonane podbijały rynki zagraniczne.
Dziś wokół Trzciela widać plantacje wikliny, suszącą się witkę, a w punktach handlowych i na jarmarkach można kupić wspaniałe oraz naturalne wyroby. W Nowym Tomyślu u schyłku lata odbywa się tradycyjny Jarmark Chmielowo-Wikliniarski, który rozrósł się w znaną na świecie imprezę plantatorów wikliny
Nie brakuje też wikliny na pszczewskich jarmarkach:
Na moim tarasie stoi także wygodna wiklinowa sofa, gdzie w letnie wieczory, o ile wygospodaruję wolną chwilę, zasiadam z książką lub laptopem.
Podczas Dni Trzciela w 2010 roku dokonano otwarcia wiklinowej bramy do miasta, obok której rośnie wiklina amerykańska i stoi pamiątkowy kamień:
Każdy kto odwiedzi to miejsce może zapoznać się z historią trzcielskiej wikliny, która rozsławia nasz region. Historię wyryto na kamieniu w trzech językach, stąd jej uniwersalność i trwałość. Takimi samymi cechami charakteryzuje się wiklina z Trzciela. Pomnik trzcielskiej wikliny to doskonały pomysł na promocję miasta i regionu. Dlatego Wam o tym opowiadam. Trzciel pochodzi od „trzcieliny”, a z kolei Pszczew od staropolskiego słowa „plszczyć”- czyli lśnić, błyszczeć. Wzięło się to zapewne od licznych jezior, które uroczo lśnią dookoła. Choć są także i tacy, którzy uważają, że nazwa pochodzi od słowa pszczoła. Słowa te nie są łatwe w wymówieniu, o czym przekonują się cudzoziemcy często „łamiąc sobie język”, gdy usiłują wymówić Trzciel czy Pszczew. Dopytując lesniczego o informacje o regionie mają fart, bo przecież nie nazywam się Grzegorz Szczęsny Brzęczyszczykiewicz…
Leśniczy Jarek- lesniczy@erys.pl
