Pokrzywa żelazna
Czy wiecie, że nasza pospolita, czasami nawet nielubiana ( ała, jak parzy!) zwyczajna pokrzywa jest smaczna i lecznicza? Warto ją właśnie teraz zbierać, suszyć i zrobić zapasy na zimę. Najlepsza jest świeża i młoda, zanim zacznie kwitnąć. Oczywiście zbierać ją trzeba w lesie, najlepiej w cienistej olszynie, gdzie wyrosła z dala od zanieczyszczeń i pyłów. Kwitnie zwykle od czerwca do października. Ta popularna, parząca bylina o czterokanciastej łodydze rośnie w całej Europie i części Azji w lasach liściastych, olszynach, zaroślach oraz nad brzegami zbiorników wodnych. To nie zwyczajny chwast,a lecznicza, smaczna i pożyteczna leśna roślina od wieków używana w polskiej kuchni.
Pokrzywa poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów. Pobudza czynność wydzielniczą żołądka, trzustki i wątroby. Zwiększa wydalanie moczu, a z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Dlatego może być wykorzystana w leczeniu przewlekłych zakażeń i kamicy moczowej. Warto pamiętać, że korzenie pokrzywy mają silniejsze działanie moczopędne niż liście. Używa się
ich do pielęgnacji skóry, działają skutecznie jako lek przeciwko przerostowi prostaty. Ponadto pokrzywa znosi stany zapalne w przewodzie pokarmowym, a także hamuje małe krwawienia.
Może być dobrym lekiem w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego, a nawet
biegunkach. Zawarte w pokrzywie związki czynne obniżają poziom cukru we krwi
oraz zapobiegają nadmiernemu poceniu się. Pokrzywa może być bogatym i cennym źródłem związków żelaza w stanach jego niedoboru. Dlatego jest zalecana dla krwiodawców, rekonwalescentów po wyniszczających chorobach, osób po krwotokach oraz szczególnie dla kobiet. Wzmacnia też odporność organizmu przeciwko infekcjom wirusowym.
Przepisy:
SOK Z LIŚCI. Uzyskujemy go przez rozdrobnienie świeżych liści pokrzywy w sokowirówce. Pijemy po 1-3 łyżki dziennie. Sok możemy przygotować na kilka dni i przechowywać w lodówce. W przypadkach grypy, przeziębień, dla wzmocnienia organizmu spożywamy mieszankę soku z pokrzywy z miodem (proporcje: sok 10 części do 100 części miodu).
NAPAR Z LIŚCI. Stosujemy w stanach zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego, w krwawieniach z przewodu pokarmowego, w kamicy moczowej i skazie moczanowej, w łagodnych biegunkach, cukrzycy, niedokrwistości z niedoboru żelaza. Przepis: szklanką wrzątku zalewamy 1 łyżkę suszonych liści. Całość odstawiamy na około 15 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia.
NAPAR Z KORZENI. Używamy do wcierania we włosy i do pielęgnacji skóry oraz w profilaktyce i leczeniu przerostu prostaty. Przepis: 1 łyżkę suszonych korzeni zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy na 15-20 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach.
Często gospodynie domowe suszą liście młodych pokrzyw i używają ich zimą do posypania gotowanych ziemniaków zamiast koperku lub jako dodatek do zup i sałatek, doceniając zawarte w nich w dużych ilościach łatwo przyswajalne żelazo.
Najlepsza jest jednak pokrzywa przygotowana podobnie jak szpinak. To przepis z tradycyjnej, staropolskiej kuchni dworskiej, a użyczył go mojej żonie nasz serdeczny przyjaciel, znakomity znawca kuchni polskiej Grzegorz Russak:
Naścinać szczytowych części pokrzyw z głębi lasu, przed zakwitnięciem (najlepsze są tylko stożki wzrostu). Potrzebna jest większa ilość, bo po ugotowaniu bardzo tracą masę. Wrzucić na chwilę do wrzątku, potem odcedzić i otrząsnąć z wody. Drobno posiekać, wrzucić na rozgrzane klarowane masło, lekko poddusić (tak jak przyrządza się szpinak) dodając posiekany czosnek, sól i pieprz. Wlać nieco śmietany (najlepiej wiejskiej- „od baby”), odparować ją i zaciągnąć całość jajkiem. Podawać na grzance, umoczonej w mleku lub śmietanie, podsmażonej na złoty kolor. Masę ułożyć na grzance, posypać potarkowanym, gotowanym na twardo jajkiem i oprószyć zieleniną wg uznania. Smakuje wybornie i jest bardzo zdrowe!
Klarowane masło to także autorski rarytas Grzegorza Russaka, jest idealne do smażenia- zdrowe, smaczne i nie przypala się. Jak je przygotować? Do rondelka wkłada się 3-4 kostki jak najlepszego masła. Na wolnym ogniu (najlepiej na płycie tradycyjnej, kaflowej kuchni opalanej drewnem- takiej jakw mojej leśniczówce)
topić masło, aż zupełnie się rozpuści. Woda odparuje, a szumowiny i wszelkie zanieczyszczenia, które „dała fabryka” zbieramy i wyrzucamy. Masła zrobi się mniej, ale warto... Złoty płyn zlewamy do najlepiej kamionkowego naczynia i po schłodzeniu przechowujemy w lodówce. Doskonałe do smażenia, szczególnie prawdziwych jajek „produkowanych” przez poczciwe, szczęśliwe kury żyjące na przestronnym i cichym podwórzu leśniczówki.
Smacznej jajecznicy z żelazną pokrzywą w niedzielny poranek!
Leśniczy Jarek- lesniczy@erys.pl
