Las Bliżej Nas 2015- coraz bliżej
Coraz mniej czasu zostaje do premiery nowych odcinków programu „Las Bliżej Nas”. Już w sobotę 4 kwietnia o godzinie 7.05 rano, zanim zajmiecie się przygotowaniem i dekorowaniem bukszpanem, barwinkiem czy forsycją koszyczka ze święconką, zapraszam przed telewizory. TVP 1 zaczyna emisję kolejnych 12 odcinków programu o polskich lasach i leśnikach.
Wiem, wiem, że wielu z nas uważa, że to nie jest odpowiednia pora aby zrywać się z łóżka i zasiadać przed telewizorem. Jednak każdy z 5,5 tysiąca polskich leśniczych zrywa się z łóżka bardzo często o wiele wcześniej i nie zasiada w wygodnym fotelu lecz zajmuje się w terenie, przy różnej pogodzie licznymi sprawami lasu i swojego leśnego gospodarstwa. Leje deszcz lub grzeje słońce, gryzą kleszcze i meszki, kurz, błoto, śnieg. Ale to wszystko „pikuś”, bo na potrzeby filmu musiałem poddać się mało przyjemnej czynności „likwidowania połysku”. Jednak przesympatyczny „pion makeupu” pudrował mnie z taktem i gracją, czego absolutnie nie można powiedzieć o mnie:
Okropieństwo! Długo czułem w ustach posmak pudru... Ale musiałem się poświęcić, bo czegoż to leśniczowie nie robią dla dobra lasu?
Właśnie o tym będzie pierwszy odcinek nowej odsłony „Las Bliżej Nas”. Razem z Małgorzatą Szumską- podróżniczką i pisarką, opowiem widzom oraz pokażę czym codziennie zajmuje się leśniczy. Naturalnie będzie to tylko mały wycinek zadań leśniczego, bo nie sposób przybliżyć całą sferę zadań i czynności przez niespełna dwadzieścia minut.
Bardzo cieszę się, że cykl opowieści o lesie zaczyna się właśnie tutaj, w najbardziej zalesionym województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, gdzie rozległe lasy poprzetykane są bogactwem ponad 60 jezior i kilkoma rzekami. Mieszkają tu bardzo ciekawi ludzie, którzy wciąż dopisują nowe karty w pasjonującej historii regionu i dbają o tradycje przodków, którzy pochodzą z różnych zakątków naszego kraju.
Program rozpoczynamy w ciekawym zakątku leśnictwa Pszczew, w rozległej dąbrowie, która rośnie na kilku wzgórzach. Jedno z nich, nazywane Górą Oręża, wiąże się z legendą o wielkiej bitwie jaką stoczyli tam przed wiekami polscy rycerze z Krzyżakami. Małgosia przysiadła ze mną na zwalonym przez wiatr dębie, który pozostawiłem przyrodzie i ćwiczy wymowę. Bo to wcale nie takie łatwe! Jesteśmy przecież w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie, w Nadleśnictwie Trzciel, w Leśnictwie Pszczew:
Szczecin, Trzciel, Pszczew… Małgosia radzi sobie znakomicie, bo jest aktorką i pisarką, ale wielu ludzi z trudem poprawnie wymawia te nazwy. Jestem przekonany, że z takim samym trudem ludzie odpowiadają na pytanie: Czym zajmuje się leśniczy?
Leśnictwo to gospodarstwo, które w zależności od specyfiki i regionu kraju ma powierzchnię od kilkuset do nawet 3 tysięcy hektarów lasu. Składa się z lasów, ale też z dróg, łąk, jezior, bagien, pól, torfowisk a nieraz i innych elementów. Trzeba się nieustannie zajmować tym gospodarstwem, bo w lesie zachodzą ważne zmiany i wciąż dzieje się coś ciekawego, godnego uwagi leśniczego, który prowadzi gospodarkę, planuje i nadzoruje wykonanie wszelkich zadań oraz pozyskuje rocznie ( w zależności od regionu kraju) od około 5 do nawet 15 tys. metrów sześciennych cennego drewna.
To właśnie on decyduje które drzewo trzeba wyciąć i co z niego zrobić, jaką sadzonkę i gdzie należy posadzić, kiedy rozpocząć pielęgnowanie młodnika czy wykładanie pułapek na szkodliwe owady. Leśniczy musi sam, korzystając tylko z pomocy pomagającego mu podleśniczego, zajmować się nieustannie wszystkimi składnikami lasu i ludźmi, którzy tam pracują, ale też odpoczywają, zbierają grzyby, polują, śmiecą, wzniecają pożary, korzystają z lasu prawidłowo i nieprawidłowo. Ponosi jednoosobowo ogromną odpowiedzialność za wszystko, co dzieje się na terenie leśnictwa, w tym także materialną za powierzone mu mienie.
Dba o nie starannie, dlatego zna granice, troszczy się o stan kamieni granicznych, potrafi doskonale korzystać z map, zarówno cyfrowych, jak i tradycyjnych- „papierowych”. Zna się także na remontach dróg leśnych, mostów i przepustów. Istotna dla lasu jest dobra gospodarka wodą i mała retencja, stąd leśniczy ma wiedzę z zagospodarowania strumieni i wszelkich zbiorników wodnych, budowy urządzeń, zasad melioracji i zna też klasyfikację gleb. Leśniczy musi być też specjalistą od łąk, które są najczęściej wydzierżawiane, ale ich racjonalna uprawa ma wielki wpływ na ekosystem leśny. Jak rolnik dogląda pól, pastwisk i sadów, które też są w każdym leśnictwie. Dba także o budowle i budynki będące w zasobach nadleśnictwa, stąd niezbędna jest znajomość podstaw budownictwa. Nadzoruje także gospodarkę łowiecką, którą prowadzą myśliwi i zna obyczaje wszystkich mieszkańców lasu.
Las to drzewa i drewno, ale leśniczy planując zrąb w dojrzałym lesie myśli nie tylko o pozyskiwanym tam drewnie, lecz o jak najlepszym jego odnowieniu, stąd musi mieć wyobraźnię i zdolność do dobrego planowania i przewidywania.
Przygotowanie lasu na przyjęcie nowego pokolenia czyli odnowienia – gdy sadzimy las w miejsce wyciętego wcześniej, lub zalesienia- gdy sadzimy las w miejscu, gdzie go wcześniej nie było, wymaga doskonałej znajomości sprzętu, maszyn leśnych i nowoczesnych technologii. Pozyskanie drewna- czyli cały proces od planowania cięć, poprzez ścinkę, zrywkę ( czyli wyciągnięcie drewna do drogi wywozowej),przeznaczenie drewna na poszczególne sortymenty drzewne czyli manipulacja, odbiórka, czyli pomiar wyrobionego drewna i ewidencja drewna, a potem jego sprzedaż i wydanie przewoźnikom zabiera ok.75-80 % czasu pracy leśniczego.
Dlatego razem z podleśniczym Irkiem zabraliśmy ekipę filmową na spotkanie z drwalami i harwesterami, forwarderami oraz samochodami załadowanymi drewnem.
Dziś jednak oprócz zajmowania się pozyskaniem i zagospodarowaniem drewna leśnicy mają równie ważne i pracochłonne zadania. Zdecydowanie coraz większego znaczenia nabierają sprawy ochrony przyrody i funkcje społeczne, ochronne oraz krajobrazowe lasu. Konkretną ochroną przyrody zajmują się właśnie leśnicy, choć zwykle nie chwalą się zbytnio swoimi działaniami. Dlatego często leśniczy to także przyrodnik z pasją. To przecież od jego decyzji i sposobu myślenia zależy los wielu gatunków, które żyją na terenie konkretnego leśnictwa. To nie przypadek, że na terenie lasów znajduje się większość obszarów i obiektów chronionych. Wiele organizacji ekologicznych, przyrodników zajmujących się konkretnym gatunkiem sięga do wiedzy leśników.
W pracy leśników sprawą wielkiej wagi jest dokumentowania działań, wykonanych zabiegów i podjętych decyzji. Trzeba przekazać innym wiele informacji i pomysłów, a z drugiej strony rozliczyć się przed Skarbem Państwa z poniesionych wydatków. Dlatego leśniczy sporo czasu musi też pracować w biurze, czyli kancelarii leśnictwa. Bo kancelarię ma prawnik, ksiądz proboszcz, ale także leśniczy. Nie ma jednak obawy, że leśniczy zostanie tylko urzędnikiem zakochanym w cyferkach i wykresach. Dla każdego leśnika najważniejszy jest ciągły kontakt z Naturą, ale też ludźmi. Stąd tak dużą wagę przywiązują do właściwej edukacji przyrodniczo-leśnej oraz dobrego kontaktu z wszystkimi odwiedzającymi lasy. Praca leśniczego to nie tylko metry sześcienne drewna potrzebnego gospodarce narodowej i hektary zakładanych upraw. Równie ważna jest dobrze realizowana misja społeczna leśników i pewnie właśnie dlatego narodził się pomysł na „Las Bliżej Nas”.
Zapraszam na pierwszą odsłonę w Wielką Sobotę i zachęcam do oglądania kolejnych odcinków serii. Kto nie wstanie „skoro świt” niech zagląda na facebookowy profil, gdzie można oglądać powtórki i kibicować powstawaniu nowych odcinków:
https://pl-pl.facebook.com/lasblizejnas
Pamiętajcie:
LAS BLIŻEJ NAS - TVP 1- sobota 4 kwietnia, godzina 7.05.
Autorami fotografii są: Bartosz Wiśniowski i Tomasz Leśniewski
Leśniczy Jarek- lesniczy@erys.pl
