Drewno do kominka - trzy razy JAK
Jak- to takie dzikie zwierzę z rodziny krętorogich, nazywane chrząkającym wołem, które żyje w górach Tybetu. Nie straszna mu podobno ( bo osobiście nie poznałem tych miłych zwierzątek ważących od 500-1000kg) temperatura poniżej 50 stopni Celsjusza. Przed mrozami dzikie jaki chroni grube futro i ciepło produkowane w trakcie procesu fermentacji w jego żołądku:
fot Wikipedia
Z ludźmi jest nieco inaczej. Nie mogą liczyć na grube futro, którego pozbawił nas proces ewolucji ani na ciepło z żołądka, bo jemy w pośpiechu i to najczęściej na zimno… Wszyscy wiemy co nas czeka w najbliższym czasie: zbliża się nieuchronnie zima i trzeba pomyśleć o opale do pieca, kominka czy kotła C.O…
Szczęśliwcy z miasta odkręcają zawory w grzejnikach i nie zastanawiają się jak… powstaje to ciepło. Ale muszą cierpliwie znosić wyrwy w budżecie domowym, płacąc z pokorą rachunki za ogrzewanie. Ludzie z mniejszych miejscowości muszą sami martwić się o to, czym załadować piec, aby dał miłe ciepełko:
A jak? Jak najtaniej! Olej opałowy, węgiel czy gaz to paliwa, które stały się bardzo drogie. Dlatego wszyscy dopytują się w leśniczówkach o drewno, bo to najtańszy opał. Na wsi drewno to w ogóle podstawa bytu:
Często to przez pryzmat szczap do kominka oceniamy leśników i bywa, że mamy różne uczucia po udanej lub nie transakcji. Bo nie każdy rozumie, że z drewna powstaje nie tylko opał i są limity sprzedaży drewna opałowego. Nie zawsze chcemy przyjąć do wiadomości, że leśniczówka to nie sklepik z drewnem, a zwykle źródłem problemów jest niewiedza kupującego. Leśniczy najczęściej bardzo zajęty ogromem leśnych obowiązków nie ma czasu na cierpliwe tłumaczenie jak to jest z tym drewnem na opał…
Moje pokłady cierpliwości są ogromne, a zatem postaram się Wam przybliżyć temat zaopatrzenia w opał, no i przedstawię JAKI...
Aby zimą było nam ciepło i żeby z sympatią wspominać kontakty z leśnikami wystarczy poznać trzy JAKI, czyli:
- JAK- jak kupić gotowe drewno w wałkach?
Dla klientów, którzy potrzebują dużo drewna, np. prowadzących działalność gospodarczą (związaną z przerobem drewna) sprzedaż odbywa się poprzez Portal Leśno-Drzewny (www.zilp.lasy.gov.pl/drewno), na którym nabywcy po zarejestrowaniu się składają swoje oferty zakupu. Nadleśnictwa dodatkowo organizują przetargi na drewno w serwisie www.e-drewno.pl, w których mogą brać udział zarówno firmy jak i osoby fizyczne. Dla klientów detalicznych każde nadleśnictwo posiada w sprzedaży drewno opałowe i drobne ilości drewna użytkowego (żerdzie, papierówka, kopalniak, czasem słupki grodzeniowe). Sprzedaż detaliczna odbywa się tylko na podstawie gotówkowej zapłaty za drewno przed wydaniem go z lasu. Zajmują się tym leśniczowie w swoich kancelariach w wyznaczone dni tygodnia, jest też możliwość zakupu w biurze nadleśnictwa. Także w każdym leśnictwie jest możliwość samodzielnego wyrobienia i zakupienia drobnicy czy trzebionki opałowej w atrakcyjnych cenach (drewno PKN) według lokalnie ustalonych zasad.
- JAK- jak wyrobić samemu i wykupić przygotowane drewno?
Samowyrób drewna czyli pozyskanie drewna w systemie PKN (pozyskanie kosztem i staraniem nabywcy) to najtańszy sposób zaopatrzenia się w drewno. Każde leśnictwo w kraju, oprócz sprzedaży drewna opałowego pozyskanego kosztem skarbu (gotowe do wywozu wałki opałowe) posiada określoną pulę drewna (najczęściej drobnicy- gałęzi i trzebionki opałowej) przeznaczoną do zaopatrzenia w drewno opałowe lokalnego rynku. W tym celu należy zgłosić się do miejscowego leśniczego, który wyznaczy miejsce wyrobu drewna (gałęzie i odpady drzewne po wykonanym zrębie, trzebieży lub czyszczeniu), przeszkoli z zasad bhp, ustali zasady przygotowania drewna i wystawi pisemne zezwolenie na wyrób. Jest ono jednocześnie zezwoleniem na wjazd do lasu w celu dotarcia do miejsca wyrobu drewna. W wyznaczonym terminie leśniczy dokona pomiaru i wyceny drewna i sprzeda je nabywcy, wystawiając dokument- asygnatę będący dowodem zakupu. Nie każde drewno w lesie przeznaczone jest na opał, dlatego to leśniczy wyznacza nabywcy miejsce i rodzaj drewna do samowyrobu oraz określa zasady współpracy, których należy ściśle przestrzegać.
- JAK- jak dobrze wybrać odpowiednie dla siebie drewno?
Jakie drewno jest lepsze? Co wybrać: tańsze - iglaste, czy może droższe liściaste? Czy kupić grube, czy cienkie? Ze zrębu, czy raczej posuszowe, pochodzące z trzebieży?
Wartość opałowa drewna zależy od wielu czynników, a każdy klient leśniczówki ma swoje indywidualne preferencje co do rodzaju drewna opałowego. Wartość opałowa drewna jest tym wyższa, im więcej zawiera żywic i ligniny. Dlatego wygrywa tu drewno iglaste. Z kolei drewno liściaste ma wyższą gęstość i jego wartość grzewcza w przeliczeniu na metr przestrzenny jest wyższa niż dla drewna iglastego. Mniejsza ilość „liścia” powinna dać tyle samo ciepła co dużo więcej sosnowych polan. Drewno iglaste jest jednak zwykle tańsze w zakupie, niż drewno liściaste twarde (np. dąb, buk) co równa ich atrakcyjność. Które drewno jest lepsze zależy także od rodzaju pieca i paleniska. Drewno jest paliwem stałym, ale spala się głównie jako gaz drzewny wysokim płomieniem, stąd do dobrego spalania potrzebne jest duże palenisko, które zapewnia odpowiednią ilość bogatego w tlen powietrza. Piec przygotowany do spalania węgla czy koksu nie spełnia tej roli. Najważniejszą jednak sprawą jest wilgotność drewna. Piękny, liściasty „opał” będzie spalał się kiepsko, gdy nie jest należycie wysezonowany, czyli wysuszony. W świeżo ściętym, „zielonym” drewnie nawet połowę wagi może stanowić woda. Wartość energetyczna drewna zależy od jego wilgotności i gęstości, a w mniejszym stopniu od rodzaju i sposobu przygotowania. Dlatego drewno w postaci grubych czy cienkich wałków, liściaste lub iglaste będzie dobrym materiałem opałowym, jeśli dostosujemy jego wilgotność i wymiary polan do pieca. To właśnie źle wysuszone drewno wpływa na osadzanie się smoły w kominie, na szybie kominka czy elementach pieca. Nie ma znaczenia czy jest to drewno bukowe, dębowe, olchowe czy sosnowe. Wiele osób uważa drewno akacjowe za „złote drewno”, świetne jako opał. To prawda, jest rzeczywiście świetne dlatego, że nawet świeże zawiera bardzo mało wody. Zatem odpowiednia wilgotność drewna stanowi o jego jakości opałowej. Dlatego należy wcześniej zaopatrywać się w opał, dobrze go wysuszyć, a dopiero potem spalać w piecu.
Znając odpowiedź na wszystkie trzy JAKI dokonamy dobrego wyboru i spokojnie przetrwamy zimę, choć nie mamy takiego ”wyposażenia antymrozowego” jak tybetański jak. Prawie każde drewno nas zadowoli, a leśniczy dodatkowo udzieli fachowej porady jak technicznie poradzić sobie z opałem. W końcu to ogień i ciepło ogniska zawsze łączyło i łączy ludzi…
Leśniczy Jarek-lesniczy@erys.pl
