Wokół domen i królestw
Jedno z wydawnictw przygotowujących podręczniki do przyrody (klasy 4-6 szkoły podstawowej) przesłało mi najnowszą wersję - przygotowaną do druku. No i oczywiście wiele znalezionych tam informacji trochę mnie zdenerwowało.
Na przykład definicja biocenozy:
„Biocenoza to wszystkie organizmy żywe (rośliny, zwierzęta, mikroorganizmy) zamieszkujące dane środowisko (na przykład rzekę lub jezioro).”
A gdzie protisty i grzyby; nie wspomnę, że został zbagatelizowany las. A to przecież prawie trzecia część obszaru Polski.
Ja rozumiem, że postęp badań biologicznych powoduje zmiany w systematyce. Jednak nie są one gwałtowne. Grzyby zostały wydzielone w odrębne królestwo w 1969 roku!!! Wówczas R. H. Whittaker zaproponował wyodrębnienie grzybów z królestwa roślin. Jego argumentem były różnice w budowie komórek i sposoby pobierania pożywienia ze środowiska. Grzyby różnią się od roślin także budową ścian komórkowych, organizacją ciała oraz sposobami rozmnażania.
A W WIELU PODRĘCZNIKACH NASZYCH DZIECI NADAL GRZYBY SĄ POMIJANE!
Poniżej przedstawiam uznawany przez większość biologów podział świata organizmów żywych.
DOMENY
Wśród prokariontów (przedjądrowców) wyróżniane są dwie domeny: bakterie właściwe (Eubacteria) i archeowce(Archaea). Wszystkie eukarionty (jądrowe) tworzą domenę – jądrowe (Eukarya).
KRÓLESTWA
Organizmy żywe dzielą się na sześć królestw; dwa są równoznaczne z domenami.
Królestwo 1. to bakterie właściwe. Jest równoznaczne z domeną Eubacteria.
Królestwo 2. to archebakterie. Jest równoznaczne z domeną Archaea.
Pozostałe cztery królestwa należą do domeny Eukarya.
Królestwo 3. to protisty. Obejmuje pierwotniaki, glony, lęgniowce i śluzowce.
Królestwo 4. to grzyby. Należą tu drożdżowce, pleśnie, sprzężniaki, grzyby kapeluszowe.
Królestwo 5. to rośliny. Obejmuje rośliny nienaczyniowe oraz naczyniowe.
Królestwo 6. to zwierzęta. Ich pokarmem są inne istoty żywe.
Jak w związku z tym w kontekście powyższych informacji powinna brzmieć zacytowana wcześniej definicja biocenozy? Uporządkujmy to. Mikroorganizmy posiadają niewielkie rozmiary, są dostrzegalne za pomocą mikroskopu. Zaliczane są tu bakterie oraz niewielkie pierwotniaki, glony i grzyby. Jednak w królestwie protisty i grzyby są nie tylko mikroorganizmy. Dlatego dzieciom należy definicję biocenozy przedstawić jednoznacznie, np.:
Biocenoza to wszystkie organizmy żywe (bakterie, protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta) zamieszkujące dane środowisko (na przykład LAS, rzekę lub jezioro).
Źródło: Solomon E., P., Berg L., R., Martin D., W. 2007. Biologia. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
Hanka
