W lesie trudno o schematy
Temat warstw lasu w niektórych podręcznikach szkolnych został tak bardzo uproszczony, że pojawiły się błędy. Aż sama się dziwię, że napisałam to tak delikatnie. Bardzo, bardzo, bardzo ... mnie to denerwuje. Tak bardzo, że aż boli.
Nie można wszystkiego zwalać na podstawę programową dla klasy 4, chociaż sugeruje pewne zależności ... Las ujmuje w sposób następujący:
- Środowisko przyrodnicze najbliższej okolicy. Uczeń:
8) podaje nazwy warstw lasu, porównuje warunki abiotyczne w nich panujące; rozpoznaje podstawowe gatunki roślin i zwierząt żyjących w lesie oraz przyporządkowuje je do odpowiednich warstw lasu; wymienia zasady właściwego zachowania się w lesie;
I jak ten zapis zinterpretowały wydawnictwa?
W jednym z podręczników pokazano graficznie las z warstwami, każdej przyporządkowano ikony obrazujące warunki abiotyczne i rysunki różnych gatunków zwierząt. MASAKRA!!!
- Przede wszystkim sugeruje, że na to, gdzie żyją poszczególne gatunki zwierząt mają wpływ warunki abiotyczne. Jakiś tam mają, jednak istotne jest także miejsce do ukrycia się, odbycia godów, gniazdowania, zdobycia pokarmu ...
- Na rysunku las zaczyna się ściółki!!! Nie ma gleby!!!
- No i te nieszczęsne zwierzęta. Przykłady:
Wiewiórkę przyporządkowano do koron drzew. Tak, buduje tam gniazda, wyjada jaja i pisklęta ptaków, jednak obserwujemy ją we wszystkich warstwach. W glebie zakopuje np. żołędzie, w ściółce ogryza kości, w podszycie szuka orzechów laskowych ... Może autorzy przyjęli jako kryterium gniazdowanie? Jednak nie sprawdza się to w przypadku borsuka, którego przyporządkowano do warstwy runa leśnego. Borsuki kopią obszerne nory, a dla każdego miotu budowana jest osobna jama, czasami nawet na głębokości około 3 metrów. A na schemacie lasu w podręczniku nie ma gleby. Dżdżownica jest w ściółce! A gdzie jej znaczenie w użyźnianiu i spulchnianiu gleby? No tak, w lesie nie ma gleby. A biedny żuk ma żyć w ściółce. Dobrze, że o tym nie wie, bo przecież roi się w powietrzu, ciężko latając z głośnym brzękiem. Z kolei w glebie kopie pod odchodami zwierząt korytarze, nawet do 0,5 metra głębokości.
To tylko przykłady. Leśnicy prowadzący zajęcia na ten temat odpowiednio schemat interpretują. Przecież obserwują las na co dzień i mają wiedzę. Z nauczycielami jest różnie i często proszą podczas zajęć leśników o pomoc. Czasami oczekują potwierdzenia tego co jest w podręczniku. I mnie to spotkało. Opowiadałam dzieciom o mrówkach, o tym że żyją w całym lesie. Są obserwowane także w koronach drzew, a część podziemna mrowiska rudnicy sięga nawet do 2 metrów głębokości. Nauczycielka poprosiła mnie, abym nie opowiadała tego dzieciom, ponieważ na testach muszą odpowiadać tak jak jest w podręczniku. Przykre doświadczenie.
Hanka
