Rok różnorodności biologicznej
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych ogłosiło, że rok 2010 jest Międzynarodowym Rokiem Różnorodności Biologicznej. Dlaczego akurat ten rok? Otóż, w roku 2001 kraje Unii Europejskiej założyły, że do roku 2010 powstrzymają utratę na swoim obszarze różnorodności biologicznej. Pomimo powołania sieci obszarów Natura 2000, które zajmują około 17% powierzchni Unii Europejskiej, cel nie został osiągnięty.
Myślę, że w mediach temat będzie się od czasu do czasu pojawiał, w związku z czym trzeba być przygotowanym na pytania zarówno ze strony uczniów, jak i nauczycieli. A może warto prowokować dyskusje na ten temat lub wprowadzić do oferty nowe zajęcia? Myślę, że tematy związane z bioróżnorodnością mogą zainteresować szczególnie nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Takie zajęcia wyobrażam sobie na przykład w sposób następujący: najpierw uczniowie, pracując w parach, określają indeks potencjalnej różnorodności biologicznej w monokulturze sosnowej, a następnie robią to samo np. w lesie mieszanym, różnowiekowym, gdzie są dziuplaste drzewa, wykroty, martwe drzewa, butwiejące pniaki, omszałe głazy… Myślę, że takie zajęcia byłyby dla uczniów bardzo atrakcyjne. Najważniejsze jednak, że dyskusja podsumowująca obserwacje dotyczyłaby naszych lasów. Zauważyłam, że w wielu podręcznikach ten temat opisywany jest na przykładzie puszcz tropikalnych.
A co z młodszymi dziećmi? Wątek różnorodności biologicznej może pojawiać się na wielu zajęciach. Jako wskaźnik może posłużyć bogactwo gatunkowe na różnych powierzchniach leśnych. Na przykład jedna grupa liczy, ile różnych roślin rośnie w monokulturze sosnowej, a druga w różnowiekowym lesie mieszanym. Bardzo ważne jest umiejętne poprowadzenie podsumowania. Na przykład: 1) Na której powierzchni, więcej zwierząt znajdzie kryjówki? 2) Na której powierzchni więcej ptaków założy wiosną gniazda?
Jestem pewna, że zajęcia dotyczące bioróżnorodności byłyby niezwykle interesujące dla wszystkich: uczniów, nauczycieli i prowadzących. Osoba prowadząca zajęcia powinna jednak wcześniej ustalić z nauczycielem, czy temat ograniczyć do różnorodności gatunków, czy można poruszyć temat różnorodności wewnątrzgatunkowej i ponadgatunkowej.
Na zdjęciu moja ulubiona roślina – obuwik pospolity. Wymaga ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000. Jest gatunkiem zanikającym i zagrożonym między innymi przez masowe zrywanie. Proszę sobie wyobrazić np. murawę kserotermiczną i populację kilkudziesięciu obuwików! Widok zapiera dech w piersiach. Życzę wszystkim jak najwięcej takich przeżyć i towarzyszących emocji.
