Drzewa leśne
Ponieważ wśród tematów lekcji zgłaszanych na wiosnę dominują „Drzewa leśne”, postanowiłam rozpocząć przygotowania. W weekend skupiłam się więc na opracowaniu klucza dychotomicznego do ich rozpoznawania oraz tabeli, która umożliwi uczniom oszacowanie wieku badanego drzewa. Trudno jednak opracować klucz do rozpoznawania wszystkich gatunków rosnących w lesie. Jest to oczywiście do zrobienia, jednak mi chodziło o pomoc dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej, która będzie czytelna na kartce formatu A4 (do zabrania w teren). Dlatego ograniczyłam się do rodzimych gatunków drzew panujących* w Lasach Państwowych. Takie zestawienie znalazłam w publikacji: Grzywacz A. 2010. Las tętniący życiem. Centrum Informacyjne lasów Państwowych, Warszawa.
Do tych gatunków należą: sosna zwyczajna, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, świerk pospolity, brzoza brodawkowata i omszona, buk pospolity, olsza czarna i szara, jodła pospolita, modrzew europejski, jesion wyniosły, grab pospolity, topola biała i osika, klon jawor, lipa drobnolistna.
Skonstruowałam taki klucz, wersja odręczna widoczna jest na poniższym zdjęciu. Teraz czeka mnie jego opracowanie w programie graficznym.
Jednak o wiele więcej pracy kosztowało mnie przygotowanie materiałów, które umożliwią dzieciom oszacowanie wieku obserwowanych drzew – oczywiście nadal rodzimych gatunków panujących. Sporo pomysłów znalazłam w literaturze, internecie, swoim doświadczeniem podzielili się edukatorzy leśni. Efektem jest następujące zestawienie:
Przy opracowywaniu materiałów, które umożliwią dzieciom oszacowanie wieku drzewa przyjęłam następujące założenia:
- Dzieci oszacują wiek drzewa po ustaleniu jego nazwy i zmierzeniu obwodu. Dlaczego obwodu, a nie grubości? W szkołach, czy ośrodkach edukacyjnych rzadko znajduje się 15 klup/średnicomierzy (zakładając jedną klupę na 2 uczniów, przy liczebności klasy – 30 osób). Najczęściej obwód mierzony jest centymetrem krawieckim lub sznurkiem (a później jego długość linijką).
- Przyjęłam wiek drzewa rosnącego na siedlisku średnio zasobnym w składniki pokarmowe (III klasa bonitacji). Uczniowie podczas zajęć dowiedzą się, że osobniki należące do tego samego gatunku potrafią bardzo różnić się grubością (a więc także obwodem), na co wpływ mają warunki siedliska, otoczenie innych drzew oraz zdrowotność.
* gatunki panujące to gatunki drzew leśnych, które dominują w składzie poszczególnych warstw lasu pod względem zajmowanej powierzchni, objętości drewna lub liczebności.
Hanka
edukator@erys.pl
