Co wiemy o cisie pospolitym?
Kilka ciekawostek:
- Jest wieczniezielonym gatunkiem iglastym.
- Jest gatunkiem wolno rosnącym i długowiecznym.
- Jest rośliną ozdobną, leczniczą i dostarczająca wartościowego drewna.
- Najstarszym cisem w Polsce jest cis Henrykowski w Henrykowie Lubańskim na Dolnym Śląsku, jego wiek ocenia się na około 1200 lat.
- We wszystkich częściach rośliny, oprócz osnówki, znajdują się duże ilości trujących związków, przede wszystkim taksyna.
- Drewno jest twarde i trwałe, wąskosłoiste, z wąskim, żółtym bielem i ciemnobrunatną twardzielą. Jest najbardziej zbite, najbardziej sprężyste i najtrudniej łupiące się ze wszystkich europejskich gatunków drewna.
- Jest gatunkiem najwcześniej objętym ochroną w Polsce; chroniony jest od 1423 roku. Ochrona została wówczas ustanowiona na mocy statutu warckiego, wydanego przez króla Władysława Jagiełłę. Chciał on ograniczyć eksport drewna cisowego będącego surowcem do wyrobu bardzo dobrej jakości łuków. Ograniczenie wprowadzono z obawy o całkowite wyginięcie cisu pospolitego.
Współcześnie roślina podlega ochronie w Polsce nieprzerwanie od 1946 roku. Ostatnio miałam przyjemność zwiedzić rezerwat przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego w Wierzchlesie”.
Rezerwat stanowi najstarszą populację cisa w Polsce. Położony jest na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu, gdzie prowadzony jest program ochrony i restytucji tego gatunku. W rezerwacie zbierany jest materiał rozmnożeniowy, między innymi jednoroczne siewki z dnia lasu. Zaobserwowano, że wiele z nich każdego roku ginie. Następnie w wybranych szkółkach leśnych produkowane są sadzonki.
W wyznaczonych miejscach założono uprawy zachowawcze cisa pospolitego, między innymi uprawa stanowiąca archiwum genotypów drzew wchodzących w skład rezerwatu w Wierzchlesie. Założono także plantację nasienną – przyszłą bazę nasienną tego gatunku.
Hanka
edukator@erys.pl
