Ciekawy eksperyment
Przed nami szereg grup dzieci i młodzieży – i tak będzie mniej więcej do listopada. A jeżeli jesień będzie pogodna to można spodziewać się w wielu miejscach oblężenia (szczególnie w pobliżu dużych miast). Taki jesienny las stwarza wiele możliwości. Na przykład nasiona i owoce … można nimi zainteresować wszystkich. Temat – rzeka. Można go ująć rozmaicie, najczęściej nauczyciele proszą o rozpoznawanie roślin po nasionach/owocach i sposoby rozsiewania. I właśnie ten drugi temat można uatrakcyjnić małym eksperymentem. Powinien być on poprzedzony wędrówką po lesie, podczas której uczestnicy zajęć poznają rośliny i sposoby rozsiewania nasion. Poniżej krótkie przypomnienie:
SAMOSIEWNOŚĆ
(Autochoria – samoczynne rozsiewanie nasion przy wykorzystaniu własnych sił i mechanizmów rośliny macierzystej)
Ø Blastochoria – sposób przenoszenia nasion polegający na wzroście pędów na długość i pozostawianiu diaspor w pewnej odległości od rośliny macierzystej (np. poziomka pospolita).
Ø Ballochoria – sposób rozsiewania nasion (diaspor) za pomocą mechanizmów eksplozyjnych (balistycznych), na drodze zwolnienia naprężeń w owocni, co powoduje wyrzucenie nasion (np. niecierpek pospolity).
Ø Herpochoria – rozsiewanie się diaspor na skutek wykonywania ruchów pełzających. Zwykle diaspory wyposażone są w ości lub włoski, wykonujące ruchy pod wpływem zmian wilgotności i w ten sposób przesuwające diasporę po podłożu (np. iglica pospolita).
OBCOSIEWNOŚĆ
(Allochoria – rozsiewanie nasion przy pomocy czynników zewnętrznych)
Ø Antropochoria – przez człowieka (np. zbiór nasion i wysiewanie ich w szkółkach).
Ø Hydrochoria – przez wodę (np. olsza czarna)
Ø Anemochoria – przez wiatr (np. klon pospolity)
Ø Barochoria – przez grawitację) (np. dąb szypułkowy)
Ø Zoochoria – przez zwierzęta (np. ostrożeń lancetowaty)
- Chiropterochoria – przez nietoperze (?)
- Ornitochoria – przez ptaki (np. dziki bez czarny)
- Myrmekochoria – przez mrówki (np. glistnik jaskółcze ziele)
- Entomochoria – przez owady (np. fiołek leśny)
EKSPERYMENT
Proponuję, aby podczas prezentowania uczniom roślin, które rozsiewają się przez wodę, wiatr, grawitację i zwierzęta uczestnicy zajęć zebrali po kilka/kilkanaście nasion/owoców. Po powrocie do sali edukacyjnej, uczniowie pracując w grupach mają za zadanie przygotowanie prezentacji obrazującej różne sposoby rozsiewania. Mają do dyspozycji: pojemnik z wodą, miękką tkaninę, suszarkę do włosów. Dobra zabawa gwarantowana.
Hanka
edukator@erys.pl
