Leśne antybiotyki są na wyciągnięcie ręki

Przedstawiamy kolejny artykuł z cyklu „Do lasu po zdrowie” – tym razem poszukamy leśnych antybiotyków.
18.04.2017 | Karina Rudzka, Nadleśnictwo Grójec

Przedstawiamy kolejny artykuł z cyklu „Do lasu po zdrowie” – tym razem poszukamy leśnych antybiotyków.

Zioła o działaniu antybiotycznym są jedną z alternatyw leczenia przeciwbakteryjnego i przeciwwirusowego w przeziębieniach i grypie oraz infekcjach górnych dróg oddechowych. W odróżnieniu od antybiotyków syntetycznych na ekstrakty roślinne patogeny nie są w stanie się uodpornić. Naturalne antybiotyki nie obniżają odporności oraz nie powodują zatruć organizmu. Zatem jeśli chcemy wzmocnić układ odpornościowy i wspomóc leczenie, warto sięgnąć po tzw. antybiotyki naturalne, czyli rośliny zawierające związki czynne tzw. fitoncydy. To właśnie one likwidują patogeny, nie wywołując przy tym skutków ubocznych.

Pesto z czosnku niedźwiedziego
Składniki:
czosnek niedźwiedzi - 150 g, oliwa z oliwek - 150 ml, orzechy - 30 g (włoskie, laskowe, ziemne lub ziarna słonecznika, dyni), parmezan - 30 g, sól, pieprz, sok z cytryny.
Przygotowanie: liście czosnku umyj i dokładnie osusz. Orzechy upraż na suchej patelni, aż się lekko zarumienią. Ser zetrzyj na tarce. Liście pokrój, włóż do naczynia, dodaj ser i rozdrobnione (w moździerzu lub młynku) orzechy. Miksuj za pomocą blendera, stopniowo dolewając oliwę. Gdy sos będzie miał gładką konsystencję, dopraw do smaku solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Presto przełóż do suchego słoiczka i zalej oliwą, powietrze nie dostanie się do pesto, co zapobiegnie zepsuciu się sosu.

Twarożek czosnaczkowy
Składniki:
 mała kostka twarogu, kefir, garść liści czosnaczka pospolitego (można wedle uznania dodać też młode liście podagrycznika, bluszczyku kurdybanku, ziela pokrzywy czy gwiazdnicy).
Przygotowanie: zioła drobno pokroić i dodać do twarożku wymieszanego z kefirem lub wszystkie składniki zmiksować na jednolitą masę.

Jednym z nich jest czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), inaczej czosnek cygański lub cebula czarownic. Wykazuje on działanie podobne do antybiotyku, ponieważ niszczy bakterie chorobotwórcze w układzie pokarmowym i oddechowym, nie zakłócając przy tym równowagi naturalnej flory bakteryjnej.

Poza tym stymuluje produkcję immunoglobulin – przeciwciał biorących udział we wszystkich procesach odpornościowych, a tym samym mobilizuje organizm do walki z chorobami.

Dzięki zawartości związków siarkowych zapobiega infekcjom wirusowym, przede wszystkim układu oddechowego. Ponadto zawarte w nim lotne substancje, czyli kwasy fenolowe, rozrzedzają wydzielinę, która zalega w oskrzelach i w ten sposób ułatwiają odkrztuszanie.

Warto jednak pamiętać, że zgodnie z Rozporządzeniem ministra środowiska z 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin, czosnek niedźwiedzi jest rośliną objętą ochroną częściową. Zgodnie z tym zapisem nie można pozyskiwać go w lesie na stanowiskach naturalnych. Na szczęście, czosnek niedźwiedzi daje się łatwo uprawiać.
W sprzedaży dostępne są cebulki czosnku, które można zasadzić w ogródku albo na działce
. Ponadto coraz częściej świeże liście czosnku niedźwiedziego można kupić na bazarach czy nawet w supermarketach. Natomiast jesienią i zimą można sięgnąć po jego suszone liście. Suszony czosnek niedźwiedzi dostępny jest w sklepach zielarskich oraz na działach z przyprawami.

Kolejnym naturalnym antybiotykiem jest bardzo pospolity na całym obszarze kraju czosnaczek pospolity (Alliaria petiolata). Jest on gatunkiem leśnym, występuje głównie w lasach liściastych i zbiorowiskach skrajów lasów, także w załomach skalnych i na poboczach dróg. Młode liście zebrane przed kwitnieniem stanowią cenny dodatek do wiosennych sałatek, a suszony jest znakomitą przyprawą do mięs, sosów i zup. Czosnaczek posiada wyrazisty, pikantny smak, stosowany leczniczo obniża tzw. zły cholesterol i lipidy we krwi, działa przeciwcukrzycowo, rozgrzewająco i odkażająco. Jedzony na surowo wzmacnia organizm, pomaga przy infekcjach i nieżytach górnych dróg oddechowych.
Hamuje rozwój grzybów i pasożytów w organizmie. Zewnętrznie może być stosowany na trudno gojące się rany - kąpiele z dodatkiem odwaru z ziela mają działanie antyseptyczne i gojące. Natomiast nalewka ze świeżego ziela czosnaczku, wcierana w obolałe stawy, sprawdzi się przy bólach reumatycznych.

Warto wiosenną dietę uzupełnić o zdrowe i pełne smaku dzikie rośliny. Oprócz wyjątkowych walorów smakowych możemy liczyć na wzmocnienie organizmu w walce z infekcjami oraz oczyszczenie organizmu toksyn i zbędnych złogów zgromadzonych po długiej zimie.