Bociani rekord pod Poznaniem
W ostatnich dniach w Nadleśnictwie Babki miało miejsce niecodzienne wydarzenie - obrączkowanie bocianów czarnych (Ciconia nigra). Nadleśnictwo może pochwalić się rekordowym osiągnięciem - w gniazdach na ich terenie odchowało się aż 9 piskląt.
- Bocian czarny w Polsce jest objęty ochroną gatunkową jak niemal wszystkie inne ptaki. Dodatkowo wokół jego gniazd wyznaczane są strefy ochronne. Strefa ochrony całorocznej obejmuje obszar o promieniu 200 metrów od gniazda, natomiast strefa ochrony okresowej – 500 metrów. Celem ochrony strefowej jest wytyczenie obszaru wokół gniazd gdzie przebywanie osób, jest niedozwolone a prace gospodarcze nie są wykonywane bądź są ograniczone do minimum - mówi dr inż. Andrzej Konieczny dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu. - W ten sposób zapewniony jest spokój gniazdującym ptakom w trakcie sezonu lęgowego. Leśnicy odgrywają decydującą rolę w ochronie strefowej ptaków, a ochrona gatunkowa stanowi ważną część ochrony przyrody realizowanej przez Lasy Państwowe. Jej skuteczność przejawia się m.in. we wzroście populacji bociana czarnego w polskich lasach. Z inicjatywy leśników rośnie też liczba nowych stref powoływanych dla tego i innych gatunków - dodaje.
- W Nadleśnictwie Babki mamy łącznie 17 stref ochronnych (dla gatunków takich, jak kania ruda, kania czarna, bielik, bocian czarny), z których 6 stworzonych jest właśnie dla bociana czarnego. Zaobserwowano nowe gniazda, co oznacza, że znakomicie się u nas czują. Liczba piskląt w tym roku, to szczęśliwa 9! - informuje Robert Okińczyc Nadleśniczy Nadleśnictwa Babki.
Znakowanie konkretnych osobników ptaków nazywamy obrączkowaniem. Jest to naukowa metoda, stosowana od ponad 100 lat. Dodatkowo bociany otrzymują drugą obrączkę „obserwacyjną”. W Polsce zakładamy od 1989 roku białe plastykowe obrączki z alfanumerycznym kodem. Taki sposób znakowania sprawia, że niemal każdy może wesprzeć ornitologów w odczytaniu numerów. Zapis na białej obrączce jest możliwy do odczytania za pomocą lornetki, lunety i aparatu fotograficznego nawet z odległości 300 metrów. Klasyczna obrączka metalowa pozwala identyfikować ptaki w dowolnym miejscu na świecie.
W celu zaobrączkowania ptaków mających swe gniazda na dębach na wysokości ponad 20 metrów niezbędna jest specyficzna umiejętność. Trzeba tam się bezpiecznie wspiąć, schwytać ptaki i przetransportować do ornitologa. Takie umiejętności posiadają doświadczeni alpiniści lub osoby nazywane potocznie „szyszkarzami”. Nadleśnictwo Babki współpracuje z nimi nie tylko przy zbiorze szyszek, ale również przy budowie platform lęgowych dla ptaków, czy usuwaniu niebezpiecznych i zagrażających bezpieczeństwu drzew. Drzewa, na których znajdowały się pisklęta, to potężny 300-letni dąb o obwodzie 350 cm, drugi, to cienki, zaledwie 80-letni dąbek, a trzecie drzewo, to z kolei królowa naszych lasów — sosna.
Przed zaobrączkowaniem piskląt dokonuje się pomiarów podstawowych parametrów ciała takich jak długość dzioba, skrzydeł, sterówek oraz masy ciała. Pomiary te pozwalają określić wiek piskląt a niekiedy również płeć. U bocianów czarnych nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy, jednak samce mogą być nieco większe od samic. Młode osobniki przypominają już upierzeniem dorosłe, lecz miejsca, które u dorosłych mają czarną barwę – u młodych przyjmują kolor bardziej brązowy i są mniej błyszczące. Pisklęta bocianów czarnych posiadają żółtawe dzioby, a ich krewniacy bociany białe mają dzioby czarne. Dopiero później oba gatunki uzyskują charakterystyczne czerwone ubarwienie dziobów.
Ptaki zaobrączkowane i co dalej…? Teraz bezpiecznie wracają do swojego gniazda, a dzięki nowej i unikatowej „biżuterii” można śledzić ich dalsze losy i zidentyfikować osobnika w terenie. Dane z obrączkowania trafią natomiast do bazy krajowej Centrali Obrączkowania Ptaków, która znajduje się w Gdańsku – Górkach Wschodnich. Każdy z nas może przyczynić się do zapisania historii… historii danego osobnika z obrączką, bo można ją odczytać przy pomocy lornetki lub lunety, przyda się też z pewnością aparat fotograficzny!
Jeśli uda nam się odczytać kod obrączki zapiszmy też datę i godzinę obserwacji, miejsce, a także okoliczności i kondycję, w jakiej widzieliśmy ptaka. Następnie zebrane informacje przekażmy do centrali obrączkowania ptaków przez formularz zgłoszenia. Możemy się również zarejestrować do systemu POLRING – dzięki temu zyskamy dostęp do własnych obserwacji i śledzenia losów zaobserwowanego przez siebie ptaka. Pozwali nam to uzyskać wiele ważnych informacji z życia i zwyczajów danego osobnika, miejsc żerowania czy odpoczynku, tras przelotów, zasięgów migracji, a także wyboru partnera i długości życia. Działania te pomagają w czynnej ochronie zagrożonych gatunków ptaków, w tym naszego bohatera – bociana czarnego.
