W lesie nic się nie marnuje
Gałęzie, wierzchołki ściętych drzew, igliwie, odpady drzewne po wykonanych zrębach wydawać się mogą bezużyteczną biomasą. Nic bardziej mylnego. Wszystkie pozostałości zrębowe są wykorzystywane i wartościowe zarówno z przyrodniczego, jak i gospodarczego puntu widzenia.
Przy wyborze sposobu zagospodarowania pozostałości zrębowych, leśnicy biorą pod uwagę warunki przyrodniczo-leśne, czyli ukształtowanie terenu i dostępność itp., ale przede wszystkim mają na względzie ochronę środowiska leśnego i możliwość wprowadzenia nowego pokolenia lasu.
Na powierzchni, gdzie prowadzone były prace przy pozyskaniu drewna, cienkie gałęzie, fragmenty kory czy pniaki drzew, pozostawiane są do naturalnego rozkładu. Cała ta materia organiczna stanowi źródło cennych pierwiastków biogennych, stopniowo uwalnianych z powrotem do gleby.
Jeśli pozostawiona materia, z racji swoich rozmiarów (grube, duże gałęzie) i znacznej ilości, utrudnia dalsze przygotowywanie gleby do posadzenia nowego pokolenia lasu (orki), wówczas na powierzchnię wprowadza się maszyny rozdrabniające lub rębaki.
Można wyróżnić następujące sposoby przygotowania zrębów do odnowienia:
- ciągnik z rozdrabniaczem poruszający się po całej powierzchni rozdrabnia pozostałości, a powstałe w ten sposób zrębki są rozrzucane lub mieszane z wierzchnią warstwą gleby, co korzystnie wpływa na jej warunki powietrzne i wilgotnościowe. Dodatkowo rozkładająca się materia wzbogaca ją w substancje odżywcze.
- gałęzie przeznaczone do rozdrabniania składa się w stosy lub wały, następnie rębak rozdrabnia je na frakcje różnej wielkości. Tak powstałe zrębki wykorzystywane są przez przemysł energetyczny i stanowią jedno ze źródeł energii odnawialnej.
Coraz większe zapotrzebowanie na biomasę energetyczną związane jest z transformacją krajowej energetyki, która musi być dostosowana do wymogów UE. Szacuje się, że pozyskanie pozostałości zrębowych w Polsce w 2021 r. może wynieść 2,08 mln m3, a w 2031 wzrośnie do 2,34 mln m3.
Niezależnie od sposobu przygotowania powierzchni do odnowienia w nadleśnictwie nigdy nie karczuje się pniaków. Pozostają one do naturalnego rozkładu, jako miejsce życia organizmów związanych z martwym drewnem i rezerwuar biogenów. Karczowanie pniaków, byłoby działaniem szkodliwym ze względu na niszczenie naturalnego profilu glebowego i mikroorganizmów glebowych.
