Las i leśnik
(etap edukacyjny: gimnazjum)
|
Plan lekcji
Nauczyciel zaprasza młodzież na wycieczkę. Informuje o tym, że zapozna ich z niektórymi czynnościami wykonywanymi w lesie przez gospodarzy – leśników. Prosi, aby uczniowie podzielili się na pięć grup. Każda grupa otrzymuje potrzebne materiały i środki dydaktyczne.
Nauczyciel wędruje z uczniami ścieżką przyrodniczą. Do przystanku 1. prowadzą wszystkich uczniowie z grupy pierwszej.
Przystanek 1. Nauczyciel pokazuje uczniom zrąb (por. słowniczek) z pozostawionymi nasiennikami (por. słowniczek) i starym drzewem dziuplastym. Na powierzchni leży również kłoda próchniejącego drewna. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w grupach zastanowili się nad odpowiedzią na pytanie pierwsze z karty pracy. Odpowiedzi udziela grupa pierwsza. Następnie uzasadnia wybór. Właściwa jest odpowiedź trzecia. Na miejscu zrębu należy przygotować glebę i poczekać, aż wyrosną siewki, lub należy posadzić rośliny wyhodowane w szkółce leśnej. Nauczyciel uzupełnia wypowiedź uczniów. Opowiada o tym, że przesadny porządek jest w lesie nienaturalny. Pozostawione martwe drewno, rozkładając się, wzbogaci glebę leśną w związki organiczne. Kłoda próchniejącego drewna jest domem dla wielu gatunków zwierząt, roślin i grzybów. Nauczyciel wyjaśnia, że na zrębach specjalnie pozostawiane są drzewa, ponieważ chronią glebę przed przegrzaniem i wysiewają się z nich nasiona. Często znajdują się w takich drzewach dziuple, w których chronią się zwierzęta. Nauczyciel prosi, aby uczniowie do rozwiązania – diagramu wpisali odpowiednią sylabę.
Przystanek 2. Do przystanku drugiego prowadzą wszystkich uczniowie z grupy drugiej. Nauczyciel pokazuje uczniom uprawę leśną. Opowiada, że czyha na nią wiele niebezpieczeństw. Zagrożeniem są na przykład gryzonie. W takiej sytuacji zdarza się, że np. leśnicy budują czatownię dla ptaków. Ułatwia ona ptakom drapieżnym polowanie na gryzonie. Zagrożeniem dla małych drzewek są również chwasty. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w grupach zastanowili się nad pytaniem drugim z karty pracy. Odpowiedzi udziela grupa druga. Następnie uzasadnia wybór. Właściwa jest odpowiedź pierwsza. Nauczyciel uzupełnia wypowiedź uczniów. Opowiada, że aby pomóc młodym drzewkom wygrać walkę o wodę i światło, należy przy pomocy kosy usunąć chwasty. Tylko w ostateczności można użyć środków chemicznych. Nauczyciel opowiada, że kiedyś w lasach wypasano owce i krowy. Jednak wyrządzały one wiele szkód, ogryzając i tratując drzewka leśne. Nauczyciel prosi, aby uczniowie do rozwiązania – diagramu wpisali odpowiednią sylabę.
Przystanek 3. Do przystanku trzeciego prowadzą wszystkich uczniowie z grupy trzeciej. Nauczyciel pokazuje uczniom młodnik. Tłumaczy, że drzewkom jest zbyt ciasno. Walczą między sobą o światło, wodę i przestrzeń życiową. Między innymi z tego powodu leśnicy wykonują w lasach zabiegi pielęgnacyjne. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w grupach zastanowili się nad pytaniem trzecim z karty pracy. Odpowiedzi udziela grupa trzecia. Następnie uzasadnia wybór. Właściwa jest odpowiedź trzecia. Nauczyciel wyjaśnia, że drzewka nie mogą być usuwane w sposób przypadkowy, ponieważ nie zostaną w ten sposób poprawione warunki, lecz jedynie zostaną narobione dziury. Nie można również podchodzić do zabiegu schematycznie, ponieważ należy zwracać uwagę na gatunki drzewek, ich jakość, potrzeby i wymagania. Dlatego najlepiej jest usuwać drzewka w taki sposób, aby drzewostan został rozrzedzony równomiernie. Nauczyciel prosi, aby uczniowie do rozwiązania – diagramu wpisali odpowiednią sylabę.
Przystanek 4. Do przystanku czwartego prowadzą wszystkich uczniowie z grupy czwartej. Nauczyciel pokazuje drzewka uszkodzone przez owady. Opowiada uczestnikom zajęć o tym, że niektóre owady mogą wyrządzać w lasach poważne szkody. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w grupach zastanowili się nad pytaniem czwartym z karty pracy. Odpowiedzi udziela grupa czwarta. Następnie uzasadnia wybór. Właściwa jest odpowiedź trzecia. Nauczyciel wyjaśnia, że opryski chemiczne w lesie są stosowane w sytuacji zagrożenia trwałości lasu – są to zabiegi ratownicze. Można je stosować tylko wtedy, gdy jakiś owad występuje w tak dużej ilości, że zagraża istnieniu lasów na większym terenie. Ręcznie natomiast można łapać owady w mieszkaniu. W lesie niewiele się zdziała, stosując tę metodę. Nauczyciel wyjaśnia, że wieszając w lesie budki lęgowe dla ptaków, bardzo się im pomaga, a drzewom zapewnia się naturalną ochronę. Nauczyciel prosi, aby uczniowie do rozwiązania – diagramu wpisali odpowiednią sylabę.
Przystanek 5. Do przystanku piątego prowadzą wszystkich uczniowie z grupy piątej. Nauczyciel pokazuje uczniom stary las (80-100 lat). Opowiada o tym, że las się przerzedził i zaczyna chorować. Pod koronami drzew jest już zielono, nowe pokolenie lasu czeka na swoją szansę. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w grupach zastanowili się nad pytaniem piątym z karty pracy. Odpowiedzi udziela grupa piąta. Następnie uzasadnia wybór. Właściwa jest odpowiedź druga. Nauczyciel wyjaśnia, że oczywiście przyroda radzi sobie sama bez człowieka. Istnieją lasy, takie jak parki narodowe, które żyją bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka. W pozostałych lasach leśnicy prowadzą gospodarkę leśną, naśladując przyrodę i szanując jej prawa. W związku z tym leśnicy usuwają stary drzewostan i pozwalają rozwijać się następnemu pokoleniu. Nauczyciel prosi, aby uczniowie do rozwiązania – diagramu wpisali odpowiednią sylabę.
Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie znaczenia hasła – rozwiązania. Uczniowie stają w kręgu. Nauczyciel prosi, aby wszyscy na chwilę zamknęli oczy i zastanowili się nad tym, z czym kojarzy im się słowo BIORÓŻNORODNOŚĆ. Następnie każdy uczestnik zajęć kolejno kończy zdanie: Bioróżnorodność … Przykłady:
Nauczyciel wyjaśnia, że zachowanie bioróżnorodności jest warunkiem przetrwania człowieka, gdyż jego byt zależy od bogactwa roślin, grzybów, zwierząt i mikroorganizmów odpowiedzialnych za produkcję tlenu, bieg pierwiastków i przepływ energii w biosferze. Na zakończenie wycieczki nauczyciel opowiada uczniom o tym, że leśnicy tak opiekują się lasem, aby spełniał wszystkie funkcje: ekologiczne, społeczne i gospodarcze. Rozmawia z nimi o tych funkcjach: Funkcja ekologiczna, nazywana inaczej ochronną:
Funkcja produkcyjna, nazywana inaczej gospodarczą:
Funkcja społeczna:
Pobierz scenariusz wraz z załącznikami: |
Autor scenariusza:
Cele kształcenia:
Cele wychowania:
Metody nauczania:
Formy nauczania
Czas trwania zajęć
Środki dydaktyczne:
Materiały pomocnicze:
|
