Surowiec doskonały

(etap edukacyjny: gimnazjum)
05.06.2020

(etap edukacyjny: gimnazjum)

Plan lekcji

  1. Przedstawienie tematu lekcji.
  2. Zapoznanie się uczniów z grą Surowiec doskonały.
  3. Warsztat: Dlaczego drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami?
  • Wprowadzenie.
  • Rejestracja problemu.
  • Propozycje rozwiązań problemu.
  • Deklaracja intencji.
  • Ewaluacja.
  1. Podsumowanie.

Przebieg lekcji

  1. Przedstawienie tematu lekcji

Nauczyciel opowiada uczniom o tym, że podczas lekcji będą poznawać właściwości i zastosowanie drewna, które, jak sugeruje temat lekcji, jest surowcem doskonałym. Informuje ich, że najpierw przybliżą sobie temat podczas prezentacji Surowiec doskonały na Leśnym Wortalu Edukacyjnym. Następnie podczas warsztatu będą się wspólnie zastanawiać nad problemem: Dlaczego drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami?

 

  1. Zapoznanie się uczniów z grą Surowiec doskonały

Nauczyciel zaprasza uczniów do gry. Informuje ich, że na zapoznanie się z tematem mają 20 minut. Podczas prezentacji uczestnicy zajęć zapoznają się z następującymi zagadnieniami:

  • Przekrój poprzeczny pnia;
  • Drewno w budownictwie;
  • Drewno jako surowiec opałowy;
  • Drewno w meblarstwie;
  • Drewno w transporcie;
  • Drewno w przemyśle;
  • Drewno w górnictwie;
  • Drewno w sztuce;

                                                                                           

  1. Warsztat: Dlaczego drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami?

Po upłynięciu 20 minut nauczyciel rozmawia z uczniami o wszechstronnym zastosowaniu drewna. Podkreśla, że drewno dzięki wielu cechom nie ma sobie równego. Przede wszystkim jest surowcem odnawialnym, ekologicznie przyjaznym i zdrowym. Jest piękne, różnorodne i posiada wiele zalet użytkowych.

Nauczyciel opowiada, że często ludzie przeżywają fascynację nowoczesnymi tworzywami, oferowanymi przez metalurgię, chemię, materiałoznawstwo… Czy zastąpią one drewno? Czy powinno się do tego dopuścić? Zdecydowanie nie! Dlaczego? – to problem do rozwiązania przez uczniów.

 

Wprowadzenie

Nauczyciel informuje uczestników warsztatów, że celem zajęć jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: Dlaczego drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami? To rozwiązanie uczniowie znajdą samodzielnie, wykorzystując metodę twórczego myślenia „burzę mózgów” (załącznik 2) oraz wskazówki przydatne w rozwiązywaniu problemów (załącznik 3). Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że będą pracować w grupach, korzystając z „dywaników pomysłów” (załącznik 4). Na nich będą umieszczane propozycje, generowane metodą „burzy mózgów”.

Uczniowie dzielą się na sześć grup. Każda grupa zajmuje miejsce przy swoim stole i wybiera lidera. Nauczyciel rozdaje uczniom materiały pomocnicze: tekst przewodni (załącznik 1), opis metody „burzy mózgów” (załącznik 2) oraz wskazówki przydatne w rozwiązywaniu problemów (zaącznik 3). Nauczyciel prosi, aby wszyscy zapoznali się z ich treścią. W tym czasie zapisuje na tablicy pytanie:

Jakie warunki muszą być spełnione, aby dyskusja była udana?

Każda grupa otrzymuje „dywanik pomysłów” i 50 pasków (załącznik 4). Siódmy „dywanik” nauczyciel przykleja (na przykład taśmą dwustronną) do tablicy.

Nauczyciel prosi, aby każda grupa przedyskutowała problem zapisany na tablicy. Następnie każdy uczestnik, po chwili refleksji, zapisuje dużymi literami na otrzymanych paskach, sposób na udaną dyskusję (każdy sposób na osobnym pasku). Każdy powinien zapisać przynajmniej jedną kartkę. Do zapełnienia jest 12 miejsc na „dywaniku”. Sposób na udaną dyskusję powinien być sformułowany w formie dokończenia zdania: „Aby dyskusja była udana konieczne jest, aby...”. Następnie uczniowie wkładają paski w wycięcia na „dywaniku pomysłów”.

Gotowe „dywaniki” przyklejane są do tablicy i wszyscy uczniowie zapoznają się z treścią pasków. Podczas ich dyskusji nauczyciel tworzy siódmy „dywanik”, wykorzystując paski z najbardziej trafnymi stwierdzeniami. Ten „dywanik” będzie wisiał na tablicy przez cały czas trwania warsztatów i będzie przypominał o tym, jak powinna przebiegać dyskusja.

Po prezentacji kartki są wyjmowane z „dywaników”, które są ponownie wykorzystywane w dalszej części zajęć.

 

Rejestracja problemu

Nauczyciel przypomina uczniom, że poszukiwana jest odpowiedź na pytanie:

Dlaczego drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami?

Zapisuje problem na tablicy.

Uczniowie w ramach grup, na zasadzie ”burzy mózgów”, zgłaszają propozycje odpowiedzi. Zapisują je dużymi literami i czytelnie na przydzielonych paskach, w bardzo krótkich stwierdzeniach, jako dokończenie zdania: Drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami, ponieważ… Odpowiedzi nie podlegają ocenie przez kolegów, jedynie lider powinien dbać o to, aby się nie dublowały. Następnie uczestnicy zajęć umieszczają paski na swoich „dywanikach”, wsuwając w nacięcia.

Po około 10 minutach następuje prezentacja „dywaników” przez liderów grup. Nauczyciel może je skomentować. Po prezentacji kartki są wyjmowane z „dywaników”, które są ponownie wykorzystywane w dalszej części zajęć.

 

Propozycje rozwiązań problemu

W dalszej części warsztatu uczestnicy odpowiadają na pytanie:

Co należy zrobić, aby ograniczyć zastępowanie drewna nowoczesnymi tworzywami?

Nauczyciel zapisuje problem na tablicy.

Przebieg jest analogiczny, jak w poprzednim punkcie.

 

Deklaracja intencji

W tej fazie każdy uczestnik warsztatu, także na zasadzie „burzy mózgów”, odpowiada na następujące pytanie:

Co ja zrobię (już i teraz), aby ograniczyć to zjawisko?

Przebieg jest analogiczny, jak w poprzednich punktach.

 

Ewaluacja

Po ostatniej prezentacji „dywaników”, uczniowie mają 5 minut na analizę treści pasków. Następnie stawiają kropkę przy tej propozycji, z którą się identyfikują. Propozycja, która uzyskała najwięcej punktów, jest najlepsza.

 

  1. Podsumowanie

Podczas podsumowania nauczyciel dziękuje uczniom za aktywność. Zajęcia te opierają się w dużej mierze na ich wiadomościach ze źródeł pozaszkolnych i trudno przewidzieć treść kartek. Jednak nauczyciel ma pewne oczekiwania i jeżeli nie zostaną one spełnione przez podopiecznych, wykorzystuje podsumowanie na uzupełnienie faktów:

  • Drewno powstaje podczas produkcji czystej – z energii Słońca, dwutlenku węgla, wody i składników mineralnych zawartych w glebie.
  • Drewno jest surowcem odnawialnym (obok energii Słońca, wiatru, hydroenergii, energii geotermalnej). Oznacza to, że miejsce ściętego fragmentu lasu zajmują natychmiast nowe nasadzenia. Polscy leśnicy prowadzą trwałą i zrównoważoną gospodarkę. Drewna na pniu jest coraz więcej. Jest to spowodowane tym, że co roku przyrasta więcej drewna, niż się wycina. Poza tym, realizowany jest program zwiększania lesistości Polski (ma ona wzrosnąć do 33% w 2050 r.). W związku z tym przyrastającej masy drewna będzie jeszcze więcej.

Pobierz scenariusz wraz z załącznikami:

 

Autor scenariusza:

  • Hanna Będkowska -Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie

Cele kształcenia:

  • Wiadomości: Uczeń przedstawia drewno jako odnawialne źródło energii.
  • Umiejętności: Uczeń udowadnia, że drewna nie należy zastępować nowoczesnymi tworzywami.

Cele wychowania:

  • Postawy i przekonania: Uczeń jest przekonany o tym, że las jest najbardziej przyjazną środowisku „fabryką”.

Metody nauczania:

  • metoda kierowania samodzielną pracą uczniów;
  • metoda poszukująca (pogadanka);
  • metoda podająca (opowiadanie i opis).

Etap edukacyjny:

  • gimnazjum

Formy nauczania:

  • lekcja – zajęcia edukacyjne (zmiana roli nauczyciela – z osoby przekazującej wiedzę w osobę wspomagającą uczenie się uczniów),
  • warsztat. 

Czas trwania zajęć:

  • 90 minut

Sprzęt wycieczkowy:

  • Przenośna apteczka
  • Lupy (8 szt.)
  • Kompasy (8 szt.)

Publikacje i materiały metodyczne:

  • Tekst przewodni (6 egz.) – załącznik 1
  • Metoda „burzy mózgów” (6 egz.) – załącznik 2
  • Wskazówki przydatne w rozwiązywaniu problemów (6 egz.) – załącznik 3

Środki audiowizualne:

  • Komputery z dostępem do internetu.

Materiały pomocnicze:

  • dywaniki pomysłów (7 szt.) (załącznik 4),
  • paski papieru (29,7 cm x 2 cm) (300 szt.),
  • pisaki (6 kpl.)