Leśnicy „Świadkami historii" [WIDEO]

Uroczysta gala wręczenia tej honorowej nagrody odbyła się w piątek 25 listopada w Filharmonii Podkarpackiej w Rzeszowie. Wyróżnienia wręczył dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, w obecności m.in. parlamentarzystów, władz wojewódzkich, oświatowych, przedstawicieli organizacji kombatanckich, służb mundurowych i młodzieży.
Nagrodzeni leśnicy zostali zgłoszeni przez krośnieński oddział Polskiego Towarzystwa Leśnego.

- Cieszy nas fakt, że wśród sześciu tegorocznych laureatów „Świadka historii" znalazło się dwóch leśników. To dowodzi, że niezależne gremia doceniają nasz wkład w zachowanie pamięci i tradycji narodowej - powiedziała uczestnicząca w wydarzeniu Grażyna Zagrobelna, dyrektor RDLP w Krośnie. - Wśród podkarpackich leśników można byłoby wskazać wielu „świadków historii".  Dzięki nim zachowujemy pamięć o leśnych grobach, to oni wyciągają z niebytu leśne historie, tworzą monografie nadleśnictw czy inicjują wydarzenia rocznicowe w swoich  środowiskach lokalnych. 

Tegoroczny laureat „Świadka historii", Edward Orłowski z Nadleśnictwa Komańcza, społecznie angażuje się w edukację historyczną młodzieży i dorosłych, aktywizuje lokalne środowisko na rzecz pielęgnowania pamięci i dbania o miejsca historyczne. Jest współautorem opracowania „Historia, kultura i tradycja w 500-letniej Komańczy" a także książki „Brama Bieszczadów – Komańcza i okolice".

W środowisku leśników wyrobił sobie opinię „strażnika pamięci”. Jego teksty zamieszczane były w prasie branżowej, niezależnej prasie polonijnej i regionalnej. Opracował „Wykaz leśników, którzy ponieśli śmierć w okresie wojny i prześladowań w latach 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny"  - lista ta obejmuje ponad 1000 nazwisk leśników z regionu, poległych w walkach, zabitych za działalność w ruchu oporu, zamordowanych w miejscu pracy i zamieszkania, zamęczonych w łagrach, obozach koncentracyjnych. Inicjator spotkań, konferencji i wydarzeń upamiętniających mało znane wydarzenia z historii regionu.

Z kolei Edward Marszałek z RDLP w Krośnie to inicjator upamiętnień i odnowienia cmentarzy cholerycznych i wojennych w lasach. Popularyzator leśnych obiektów kulturowych w licznych audycjach na antenie TVP Rzeszów i Polskiego Radia Rzeszów. Jest autorem kilku książek przywołujących dzieje regionu m.in. „Z dziejów leśnictwa na Podkarpaciu", „Opowieści karpackiego lasu" i „Leśne ślady wiary".

Jako prezes Stowarzyszenia Kulturalnego „Dębina" jest też inicjatorem i wykonawcą kilku upamiętnień na terenie Krościenka Wyżnego. Współredaktor monografii „Dzieje oświaty w Krościenku Wyżnym w latach 1417-1999.

Nagroda „Świadek historii” jest wyróżnieniem przyznawanym przez Instytut Pamięci Narodowej osobom fizycznym, instytucjom i organizacjom, które w szczególny sposób zasłużyły się w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego. Spotkanie uświetnił występ akordeonistów Zespołu Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie oraz wykład dr. Krzysztofa Malickiego poświęcony wynikom badań nad postawami polskiej młodzieży wobec historii.

Pozostałymi laureatami zostali Adam Kantor, Artur Szary, Marcin Zieniewicz i Towarzystwo Przyjaciół Nauk im. Kazimierza Marii Osińskiego w Przemyślu.

Warto przypomnieć, że w 2014 r. laureatem tej nagrody był także leśnik. Zbigniew Larendowicz z Leżajska, liczący sobie wówczas 100 lat działacz niepodległościowy, żołnierz września 1939, członek Narodowej Organizacji Wojskowej, gdzie pełnił funkcję  komendanta obwodu (ps. „Wicher”). Po wojnie ukończył studia leśne w Poznaniu i pracował jako leśniczy. W latach 1964-1968 razem z profesorem Stefanem Myczkowskim tworzył plan zagospodarowania Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz wielu rezerwatów w Polsce południowej. Po przejściu na emeryturę nadal działał zawodowo i społecznie. Autor licznych publikacji  dotyczących historii regionu.