Gorące tematy - wywiad z dyrektorem generalnym Adamem Wasiakiem

Jaki jest stan kasy Lasów Państwowych po pierwszych wpłatach do budżetu, wprowadzonych w styczniu tego roku?

Sytuacja finansowa LP jest stabilna. Mimo dużego wysiłku, jakim było wpłacenie pierwszych trzech transz, stan środków finansowych LP nie pogorszył się, dzięki zmniejszeniu inwestycji o ok. 30 proc. Naszych dodatkowych obciążeń nie odczuli pracownicy – zgodnie z planem wprowadziliśmy podwyżkę dla jednej trzeciej załogi, wypłaciliśmy także już trzy nagrody kwartalne. Od 1 listopada tego roku podnosimy również wartość punktu o 70 zł. Wpłata do budżetu nie odbiła się też na gospodarce leśnej – koszty hodowli i ochrony lasu zaplanowaliśmy na ten rok na poziomie wyższym niż w 2013 r. i trzymamy się tego planu.

Zamierzano także zwiększyć zatrudnienie w LP. Czy coś się zmieniło po decyzjach o wpłacie do budżetu?

Przeczytaj najnowszy numer „Głosu Lasu”.

Zdaję sobie sprawę z coraz większego obciążenia pracą leśników, zarówno tych w terenie, jak i w biurach. Ponieważ przywiązuję do tego dużą wagę, zdecydowałem utrzymać w tym roku zwiększenie zatrudnienia w LP na planowanym wcześniej poziomie, czyli o blisko 500 osób. Na koniec roku będziemy mieli dane na temat wykonania planu zatrudnienia przez jednostki. Ponieważ coraz więcej osób kończy szkoły leśne, od tego roku istnieje możliwość zwiększenia liczby osób przyjmowanych na staż z dwóch do trzech na jednostkę.

Obecnie o potrzebach zatrudnienia decydują nadleśniczowie i dyrektorzy RDLP i ta sprawa pozostanie w ich gestii. Niebawem wdrożymy zmiany w zarządzaniu kadrami LP, polegające m.in. na wprowadzeniu jednakowych dla całych LP opisów stanowisk pracy i systemów rekrutacyjnych. Pozwoli to na lepszy dobór pracowników na wolne stanowiska pracy.

Ustawa narzucająca wpłatę zostawiła kierownictwu LP furtkę – minister środowiska może wystąpić do Rady Ministrów o obniżenie transz w 2015 r. w uzasadnionych przypadkach, m.in. zagrożenia realizacji planu finansowo-gospodarczego. Czy Lasy planują z tej możliwości skorzystać?

Mamy zagwarantowaną taką możliwość, ale dzięki obecnej sytuacji na rynku drzewnym na razie nie widzimy powodu, by z niej korzystać. Mam nadzieję, że potwierdzą to wyniki procedur przetargowych sprzedaży drewna na przyszły rok. W listopadzie zatem sprawa będzie definitywnie wyjaśniona.

Jeszcze LP nie wpłaciły pełnej kwoty nowej daniny, a już planowane jest kolejne obciążenie budżetu Lasów. Chodzi o zniesienie 50-procentowej ulgi w podatku leśnym od lasów ochronnych.

Ten projekt wyszedł z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji i był od lat postulowany przez samorządy. Będzie kosztował Lasy Państwowe ok. 56 mln zł rocznie. Każde obciążenie finansowe nałożone na LP budzi emocje i obawy. Jednak moim zdaniem w przypadku współpracy z samorządami nie powinniśmy reagować negatywnie. Są one naszym naturalnym partnerem. Dziś, nie płacąc tego podatku, i tak staramy się współpracować z samorządami, a na wspólne przedsięwzięcia wydajemy ok. 17 mln zł.

Stanowczo dementuję plotkę o wydzieleniu sprzedaży drewna z Lasów Państwowych.

W ostatnich miesiącach odbywała się w LP kontrola NIK. Nie znamy jeszcze jej wyników, ale proszę o przybliżenia jej tematyki i zakresu.

Została przeprowadzona kontrola dotycząca gospodarki finansowej w LP. Objęła wszystkie szczeble zarządzania, z największym naciskiem na nadzór dyrektora generalnego nad gospodarką finansową jednostek. Oprócz tego kontrolujący szczególnie dokładnie sprawdzali przestrzeganie reguł rynkowych w zasadach sprzedaż drewna, użytkowanie drzewostanów przeszłorębnych czy jakość i zgodność ze stanem faktycznym wszystkich sprawozdań finansowych. Czekamy na wystąpienie pokontrolne, które powinno być znane do końca października.

Z krążących plotek: „Najpierw kontrola NIK, potem surowa dla naszej firmy ocena gospodarki drewnem, a w jej efekcie odebranie Lasom Państwowym jego sprzedaży. Czy to realny, śmiertelny dla Lasów scenariusz? Czy grozi nam wydzielenie sprzedaży drewna ze struktury LP?”.

Stanowczo dementuję te plotki. Jesteśmy w stałym kontakcie z ministrem środowiska Maciejem Grabowskim, który nadzoruje LP. Minister akceptuje obecne zasady sprzedaży drewna i nie przewiduje w nich żadnych zmian. Brak takich projektów potwierdza też poseł Stanisław Żelichowski, przewodniczący sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a przecież przez tę komisję, i Radę Ministrów, musiałby przejść jakikolwiek projekt dotyczący tej sprawy. Niemożliwe jest, by zmiana nastąpiła w ramach obecnie procedowanej ustawy budżetowej. Ja dowiaduję się o tego typu „planach” wyłącznie z przekazów medialnych, które, jak widać, nie mają żadnego poparcia w faktach.

Wpłata do budżetu, podatek od sprzedaży drewna, zniesienie ulgi za lasy ochronne… To koniec czy dopiero początek nakładania obciążeń na Lasy?

Nie ma żadnych kolejnych sygnałów tego typu. Zawsze jednak trzeba się liczyć z tym, że finanse LP będą w sferze zainteresowania ministra finansów. Naszym obowiązkiem jest poszukiwanie dobrych, racjonalnych pomysłów na wykorzystanie ewentualnie pojawiających się w przyszłości wolnych środków. Na razie naszym głównym kierunkiem inwestycji jest budownictwo drogowe. Po zakończeniu tego cyklu inwestycyjnego może kiedyś powstać pytanie, co z wolnymi środkami LP, a do odpowiedzi na nie szykujemy się w ramach strategii LP.

Ustawa o lasach jest tak skonstruowana, że już obecnie, poprzez system finansowy LP, wspieramy budżet państwa. Realizujemy wiele zadań, którymi musiałoby się zająć państwo, jeśli ograniczono by nasze środki finansowe: ochrona przeciwpożarowa, ochrona lasu, udostępnianie turystyczne lasu, edukacja itp. Jeśli nie realizowałyby ich Lasy Państwowe, to środki na nie i tak musiałyby trafić do budżetu w formie jakiegoś podatku, a potem wrócić z budżetu na tereny leśne. Oczywiście byłoby to droższe i mniej efektywne niż obecny system.

Kolejny głośny temat: Puszcza Białowieska. Kilka tygodni temu ogłoszono wstępny projekt zmian, które miałyby zajść na terenie puszczańskich nadleśnictw. Jaki jest stan prac? Czego będą dotyczyły zmiany?

Nie unikamy trudnych tematów, dlatego postanowiliśmy przyjrzeć się funkcjonowaniu puszczańskich nadleśnictw w kontekście drastycznie zmniejszonego pozyskania drewna w ramach nowego planu urządzenia lasu. Chcemy w zmieniających się warunkach funkcjonowania leśnictwa w Puszczy Białowieskiej wykorzystać potencjał naszych pracowników i zwiększyć zakres zadań z edukacji i udostępniania lasu. Oba te obszary traktujemy jako funkcjonujące obok gospodarki leśnej wynikającej z PUL. Dlatego spotkaliśmy się z samorządami i rozmawialiśmy na temat wspólnych przedsięwzięć edukacyjnych i turystycznych; są już pierwsze efekty tego spotkania. Na te przedsięwzięcia już w tym roku przeznaczyliśmy prawie 1,5 mln zł.

Zdaję sobie sprawę z coraz większego obciążenia pracą leśników, zarówno tych w terenie, jak i w biurach.

Nowemu podejściu do Puszczy Białowieskiej przyświecają dwie idee: po pierwsze pozostawienie nadleśnictw puszczańskich w strukturze LP, po drugie możliwość wykorzystania tam środków z nowej perspektywy unijnej. Szczegóły projektu są w trakcie opracowywania. Zakłada on przeznaczenie dla Puszczy Białowieskiej ok. 200 mln zł środków zewnętrznych. Oprócz edukacji i turystyki bardzo ważna część będzie poświęcona na kompleksowy projekt badań naukowych w ramach projektu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które mogłoby wyznaczyć kierunek dla rozwoju gospodarki leśnej na tak cennym przyrodniczo obszarze. Mam nadzieję, że wyniki tych badań będą dobrą platformą porozumienia dla wszystkich zainteresowanych stron: leśników, ekologów i naukowców, by zbudować jeden optymalny model zarządzania puszczą.

Projekty to przyszłość, a tymczasem w puszczy rozwija się gradacja kornika. Podnoszą się głosy, że zagraża ona trwałości niektórych siedlisk, chronionych w ramach sieci Natura 2000…

Stan tych siedlisk jest monitorowany przez leśników, organizacje przyrodnicze, lokalną społeczność, ale ostateczna ocena zagrożenia należy do instytucji odpowiedzialnej za ten obszar, czyli RDOŚ w Białymstoku. Zatwierdzenie planu zadań ochronnych dla tego obszaru i jego połączenie z PUL powinno być gwarancją zachowania cennych przyrodniczo siedlisk. Z tego co wiem z Ministerstwa Środowiska, plan ten powinien być zatwierdzony w najbliższym czasie.

Leśnicy z puszczy boją się, że w związku ze zmianami organizacyjnymi stracą pracę. Czy mogą liczyć na gwarancję zatrudnienia w LP?

Pojawił się pomysł połączenia trzech nadleśnictw puszczańskich w jedno, przy wykorzystaniu zasobów kadrowych, które tam posiadamy, tzn. obecni pracownicy trzech nadleśnictw staliby się pracownikami jednego nadleśnictwa. Realizację tego pomysłu uzależnialiśmy m.in. od możliwości pozyskania dodatkowych środków zewnętrznych. Po konsultacjach z lokalną społecznością i miejscowymi leśnikami, a także w związku z tym, że kwestia finansowania programu dla puszczy nie jest jeszcze rozstrzygnięta, uznaliśmy, że zmian organizacyjnych na razie nie będzie.

Nawiązując do rozwoju edukacji i turystyki: w DGLP powstał nowy pion odpowiedzialny za organizację i strategię, a w nim Wydział Edukacji i Udostępniania Lasu.

„Organizację” w nazwie nowego pionu należy rozumieć jako organizację pracy w LP. Jego powstanie to odpowiedź na coraz większe obciążenie zadaniami pracowników nadleśnictw. Chcielibyśmy zweryfikować i zmodyfikować szacunki brakarskie i odbiórkę drewna, tak by zajmowały pracownikom mniej czasu. Planujemy też zmodyfikować system informatyczny, by był bardziej przyjazny dla użytkowników.

Druga sfera działalności pionu to strategia LP – jego zadaniem będzie koordynacja szeregu programów strategicznych. Z kolei tworząc Wydział Edukacji i Udostępniania Lasu, chcieliśmy podkreślić wagę tych zagadnień i nadać komórce organizacyjnej odpowiednią rangę. Pragnęliśmy tą decyzją wskazać, że edukacja i udostępnianie lasu, mimo że niezapisane wprost w ustawie o lasach, są ważnym elementem funkcjonowania Lasów Państwowych.

Dyskusje wśród leśników wzbudza finansowanie przez LP różnych projektów parków narodowych.

Pieniądze dla parków narodowych pochodzą z subkonta funduszu leśnego z wyłączeń gruntów w lasach innej własności. Nie mogą być one przeznaczone na potrzeby Lasów Państwowych, lecz tylko na lasy innej własności. Lista możliwości wydatkowania tych środków jest bardzo krótka, można je przeznaczyć m.in. na potrzeby parków narodowych. Parki przedstawiają swoje propozycje projektów ministrowi środowiska. Jeśli zyskają one jego akceptację, Lasy wspierają je finansowo. W 2014 r. LP podpisały z parkami umowy na dotacje w kwocie ok. 24 mln zł. Warto przy tym zaznaczyć, że z budżetu państwa parki otrzymały tylko 75 mln zł.