Certyfikacja
Gospodarka leśna w Lasach Państwowych prowadzona jest zgodnie z zasadami: zachowania trwałości lasów, zrównoważonego rozwoju i ochrony przyrody. Potwierdzają to przyznawane regionalnym dyrekcjom LP międzynarodowe certyfikaty.
Certyfikacja gospodarki leśnej w systemie PEFC
Zrównoważona gospodarka leśna to gospodarowanie lasami i obszarami leśnymi oraz ich użytkowanie w sposób i w stopniu, który utrzymuje ich różnorodność biologiczną, produktywność, zdolność do regeneracji, zdrowotność i potencjał do spełniania, teraz i w przyszłości, ich właściwych funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych na szczeblu lokalnym, krajowym i ogólnoświatowym, bez szkody dla innych ekosystemów.
Od czasu zorganizowanej w Rio de Janeiro w 1992 r. konferencji ONZ na temat Środowiska i Rozwoju (UNCED) zrównoważona gospodarka leśna jest niezwykle istotnym tematem dyskusji i ważnym aspektem działań międzynarodowych. Udało się osiągnąć ogólny konsensus co do zasad, wytycznych, kryteriów i wskaźników dla zrównoważonej gospodarki leśnej na poziomie zarządzania międzynarodowego.
PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification Schemes - Program Zatwierdzenia Systemów Certyfikacji Leśnej) jest międzynarodową, pozarządową organizacją non-profit, założoną w 1999 r., której głównym celem jest promocja zrównoważonej gospodarki leśnej poprzez system certyfikacji leśnej oraz etykietowania produktów leśnych wykonywanych przez niezależne jednostki.
PEFC ma charakter „parasolowy” - uznaje krajowe systemy certyfikacji leśnej opracowane wspólnie przez wszystkie zainteresowane strony oraz dostosowane do lokalnych priorytetów i warunków.
Obecnie PEFC obejmuje systemy certyfikacji obowiązujące w ponad 30 krajach. Łącznie odpowiadają one za certyfikację ponad 275 milionów hektarów lasów, co czyni PEFC światowym liderem certyfikacji gospodarki leśnej. Jednocześnie jest to system chętnie wybierany przez właścicieli lasów o niewielkiej powierzchni czy stanowiących własność wspólnot gruntowych.
Produkty certyfikowane przez PEFC są akceptowane w licznych publicznych i prywatnych strategiach zamówień obowiązujących na całym świecie. Obecnie ponad 15 800 firm posiada certyfikat łańcucha dostaw w systemie PEFC.
Jak działa PEFC
PEFC promuje zrównoważoną i trwałą gospodarkę leśną poprzez system certyfikacji lasów i produktów z nich pochodzących. Dokonuje się to przez dwa odrębne, chociaż powiązane ze sobą procesy:
Certyfikacja lasów zapewnia, że lasy są zarządzane zgodnie z wymaganiami środowiskowymi, społecznymi i ekonomicznymi - równoważąc potrzeby ludzi, przyrody i ekonomii.
PEFC przyjęła definicję zrównoważonej gospodarki leśnej stosowaną również przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO):
Zarządzanie lasami i obszarami leśnymi oraz ich użytkowanie w sposób i w stopniu, który utrzymuje ich różnorodność biologiczną, produktywność, zdolność do regeneracji, zdrowotność i ich potencjał do spełniania, teraz i w przyszłości, funkcji ekologicznych, gospodarczych i społecznych na szczeblu lokalnym, krajowym i światowym oraz który nie powoduje szkody w innych ekosystemach.
Certyfikacja łańcucha dostaw (CoC) pozwala natomiast śledzić drogę, którą przebywa drewno począwszy od lasu po produkt finalny. Zrównoważona gospodarka leśna, choć istotna dla zachowania funkcji pełnionych przez las, sama w sobie nie tworzy powiązania między lasem a rynkiem. Aby zapewnić, że drewno i produkty drzewne pochodzą z właściwie zarządzanych lasów, PEFC promuje certyfikację łańcucha dostaw.
Określa ona wymagania dotyczące przetwarzania drewna od lasu począwszy aż po produkt końcowy.
Aby produkt mógł otrzymać certyfikat, wszystkie podmioty wchodzące w skład łańcucha dostaw muszą posiadać certyfikat CoC PEFC. Tylko wtedy firmy mogą używać logo PEFC na produktach i materiałach marketingowych, wykazując, że pozyskują i przetwarzają surowce w odpowiedzialny sposób.
Certyfikat jest przyznawany po niezależnych audytach, prowadzonych przez odrębne jednostki, weryfikujących zgodność prowadzonych działań z kryteriami zrównoważonego rozwoju PEFC.
Certyfikacja CoC zawiera system należytej staranności (PEFC due diligence system), który wyklucza stosowanie drewna pochodzącego z nielegalnych wylesień i wyrębów oraz zabrania stosowania drewna modyfikowanego genetycznie.
Deklaracje PEFC dotyczące produktów zawierających surowce leśne dostarczają informacji o pochodzeniu tych produktów z lasów zarządzanych w sposób trwały i zrównoważony, z recyklingu oraz z innych niekontrowersyjnych źródeł.
Nabywcy i potencjalni nabywcy mogą korzystać z tych informacji podczas wyboru produktu kierując się takimi czynnikami jak przyjazność dla środowiska oraz innymi względami.Informowanie o pochodzeniu surowców ma na celu promowanie popytu i podaży produktów pochodzących z obszarów gdzie prowadzona jest zrównoważona gospodarka leśna.
Wysokie standardy w ramach PEFC zawierają wymagania dotyczące:
- Zabezpieczenia obszarów leśnych istotnych z ekologicznego punktu widzenia
- Ochrony i wzbogacania różnorodności biologicznej
- Zakazu zmiany lasów w inne formy użytkowania
- Zakazu stosowania szkodliwych substancji chemicznych
- Zakazu wprowadzania gatunków drzewiastych modyfikowanych genetycznie
- Przestrzegania praw pracowniczych i praw ludności tubylczej
- Wspierania lokalnego rynku pracy
- Zgodności z podstawowymi konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy
- Zapewnienia konsultacji z lokalną ludnością i interesariuszami
- Uwzględnianie tradycyjnych praw użytkowania gruntów i lokalnych zwyczajów
Certyfikacja gospodarki leśnej w systemie FSC
Drugim na świecie, obok PEFC, systemem certyfikacji gospodarki leśnej jest FSC. To skrót od angielskiej nazwy organizacji Forest Stewardship Council®, założonej w 1993 r. w Meksyku.
Celem jej działalności jest popularyzacja przyjętego przez tą organizację sposobu prowadzenia gospodarki leśnej. Początkowo, obszarem zainteresownia FSC była ochrona lasów tropikalnych przed ich eksploatacją.
Obecnie warunkiem otrzymania certyfikatu FSC jest prowadzenie gospodarki leśnej z uwzględnieniem regulacji prawnych danego kraju oraz międzynarodowych traktatów i porozumień, których dany kraj jest sygnatariuszem. Obligatoryjne jest również spełnienie zasad i kryteriów uzgodnionych przez członków organizacji FSC.
Zasady gospodarki leśnej zdefiniowane przez FSC:
- Przestrzeganie przepisów prawnych i zasad FSC
- Odpowiedzialność wynikająca z tytułów własności i praw
- Prawa ludności rdzennej – nie dotyczy warunków Polski
- Współpraca ze społeczeństwem i prawa pracowników
- Korzyści z lasu
- Oddziaływanie na środowisko
- Plan gospodarowania
- Monitorowanie i ocena
- Zachowanie lasów o szczególnej wartości
- Plantacje
Proces certyfikacji opiera się na trzech głównych filarach. Są to:
- standardy, które opisują prowadzenie gospodarki leśnej i procedury audytu badającego zgodność prowadzonej gospodarki z tymi standardami;
- system kontroli pochodzenia produktu w każdej firmie przetwarzającej produkty leśne;
- zasady użycia logo certyfikatu na produktach pochodzących z certyfikowanych lasów.
Logo FSC jest znakiem prawnie chronionym. Posługiwanie się logo FSC przez jednostki Lasów Państwowych jest możliwe jedynie po pozytywnie odbytym procesie certyfikacyjnym, którego elementem jest audyt.
Certyfikat przyznawany jest na okres pięciu lat.