Hodowla lasu

Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych. Hodowla lasu obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.
25.02.2014

Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych. Hodowla lasu obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.

Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin. W pracach hodowlanych leśnicy dążą do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.

Szczególną rolę w gospodarce nasiennej i ochronie zasobów genowych odgrywa Leśny Bank Genów Kostrzyca, w którym zgromadzono blisko 5 tys. zasobów genowych reprezentujących najcenniejsze drzewostany, najstarsze drzewa (liczące powyżej 200 lat), krzewy i rośliny ginące oraz zagrożone.

Szczególną rolę w gospodarce nasiennej i ochronie zasobów genowych odgrywa Leśny Bank Genów Kostrzyca, w którym zgromadzono blisko 5 tys. zasobów genowych reprezentujących najcenniejsze drzewostany, najstarsze drzewa (liczące powyżej 200 lat), krzewy i rośliny ginące oraz zagrożone.

Baza nasienna Lasów Państwowych jest jedynym w Polsce źródłem pozyskiwania nasion o najwyższej jakości i odpowiednim pochodzeniu. Polska posiada wiele znanych i uznanych w Europie ekotypów,  których nasiona są cenione i poszukiwane ze względu na ich wartość genetyczną.

Las, jeśli nie powstał w sposób naturalny, jest sadzony przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach. Zajmują one niemal 2 tys. ha i produkują rocznie łącznie ok. 800 mln sadzonek drzew i  krzewów leśnych, z czego niemal połowę (49,7 proc.) stanowiły drzewa gatunków liściastych.

Większość szkółek to szkółki klasyczne, w których produkuje się sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym. Oprócz nich istnieją nowoczesne szkółki kontenerowe, z których pochodzą sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym oraz sadzonki mikoryzowane. Ta nowoczesna technologia zapewnia produkcję najlepszej jakości materiału sadzeniowego, zapewniającego bardzo wysoką udatność upraw.

Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. Zabiegi te mają stworzyć optymalne warunki wzrostu dla drzew najbardziej pożądanych w składzie gatunkowym rosnącego drzewostanu, często o najlepszych cechach wzrostowych i jakościowych.

Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew. Pozostawia się przy tym pojedyncze drzewa najlepsze, najstarsze, dziuplaste, w celu ich naturalnego odnowienia, zachowania najcenniejszych okazów lub zapewnienia warunków życia dla innych organizmów.

Na uwagę zasługuje wzrost udziału odnowień naturalnych w całkowitej powierzchni odnowień. W latach 1976–1980 udział ten wynosił 3,4 proc., w latach 1991–1995 – 6,5 proc., w kolejnych (od 1996 roku do 2010  roku 10,5 proc.), a w ostatnich 10 latach – ponad 13 proc.