Ochrona przyrody

W lasach zarządzanych przez PGL LP przyroda chroniona jest na wiele sposobów. Rezerwaty, parki krajobrazowe, pomniki przyrody, ochrona gatunkowa – to niektóre z nich.
02.02.2014

W lasach zarządzanych przez PGL LP przyroda chroniona jest na wiele sposobów. Rezerwaty, parki krajobrazowe, pomniki przyrody, ochrona gatunkowa – to niektóre z nich.

Najważniejszą formą ochrony przyrody w Polsce są parki narodowe, nadzorowane bezpośrednio przez Ministerstwo Środowiska. Były one powoływane na terenach, na których wcześniej gospodarowali leśnicy z Lasów Państwowych. Nierzadko byli inicjatorami powstawania parków narodowych. Dzięki ich pracy przyroda może być teraz chroniona w parkach w szczególny sposób.

Na terenie Lasów Państwowych wyróżniamy:

Rezerwaty  wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Spośród 1501 rezerwatów w Polsce, większość to rezerwaty (1289) zlokalizowana jest na gruntach w zarządzie PGL LP. Łącznie zajmują one powierzchnie 124,8 tys. ha, natomiast powierzchnia leśna w rezerwatach wynosi niemal 106 tys. ha.

Pomniki przyrody – zwykle pojedyncze okazy przyrody ożywionej bądź nieożywionej. Najczęściej występującymi w lasach pomnikami przyrody są najstarsze i największe drzewa. W 2021 r. na gruntach w zarządzie LP było 11 711 pomników przyrody, z czego 9 tys. stanowiły pojedyncze drzewa, a 1426 grupy drzew.

Parki krajobrazowe tworzy się na terenach o wyjątkowych walorach przyrodniczych i estetyczno-krajobrazowych. Mamy ich w Polsce 123, łącznie zajmują 2,6 mln ha, z czego ponad 1,3 mln ha to grunty w zarządzie PGL LP.

Strefy ochronne zostały utworzone w celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową. W Lasach Państwowych utworzono 3893 stref ochronnych wokół chronionych gatunków, o łącznym areale wynoszącym 172 939 ha, z czego ponad 22 proc. stanowi powierzchnia ochrony całorocznej. Strefy utworzono w celu ochrony ostoi ptaków (3749), ssaków (4), gadów (35), owadów (24), roślin (7), porostów (400) i innych (1).

Użytki ekologiczne to zwykle obiekty o niewielkiej powierzchni – małe oczka wodne, śródpolne kępy drzew i krzewów, torfowiska, bagna i wydmy. To pozostałości ekosystemów, mające znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Obecnie na gruntach w zarządzie PGL LP znajduje się ponad 7 tys. o powierzchni ponad 30 tys. ha.

Ochrona gatunkowa dotyczy najcenniejszych, unikatowych i rzadkich przedstawicieli flory i fauny. W Polsce ochroną ścisłą objętych jest 715 gatunków roślin, 322 gatunków grzybów i porostów oraz 799 gatunków zwierząt. Około 65 proc. gatunków dzikiej flory i fauny Polski to gatunki leśne.

Lasy Państwowe podejmują również własne inicjatywy ochronne. Pomagają wybranym gatunkom zwierząt i roślin zasiedlić miejsca, gdzie gatunki te wyginęły (reintrodukcje) lub gdzie są zagrożone wyginięciem (restytucje). Dotyczy to np. drzew i krzewów - cisa, sudeckich jodeł, jarzębu brekinii, oraz ptaków - cietrzewia, głuszca. Na gruntach w zarządzie PGL LP i pod opieką leśników bytuje ¾ polskiej populacji żubrów.