Leśnicy z Miradza zatrzymają wodę w lesie
Zakończono budowę obiektów małej retencji na terenie leśnictwa Młyny w Nadleśnictwie Miradz. Tamtejsi leśnicy od wielu lat borykają się ze skutkami postępującego spadku poziomu wód gruntowych na Kujawach.
Na lokalizację obiektów piętrzących i spowalniających odpływ wody wybrany został ciek Dopływ spod Proszysk. Prawdopodobnie powstał on w XIX w. przypuszczalnie w celu odwodnienia najbardziej wysuniętych na wschód śródleśnych łąk i lasów nadleśnictwa.
Dopływ spod Proszysk początek bierze pod wsią Proszyska, stanowi prawobrzeżny dopływ Kanału Ostrowo – Gopło a jego całkowita długość to 6,3 km, w tym 4,6 km na terenie nadleśnictwa.
Po obfitych opadach, także po śnieżnych zimach, których na Kujawach nie było już przynajmniej 7 lub 8 lat, zbiera on wody z pól i łąk wsi Proszyska oraz Wronowy i odprowadza do Kanału Ostrowo – Gopło.
Niestety, podczas dużych opadów jego koryto szybko wypełnia się wodą, która jednak równie szybko odpływa do kanału głównego. Nieco stagnującej wody, pozostaje głównie w śródleśnych obszarach bagiennych, takich jak Węgrzynowo i Przychód.
Dodatkowym argumentem za lokalizacją obiektów małej retencji w leśnictwie Młyny jest zapis dotyczący czynnych działań ochronnych w Planie Zadań Ochronnych (PZO) dla chronionych siedlisk przyrodniczych na obszarze Natura 2000 „Pojezierze Gnieźnieńskie" położonych w obrębie Kompleksu Głównego Nadleśnictwa Miradz. Jeden z punktów planu dotyczy konieczności poprawy i stabilizacji warunków wilgotnościowych chronionych siedlisk leśnych, czyli łęgów olszowych i jesionowych oraz łęgowych lasów dębowo - wiązowo-jesionowych rosnących w kilku wydzieleniach wzdłuż dopływu.
W ramach prac postawiono pięć niewielkich, drewniano-kamiennych budowli i urządzeń małej retencji - zastawka z progiem (przelewem) stałym oraz cztery progi wodne, które wykonane zostały z naturalnych materiałów. Ich wysokość piętrzenia stałego wynosi poniżej 1 m (średnio 0,60 m).
Ścianki szczelne oraz palisady wykonane zostały z drewna dębowego. Brusy połączone są na pióro i wpust oraz w tzw. jodełkę. Wokół ścianek szczelnych, czyli na skarpach oraz w nieckach na dnie kanału zastosowano umocnienia z narzutu kamiennego.
Trzy z wymienionych obiektów wybudowane zostały przed wlotami do istniejących przepustów pod drogami leśnymi. W tych przypadkach odnowione zostały także przyczółki (wlotowe i wylotowe) tychże przepustów.
Obiekty małej retencji na Dopływie spod Proszysk wykonano z naturalnych materiały, co pozwoli w krótkim czasie na „wtopienie” się progów i zastawki w środowisko leśne.
W zlewni opisywanego cieku znajduje się kilka obszarów bagiennych z otwartymi lustrami wody, niestety na dzień dzisiejszy bez wody. Na dwóch największych, na tzw. Przychodzie oraz Węgrzynowie w okresach, kiedy była tam woda, występowały jako m.in. gęgawa, łabędź niemy, żuraw, perkozek, łyska, kokoszka, krzyżówka czy krakwa. Na przelotach obserwowane były także kolorowe płaskonosy, cyraneczki, cyranki oraz gągoły.
Należy dodać, że projekty, które wpisują się w tzw. małą retencję nizinną na obszarach leśnych są inwestycjami potrzebnymi w dobie postępujących zmian klimatycznych. Każda ilość zgromadzonej wody jest bardzo ważna i wpływa korzystnie zarówno na ekosystemy leśne, jak i występujący tam świat zwierząt.
Obiekty z Nadleśnictwa Miradz realizowano w ramach projektu „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”, którego beneficjentem są Lasy Państwowe. Projekt współfinansowany jest ze środków unijnych (Fundusz Spójności oraz Program Infrastruktura i Środowisko), a całość koordynuje Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.
