Lasy w Polsce na tle lasów Europy i świata
Scenariusz 4. Lasy w Polsce na tle lasów Europy i świata
Autor scenariusza: Michał Szczepanik
Przedmiot: Geografia.
Klasa: II.
Krótki opis scenariusza: W skali globalnej lasów ubywa. Wiąże się to ze zmianami klimatu, przekształcaniem powierzchni leśnych pod uprawę rolną, pozyskaniem drewna. Ten negatywny światowy trend nie występuje w Polsce, gdzie lasów przybywa. Scenariusz pozwoli uczniom i uczennicom dowiedzieć się, jak zmienia się struktura lesistości na świecie i jakie są rokowania na przyszłość.
Czas trwania: 45 minut.
Cele lekcji:
- Uczeń/uczennica wyjaśnia, czym jest lesistość i podaje, ile wynosi w Polsce, w Europie i na świecie.
- Uczeń/uczennica wymienia co najmniej trzy wartości lasów.
- Uczeń/uczennica określa przyczyny zmniejszenia lesistości na świecie.
Pytanie kluczowe: Ile jest prawdy w twierdzeniu, że na całym świecie lasy zanikają?
Związek z podstawą programową:
Wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy:
- Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura). Uczeń/uczennica:
4) wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości na świecie i w Polsce, przedstawia wielorakie wartości lasu oraz uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony przyrody;
5) wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów.
Metody: Miniwykład, burza mózgów, grupy eksperckie, praca z filmem, praca z tekstem.
Środki dydaktyczne i materiały: Komputer z dostępem do Internetu, projektor, telefony komórkowe, film „10 faktów o Lasach Państwowych” https://youtu.be/pq0B7LyE_7w, tablice „Co daje nam las” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/lesnoteka-rysunkowa/co-nam-daje-las/@@download/file/Co%20nam%20daje%20las.pdf, „Kolejne życie drzewa” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/lesnoteka-rysunkowa/kolejne-zycie-drzewa/@@download/file/Kolejne%20%C5%BCycie%20drzewa.pdf.
Formy pracy: Praca indywidualna, praca grupowa.
Przebieg zajęć:
Wprowadzenie (5 minut)
- Poproś, aby uczniowie i uczennice zastanowili się w parach, czym jest las; na to zadanie mają 2 minuty. Następnie dobierają się w czwórki, po dwie pary, i przez minutę uwspólniają pojęcie lasu. Poproś jedną z czwórek o zaprezentowanie definicji. Następnie przytocz definicję z Ustawy o lasach (Dz.U.2020.0.6 t.j. - Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach). Po jej przeczytaniu zachęć uczniów i uczennice do wskazania, co w przytoczonej definicji jest podobne do definicji, którą przygotowywali w czwórkach.
Lasem w rozumieniu ustawy o jest grunt:
1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony:
- a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
- b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego
albo
- c) wpisany do rejestru zabytków;
2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.
Praca właściwa
- Podaj klasie cele lekcji i upewnij się, że są zrozumiałe. Odczytaj pytanie kluczowe: Ile jest prawdy w twierdzeniu, że na całym świecie lasy zanikają? Następnie zapytaj uczniów i uczennice, czy znają na nie odpowiedź. Jeśli nie lub odpowiedź nie będzie prawidłowa, poinformuj, że do pytania wrócicie na koniec lekcji (2 minuty).
- Odczytaj Cel Zrównoważonego Rozwoju nr 15:
Chronić, przywrócić oraz promować zrównoważone użytkowanie ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie lasami, zwalczać pustynnienie, powstrzymywać i odwracać proces degradacji gleby oraz powstrzymać utratę różnorodności biologicznej.
Poinformuj, że dziś zajmiecie się właśnie tym Celem.
Wyświetl film „10 faktów o Lasach Państwowych” i poproś o wypełnienie kart pracy z załącznika nr 1. Następnie wyświetl dwie tablice: „Co daje nam las” oraz „Kolejne życie drzewa” i zaproś do poszerzenia wcześniejszych wypowiedzi. Zapytaj uczniów, dlaczego zwiększa się lesistość Polski, jakie działania na to się składają (10 minut).
- Podziel klasę na czteroosobowe grupy, dla każdej grupy eksperckiej przygotuj przed lekcją materiał pochodzący z zeszytu edukacyjnego „Lasów przybywa” (z serii „Poznać i zrozumieć las” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/poznac-i-zrozumiec-las-1/lasow-przybywa/poznac_i_zrozumiec_las_lasow_przybywa.pdf:
Grupa ekspercka 1 – strony 24–25,
Grupa ekspercka 2 – strony 26–27,
Grupa ekspercka 3 – strony 28–29,
Grupa ekspercka 4 – strony 30–31.
Następnie przekaż instrukcję pracy w grupach (18 minut):
- Odliczcie w grupach pierwotnych do czterech. Następnie stwórzcie cztery grupy eksperckie składające się z osób, które mają ten sam numer.
- W grupach eksperckich zapoznajcie się z materiałem, który otrzymaliście, przeanalizujecie go w celu odnalezienia głównych wątków i idei, zaplanujcie sposób ich przekazania, tak aby każdy z was był w stanie przekazać tę wiedzę innym uczniom. Macie na to 8 minut.
- Wróćcie do grupy pierwotnej, która będzie składała się z czterech ekspertów od danego zagadnienia. Zadaniem ekspertów jest zapoznanie pozostałych członków grupy ze swoją wiedzą. Każdy ekspert ma 2 minuty na przekazanie wiedzy. Uczniowie w grupie eksperckiej mogą zadawać mu pytania związane z wiedzą, którą przekazuje.
- Podziękuj za pracę. Zapytaj uczniów i uczennice, dlaczego średnia lesistość w Europie jest większa niż w Polsce, poproś, aby jeszcze zajrzeli do mapki Europy na str. 24 zeszytu edukacyjnego „Lasów przybywa”. Przypomnij, że grupy 3 i 4 zajmowały się wylesianiem; zachęć uczniów i uczennice do tego, aby metodą burzy mózgów podali, jakie działania można podejmować, aby realizować założenia 15. Celu Zrównoważonego Rozwoju. Powróć do pytania kluczowego i wspólnie na nie odpowiedzcie (5 minut).
Podsumowanie
- Na zakończenie odczytaj jeszcze raz cele lekcji. Poproś, aby uczniowie i uczennice zaznaczyli, na ile zostały zrealizowane. Podniesiony kciuk oznacza, że cel został zrealizowany w pełni, kciuk skierowany w bok, że został zrealizowany częściowo, zaś kciuk skierowany do dołu, że nie został zrealizowany. W wypadku gdy uczniowie bądź uczennice pokażą kciuk skierowany w bok lub dół, nauczyciel pyta tych uczniów bądź te uczennice, co możecie zrobić, aby zrealizować ten cel (4 minuty).
Praca domowa do wyboru
- Sformułuj trzy pytania do tematu dzisiejszej lekcji, które mogłyby być zadane na sprawdzianie. Swoje propozycje zapisz na kartce i oddaj na następnej lekcji nauczycielowi.
- Stwórz mapę myśli do dzisiejszego tematu. Przygotuj się do przedstawienia mapy na kolejnej lekcji.
- Wyszukaj w rocznikach statystycznych oraz w innych dostępnych źródłach wiedzy, jak zmieniała się lesistość Polski od 1000 roku do czasów współczesnych. Przedstaw te informacje w postaci linii czasu.
Źródła:
- Film „10 faktów o Lasach Państwowych” https://youtu.be/pq0B7LyE_7w
- Rozporządzenia (WE) nr 2152/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. „Co daje nam las” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/lesnoteka-rysunkowa/co-nam-daje-las/@@download/file/Co%20nam%20daje%20las.pdf
- „Kolejne życie drzewa” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/lesnoteka-rysunkowa/kolejne-zycie-drzewa/@@download/file/Kolejne%20%C5%BCycie%20drzewa.pdf
- „Lasów przybywa. Poznać i zrozumieć las” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/poznac-i-zrozumiec-las-1/lasow-przybywa
- Cele Zrównoważonego Rozwoju https://www.un.org.pl/