Lasy jako agenci do zadań specjalnych w kontekście wyzwań współczesnego świata

Autorka: Julia Godorowska

Tytuł scenariusza/ temat lekcji: Lasy jako agenci do zadań specjalnych w kontekście wyzwań współczesnego świata.

Przedmiot: Geografia.

Klasa: II.

Krótki opis scenariusza: Uczniowie i uczennice, wcielając się w rolę ekspertów i ekspertek i dzięki uczeniu się we współpracy, dowiedzą się, jakie znaczenie dla przyrody, społeczeństw i gospodarki mają lasy w Polsce oraz w innych częściach świata. Podadzą sposoby na to, w jaki sposób wielofunkcyjność i lasów przyczynia się do realizacji zadań ujętych w Celach Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Zastanowią się, jak nasze codzienne wybory wpływają na ochronę lasów.

Czas trwania: 45 minut.

Pytanie kluczowe: Dlaczego lasy (jako agenci do zadań specjalnych) mogą przyczyniać się do rozwiązywania problemów współczesnego świata?

Cele lekcji:

• Uczeń/uczennica wie, jakie znaczenie dla przyrody, społeczeństw i gospodarki mają lasy w Polsce i w innych częściach świata.
• Uczeń/uczennica rozumie, że lasy mają w zrównoważony sposób wypełniać funkcję przyrodniczą, społeczną i gospodarczą.
• Uczeń/uczennica wskazuje Cele Zrównoważonego Rozwoju, które są związane z wielofunkcyjnością lasów.
• Uczeń/uczennica podaje przykłady naszych codziennych wyborów, które pozytywnie wpływają na ochronę lasów do zadań specjalnych.

Związek z podstawą programową:

Zakres podstawowy

1. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura). Uczeń/uczennica:

5) wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów.

Metody: Burza mózgów, metoda JIGSAW, dyskusja, notatki w formie mapy myśli.

Formy pracy: Praca w grupach.

Środki dydaktyczne i materiały: Komputer, rzutnik, duże arkusze papieru, markery, publikacja „Cele zrównoważonego rozwoju ONZ. Agenda 2030 w Lasach Państwowych” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/cele-zrownowazonego-rozwoju-onz/lp-agenda_2030.pdf, wydrukowane załączniki.

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie

1. Zapisz na tablicy i odczytaj główny cel lekcji (dowiesz się, jakie znaczenie dla przyrody, społeczeństw, gospodarki mają lasy w Polsce i w innych częściach świata). Upewnij się, czy cel jest zrozumiały dla wszystkich uczniów i uczennic, jeśli nie, wyjaśnij go (1 minuta).
2. Poproś uczniów i uczennice, aby pracując w parze z osobą, z którą dzisiaj ani razu nie rozmawiali, spróbowali odpowiedzieć na pytanie, z czym kojarzy im się agent do zadań specjalnych. Następnie, jakie znają światowe wyzwania dotyczące ludzkości, przed którymi stoją obywatele, obywatelki, ale także rządy, sektory prywatne i instytucje międzynarodowe? (2 minuty).
3. Zapytaj na forum, dlaczego lasy jako agenci do zadań specjalnych mogą przyczyniać się do rozwiązywania problemów współczesnego świata. Zbierz odpowiedzi w formie burzy pomysłów. Wyjaśnij, że podczas lekcji będziecie szukali odpowiedzi na to pytanie kluczowe. Każda osoba może zgłosić się do odpowiedzi w dowolnym momencie lekcji (2 minuty).

Praca właściwa

4. Poproś o odliczenie do czterech i połącz osoby w grupy (jedynki z jedynkami, dwójki z dwójkami itd.). Pierwsza kolejka. Każdej grupie rozdaj kartę pracy z tekstem (Załącznik nr 1). Młodzież pracuje w grupach eksperckich nad znaczeniem lasów jako agentów do zadań specjalnych w Polsce i innych częściach świata. Osoby w grupach mają za zadanie zapoznać się z przedstawionymi informacjami, przeanalizować je, sprawdzić, czy tak samo je rozumieją, i wspólnie odpowiedzieć na pytania znajdujące się pod tekstem. Każda osoba w grupie powinna zrozumieć zagadnienia do tego stopnia, aby w drugiej kolejce potrafić w zrozumiały sposób przedstawić je osobom z drugiej grupy (5 minut).
5. Druga kolejka. Zaproś do zmiany grup w taki sposób, aby w nowo utworzonych grupach znalazły się osoby z wiedzą ekspercką dotyczącą wszystkich czterech zagadnień. Przedstawiciele i przedstawicielki grup eksperckich mają za zadanie przekazać innym wiedzę, którą zdobyli w poprzedniej kolejce (10 minut).
6. Trzecia kolejka. Eksperci i ekspertki wracają do swoich początkowych grup. Wymieniają się informacjami i wspólnie omawiają każde zagadnienie, z którym się zapoznali dzięki zaangażowaniu innych osób. Na dużych arkuszach papieru zapisują hasłowo zgromadzone informacje w formie mapy myśli, wyszczególniając w ten sposób trzy funkcje/znaczenia lasów do zadań specjalnych: przyrodnicze, społeczne, gospodarcze (10 minut).
7. Zapytaj na forum, jakie dostrzegają zależność pomiędzy omówionymi funkcjami lasów. W jaki sposób ta wielofunkcyjność lasów w Polsce i w innych częściach świata wzajemnie od siebie zależy i na siebie wpływa? W jaki sposób na funkcje lasów wpływają globalne powiązania między krajami (polityczne, społeczne, handlowe), a jak nasze codzienne wybory? Podkreśl, że w trosce o całościowe realizowanie założeń zrównoważonego rozwoju to my powinniśmy zapewnić odpowiednią ochronę zasobów leśnych, nie tylko na poziomie lokalnym i krajowym, ale również regionalnym i globalnym (5 minut).
8. Wróć na forum do pytania kluczowego: Dlaczego lasy (jako agenci do zadań specjalnych) mogą przyczyniać się do rozwiązywania problemów współczesnego świata? Zbierz odpowiedzi i wyświetl za pomocą projektora stronę 24 z publikacji „Cele zrównoważonego rozwoju ONZ. Agenda 2030 w Lasach Państwowych”, na której opisane są dobre praktyki Lasów Państwowych w realizacji Celu 13 Zrównoważonego Rozwoju ONZ: „Podjąć pilne działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom”. Podsumuj wypowiedzi uczniów i uczennic, wyjaśniając, w jaki sposób ekosystemy leśne mogą działać jako narzędzie łagodzenia i adaptacji do zmiany klimatu (5 minut).

Podsumowanie

9. Poproś, aby uczniowie i uczennice, pracując w parach, stworzyli listę pytań do osoby, która posiadła taką wiedzę jak oni na tej lekcji. Na jakie pytanie mogłaby odpowiedzieć taka osoba? (5 minut).

Jako materiał pomocniczy możesz polecić młodzieży publikację „Funkcje lasu. Poznać i zrozumieć las”

Praca domowa, jedna do wyboru z trzech

1. Praca w parach. Korzystając z Internetu, znajdźcie przykłady inicjatyw obywatelskich, jeden przykład z Polski i jeden ze świata, które przyczyniają się do ochrony zasobów leśnych. Ważne, abyście wzięli pod uwagę cele inicjatyw, opis i skalę podjętych działań, rezultaty, a także grupę odbiorców, do których kierowane są akcje. Mogą to być rozwiązania zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i indywidualnym, dostępne dla każdego z nas. Kilka chętnych par zaprezentuje efekty swojej pracy na następnej lekcji w czasie 5-minutowej prezentacji.
2. Praca indywidualna. Na podstawie wykorzystanych na lekcji 3 testów i dyskusji na temat funkcji lasów przygotuj quiz dla swoich kolegów i koleżanek z klasy, składający się z co najmniej 10 zadań na temat znaczenia lasów jako agentów do zadań specjalnych (znaczenie przyrodnicze, społeczne, gospodarcze). Skorzystaj z aplikacji Kahoot. Instrukcję tworzenia i korzystania z quizów znajdziesz na stronie http://bit.ly/kahoot_quiz.

• Praca dla grupy od 3 do 5 osób. Zorganizujcie dla Waszych kolegów i koleżanek pokaz filmowy poświęcony znaczeniom lasów, z prelekcją i dyskusją po filmie. Wskazówki, jak krok po kroku zorganizować pokaz filmowy w szkole, znajdziecie na stronie https://dzialasz.ceo.org.pl/node/38.

Filmowe propozycje:

• krótkie filmy przygotowane przez Telewizję Lasów Państwowych, poświęcone różnym aspektom zasobów leśnych https://www.lasy.gov.pl/pl/wideo/telewizja-lasow-panstwowych/filmy
• film „Korzenie. Wizja Wangari Maathai” (2008 r.), opowiadający historię Wangari Maathai, założycielki Ruchu Zielonego Pasa (Green Belt Movement) i laureatki Pokojowej Nagrody Nobla z 2004 r. Założona przez nią organizacja angażuje ubogie kobiety w krajach mierzących się z pustynnieniem i wylesianiem w przeciwdziałanie tym problemom. Opis filmu i propozycje pytań do dyskusji znajdziecie na stronie https://globalna.ceo.org.pl/filmy/korzenie-wizja-wangari-maathai
• serial „Nasza Planeta” produkcji Netflix (2019 r.) na temat różnorodności siedlisk przyrodniczych na całym świecie, od odległego arktycznego pustkowia i tajemniczych głębi oceanów aż po rozległe krajobrazy Afryki i tętniące życiem dżungle Ameryki Południowej.
• film „Siekierezada” (1985 r.) – polski film psychologiczny według powieści Edwarda Stachury pt. „Siekierezada albo Zima leśnych ludzi”.

Źródła:

• „Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Agenda 2030 w Lasach Państwowych” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/cele-zrownowazonego-rozwoju-onz/lp-agenda_2030.pdf
• Cele Zrównoważonego Rozwoju http://www.un.org.pl/
• „Las wielu funkcji. Las dla ludzi” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/las-wielu-funkcji/las-dla-ludzi/view