Leśne rozważania o zrównoważonym rozwoju

Scenariusz zajęć z zakresu zrównoważonego rozwoju dla klas III-IV.
15.04.2020

Scenariusz zajęć z zakresu zrównoważonego rozwoju dla klas III-IV.

Temat: Leśne rozważania o zrównoważonym rozwoju

Autorka: Grażyna Skirmuntt

 

Przedmiot: Biologia

Klasy: III, IV

Krótki opis scenariusza: Scenariusz lekcji podsumowującej zagadnienia dotyczące idei i Celów Zrównoważonego Rozwoju, wspomagający realizację podstawy programowej z biologii w obu zakresach (podstawowym i rozszerzonym). Uczniowie i uczennice utrwalą swoją wiedzę na temat Celów Zrównoważonego Rozwoju i udoskonalą umiejętność analizy informacji oraz argumentowania.

Czas trwania: 45 minut.

Pytanie kluczowe: W jaki sposób Lasy Państwowe realizują Cele Zrównoważonego Rozwoju?

Cele lekcji:

  • Uczeń/uczennica poznaje działania Lasów Państwowych związane z realizacją Celów Zrównoważonego Rozwoju.
  • Uczeń/uczennica doskonali umiejętność analizy informacji według określonego kryterium oraz argumentowania.
  • Uczeń/uczennica poznaje możliwości wsparcia działań podejmowanych przez Lasy Państwowe.

Związek z podstawą programową:

Biologia – zakres podstawowy

Cele kształcenia – wymagania ogólne

IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Uczeń/uczennica:

1) wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji

VI. Rozwijanie postawy szacunku wobec przyrody i środowiska. Uczeń/uczennica:

3)  objaśnia zasady zrównoważonego rozwoju.

 

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

IX Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń/uczennica:

9) przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.

 

Biologia – zakres rozszerzony

Cele kształcenia – wymagania ogólne:

III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Uczeń/uczennica:

1)   wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji,

4)   odróżnia fakty od opinii,

6) odnosi się krytycznie do informacji pozyskanych z różnych źródeł, w tym internetowych.

VI Rozwijanie postawy szacunku wobec przyrody i środowiska. Uczeń/uczennica:

4) objaśnia zasady zrównoważonego rozwoju.

 

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń/uczennica:

9) przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.

Metody: Analiza źródeł – wyszukiwanie argumentów, praca z heksami, praca z tekstem, BYOD (Bring your own device), czyli przynieś swoje własne urządzenie (smartfon).

Formy pracy: Praca indywidualna, praca w grupach.

Środki dydaktyczne i materiały: Heksy edukacyjne (dostępne w https://civitas.com.pl/pl/p/Heksy-edukacyjne/54  lub do samodzielnego wykonania), smartfony, tablety, komputery z dostępem do Internetu, publikacje: „Pytania o las” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/pytania-o-las/@@download/file/Pytania%20o%20las.pdf, „Las wyłonił się zza drzew” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/las-wylonil-sie-zza-drzew-1/view, „Zielony skarbiec Polski” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/zielony-skarbiec-polski/view, „Las wielu funkcji”  https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/las-wielu-funkcji, „Skąd się bierze drewno” https://www.lasy.gov.pl/pl/drewno/skad-sie-bierze-drewno,  „Zasoby leśne” https://www.lasy.gov.pl/pl/nasza-praca/zasoby-lesne, załączniki.

 

Przebieg zajęć:

Wprowadzenie

Przed zajęciami przygotuj losy. Wybierz kilka ikon ilustrujących Cele Zrównoważonego Rozwoju (np. Cele nr 8, 9, 12, 13 i 15), skseruj każdą z nich tyle razy, ile osób ma liczyć zespół (załącznik nr 1).

  1. Rozpocznij zajęcia od przypomnienia idei i Celów Zrównoważonego Rozwoju. Poproś uczniów i uczennice, aby losowo dobrali się w 4–6-osobowe zespoły. W tym celu skorzystaj z losów przygotowanych z wykorzystaniem ikon ilustrujących Cele Zrównoważonego Rozwoju. Wyjaśnij zasadę pracy z heksami edukacyjnymi, a następnie przekaż każdemu zespołowi zestaw pustych heksów oraz jeden heks rozpoczynający ćwiczenie, na którym napisz hasło wyjściowe do skojarzeń: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ. Zachęć uczniów i uczennice do krótkiej pracy indywidualnej polegającej na wypisaniu na heksach możliwie największej liczby skojarzeń z podanym hasłem (3 minuty).

Heksy to sześciokątne elementy, które można ze sobą układać w taki sposób, że poszczególne elementy stykają się ze sobą co najmniej jednym swoim bokiem. Na heksach można pisać specjalnym pisakiem dołączonym do zestawu. Osoby zapisują na heksach skojarzenia związane z tematem ćwiczenia według zasady „jeden heks – jedno skojarzenie”. Nauczyciel pisze na jednym heksie hasło/temat, do którego budowane będą skojarzenia, i kładzie go na środku stołu. Uczniowie i uczennice pojedynczo dokładają po jednym swoim heksie do heksów już leżących na stole. Osoba układająca heks powinna uzasadnić związek swojego skojarzenia z tymi, które znajdują się na heksach, do których został dołożony.

Podział na mniejsze zespoły pracujące z oddzielnymi heksami jest uzależniony od liczebności zespołu klasowego. Zespoły nie powinny być zbyt małe, ponieważ liczba wygenerowanych skojarzeń również będzie mała i istnieje ryzyko, że utworzone skojarzenia będą się powtarzały i/lub nie wyczerpią omawianego tematu. Ćwiczenie lepiej przeprowadzić w liczniejszych zespołach. Gdy klasa liczy do 20 osób, można ten element lekcji zrealizować bez podziału na mniejsze zespoły. Praca z całym zespołem może wpłynąć na czas wykonywania tego zadania. W pracy z wykorzystaniem heksów edukacyjnych ważne jest, aby wszystkie osoby miały możliwość obserwowania zmieniającego się w trakcie wspólnej pracy układu heksów. Podczas pracy w mniejszych zespołach najlepiej sprawdza się segmentowy układ stolików, natomiast podczas pracy w jednym, większym zespole – wyspa.

      2. Zachęć uczniów i uczennice do dokładania kolejnych heksów oraz wyjaśniania zależności pomiędzy dokładanym skojarzeniem a skojarzeniami, do których zostało dołożone – odpowiedz na pytanie: Jaki jest związek pomiędzy skojarzeniem, które zapisałaś/eś, a tymi, które znajdują się na heksach, których dotyka położony przez ciebie heks? (10 minut).

 

Praca właściwa

Wskazane jest, aby przed zajęciami uczniowie i uczennice mogli zapoznać się z materiałami zamieszczonymi na stronie www.lasy.gov.pl/pl, zwracając uwagę na elementy dotyczące zrównoważonego rozwoju. Umożliwi to sprawne przeprowadzenie zajęć w zaplanowanym czasie.

     3. Wprowadź uczniów i uczennice w fabułę lekcji. Powiedz, że teraz wcielą się w rolę wybitnych specjalistów i specjalistek, których zadaniem będzie przeprowadzenie audytu w Lasach Państwowych. Upewnij się, że uczniowie i uczennice rozumieją terminy „audyt” i „audytor/audytorka”. Przedmiotem audytu będzie zbadanie, w jaki sposób Lasy Państwowe realizują Cele Zrównoważonego Rozwoju. Audyt zostanie przeprowadzony poprzez analizę publikacji i materiałów opracowanych przez Lasy Państwowe i dostępnych na stronie internetowej www.lasy.gov.pl. Aby zwiększyć rzetelność i podnieść jakość audytu, audytorzy i audytorki będą pracować w zespołach (skład zespołów może być taki sam jak podczas pracy z heksami). Każdy zespół otrzyma do analizy jeden kluczowy dokument oraz dodatkowo może przeanalizować dowolną liczbę innych materiałów dostępnych on-line. Po wykonaniu zadania poszczególne zespoły audytorów przedstawią wyniki audytu w postaci raportu (załącznik nr 2). Przydziel zespołom kluczowe dokumenty:

 

Zespół I – publikacja „Pytania o las”,

Zespół II – publikacja „Las wyłonił się zza drzew”, 

Zespół III – publikacja „Zielony skarbiec Polski”, 

Zespół IV – publikacja „Las wielu funkcji”,

Zespół V – publikacje „Skąd się bierze drewno” i „Zasoby leśne” (20 minut).

 

Podsumowanie

4. Poproś, aby każdy zespół audytorów/audytorek przedstawił opracowany raport, w którym poda: tytuły przeanalizowanych źródeł, sformułowane na ich podstawie argumenty potwierdzające realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju przez Lasy Państwowe oraz wnioski będące odpowiedzią na pytanie kluczowe (9 minut).

 

Praca domowa

5. Poproś, aby uczniowie i uczennice w ramach zadania domowego zastanowili się, w jaki sposób mogą wesprzeć Lasy Państwowe w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju. Osobom chętnym zaproponuj opracowanie rekomendacji na przyszłość. Które z poznanych działań Lasów Państwowych można wzmocnić, które zmienić, a z których zrezygnować? W jaki sposób można je wzmocnić? Dlaczego warto je zmienić? Jakie inne działania można podjąć? Co dzięki nim można osiągnąć? (3 minuty).

Źródła: