Mam wybór – czy wybieram świadomie?

Scenariusz 1. Mam wybór – czy wybieram świadomie?
15.04.2020

Scenariusz 1. Mam wybór – czy wybieram świadomie?

Autorka: Sonia Gogulla

Tytuł scenariusza/ temat lekcji:  Mam wybór – czy wybieram świadomie?

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie.

Klasy: III–IV.

Krótki opis scenariusza: Podczas zajęć uczniowie i uczennice zapoznają się z kierunkami  polityki państwa (Polski) dotyczącymi ochrony środowiska – z zapisami prawnymi odnoszącymi się do lasów i gospodarki leśnej, dokonają krytycznej analizy  materiałów z kampanii wyborczej pod kątem założeń programowych w kwestii ochrony środowiska, w szczególności ochrony zasobów leśnych (programy, ulotki, spoty, debaty). Przedyskutują pozyskane informacje i sformułują własne opinie.

Czas trwania: 45 minut.

Pytanie kluczowe: Jakie znaczenie ma dla mnie ochrona lasów, jakie znaczenie w  tej kwestii mają  moje wybory?

Cele lekcji:

  • Uczeń/uczennica poznaje najważniejsze akty prawne i rezolucje dotyczące lasów i gospodarki leśnej w Polsce i na świecie.
  • Uczeń/uczennica potrafi analizować materiały z kampanii wyborczych pod kątem konkretnych, interesujących ucznia/uczennicę zagadnień.
  • Uczeń/uczennica argumentuje swoje opinie.

Związek z podstawą programową:

Cele kształcenia – wymagania ogólne; uczeń/uczennica:

II.1.  Pozyskuje i wykorzystuje informacje na temat życia społecznego, w tym politycznego.

II.2. Wykazuje się umiejętnością czytania ze zrozumieniem tekstów publicystycznych i popularnonaukowych oraz interpretacji innych źródeł z zakresu przedmiotu.

III.2. Rozwija w sobie postawy obywatelskie.

III.5. Diagnozuje problemy społeczno-polityczne na poziomie lokalnym i globalnym oraz ocenia wybrane rozwiązania problemów i analizuje możliwość własnego wpływu na ich rozwiązanie.

IV.1. Rozwija umiejętność dyskutowania – formułuje, uzasadnia i broni własnego stanowiska na forum publicznym, szanując odmienne poglądy.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe, społeczeństwo obywatelskie;  uczeń/uczennica:

II.5.  Dokonuje krytycznej analizy materiałów z kampanii wyborczej (np. spoty, memy, ulotki,  hasła wyborcze).

V.2.  Przedstawia źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej – wykazuje szczególną moc konstytucji; przedstawia procedurę ustawodawczą.

Geografia – zakres podstawowy:

  1. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura). Uczeń/uczennica:
  2. Wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów.

Metody: Praca on-line (lub  praca z tekstem), praca z innymi źródłami wiedzy (IT), dyskusja, głosowanie.

Formy pracy: Praca indywidualna, praca grupowa.

Środki dydaktyczne i materiały: Komputery lub smartfony, informacje prasowe, pudełko lub woreczek na urnę wyborczą, publikacja „Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.  Agenda 2030 w Lasach Państwowych” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/cele-zrownowazonego-rozwoju-onz/lp-agenda_2030.pdf/, „Funkcje lasu. Poznać i zrozumieć las” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/poznac-i-zrozumiec-las-1/funkcje-lasu/poznac_i_zrozumiec_las_funkcje_lasu.pdf, Opis 15. Celu Zrównoważonego Rozwoju http://www.un.org.pl/cel15, Ustawa o lasach http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19911010444&type=3, Konstytucja RP, (Art. 5, 68.4, 74.3) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970780483&type=3, załącznik. 

 

Przebieg zajęć:

Polecenie dla uczniów przed lekcją

Poszukaj w różnych źródłach (IT) informacji na temat postulatów dotyczących  ochrony środowiska, a w szczególności ochrony lasów w programach polskich partii politycznych (np. spoty, memy, ulotki,  hasła wyborcze).

Wprowadzenie

  1. Zapisz na tablicy hasło „świadomy wybór” i zapytaj uczniów i uczennice, co  przez to rozumieją. Podkreśl, że osiągnęli już bierne prawo wyborcze i mają wpływ na wyniki wyborów i na to, jakie postulaty programowe wybranych partii mają szansę na realizację. Krótko zapowiedz, że na lekcji zajmą się kwestią  ochrony środowiska, w szczególności lasów, która jest ważna dla ich przyszłości i przyszłości naszej planety (5 minut).
  2. Zapytaj uczniów i uczennice, czy udało im się znaleźć informacje na temat postulatów partii wyborczych (polecenie przed lekcją), jeżeli tak, to poproś o ich przedstawienie (5 minut).
  3. Zapoznaj uczniów i uczennice z dwoma najważniejszymi aktami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska w Polsce: Konstytucją i Ustawą o lasach. Możesz też poprosić uczniów i uczennice, żeby sami (podzieleni na dwie grupy) znaleźli te akty prawne (on-line) i odczytali je głośno (5 minut).

 

Środowisko naturalne, w tym lasy, chronione są obecnie na poziomie konstytucyjnym. Mówią o tym następujące artykuły  Konstytucji RP:

 Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. […]

Art. 68.4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska. […]

Art. 74.

  1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
  2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
  3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.
  4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.

 

Z kolei w Ustawie o lasach czytamy:

Art. 1. Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową. […]

Art. 6.1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

  • gospodarka leśna – działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych. […]

Art. 8. Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:

  • powszechnej ochrony lasów;
  • trwałości utrzymania lasów;
  • ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów;
    4) powiększania zasobów leśnych.

 

  1. Nawiąż do 15. Celu Zrównoważonego Rozwoju z rezolucji przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2015 roku, który podkreśla znaczenie lasów dla przyszłości planety. Funkcje i możliwości lasów są też powiązane z innymi Celami. Opowiedz, że Cele zostały opracowane po to, aby potrzeby obecnego pokolenia mogły być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie, zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju (5 minut).

 

Pojęcia „zrównoważony rozwój” użyto po raz pierwszy w XVIII w. w odniesieniu do leśnictwa. Oznaczało ono wówczas, że w danym okresie nie można pozyskać więcej drewna niż go przyrosło. Wspomnianą ideę można było zatem sprowadzić do pouczenia, by gospodarkę leśną prowadzić w taki sposób, aby zachować lasy w dobrym stanie dla przyszłych pokoleń. Obecna dyskusja dotycząca zrównoważonego rozwoju jest znacznie szersza, a rozpoczęła się w związku z zagrożeniami wynikającymi z nadmiernej eksploatacji środowiska przyrodniczego. Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2015 r. przyjęło jednogłośnie Agendę 2030, wyznaczającą w skali globalnej 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Ich osiągnięcie będzie możliwe wyłącznie przy jednoczesnym zaangażowaniu rządów, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych.

 

Lasy stanowią główne źródło utrzymania dla około 1,6 miliarda ludzi, w tym około 70 milionów ludności rdzennej.

Lasy zamieszkuje ponad 80% wszystkich gatunków zwierząt, roślin i owadów żyjących na lądzie.

W latach 2010–2015 powierzchnia obszarów leśnych na świecie zmalała o 3,3 mln hektarów. Ma to szczególny wpływ na życie ubogich ludzi zamieszkujących wieś, którzy utrzymują się przede wszystkim z leśnych surowców, flory i fauny.

 

Żródło: „Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.  Agenda 2030 w Lasach Państwowych” http://www.un.org.pl/cel15, http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/cele-zrownowazonego-rozwoju-onz/lp-agenda_2030.pdf/

 

  1. Zilustruj treść powyższych aktów prawnych i rezolucji przykładami konkretnych  działań Lasów Państwowych  w zakresie gospodarowania lasami na podstawie zasad zrównoważonego rozwoju. Wybierz przykłady z publikacji Lasów Państwowych „Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.  Agenda 2030 w Lasach Państwowych” (6 minut).

 

Zrównoważona gospodarka leśna, prowadzona przez Lasy Państwowe już od wielu lat, wpisuje się w realizację wielu zadań ujętych w Agendzie 2030 i przypisanych do poszczególnych Celów Zrównoważonego Rozwoju.

 

Więcej: „Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.  Agenda 2030 w Lasach Państwowych” http://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/do-poczytania/cele-zrownowazonego-rozwoju-onz/lp-agenda_2030.pdf/

 

  1. Zapowiedz, że teraz młodzież będzie postawiona w sytuacji głosowania wyborczego na partię polityczną, której program dotyczący ochrony środowiska i ochrony lasów – jej zdaniem – jest najlepszy (konkretny, możliwy do realizacji, nowatorski itp.). Rozdaj uczniom i uczennicom karty do głosowania, dotyczące ochrony środowiska  i ochrony lasów w  programach wyborczych 5 fikcyjnych partii, z załącznika nr 1. Uczniowie i uczennice analizują je indywidualnie i podejmują indywidualną decyzję, na którą z tych partii oddadzą swój głos (6 minut).
  2. Przeprowadź tajne głosowanie – młodzież wrzuca karty do „urny”. Wybrani uczniowie i uczennice liczą głosy (5 minut).

 

Podsumowanie

  1. Uczniowie i uczennice przedstawiają wyniki głosowania. Zapytaj, dlaczego – ich zdaniem – określona  partia zdobyła najwięcej głosów? Czy postulaty zawarte w programie tej partii w pełni wpisują się w zasady gospodarki leśnej i zasady zrównoważonego rozwoju? Uczniowie i uczennice przedstawiają i argumentują swoje opinie. Dyskusja kierowana – czy dla mnie ważna jest ochrona lasów? Czy moje wybory mają znaczenie w tej kwestii? Jakie znaczenie mają lasy dla nas samych i przyszłych pokoleń?  Pokieruj dyskusją tak, aby wybrzmiało to, że nie jest możliwe, aby  nasze życie mogło się obyć bez tego, co nam daje las, np. bez drewna, ochrony wody i klimatu, bez darów lasu, miejsc pracy i relaksu, źródła inspiracji.  Dyskusję powinno się podsumować wnioskiem, że ochrona lasów i ich dobrostan ma istotne znaczenie dla utrzymania jakości życia na Ziemi. Mając tego świadomość, warto również pod tym kątem uważnie czytać programy partii politycznych startujących w wyborach parlamentarnych, pamiętając, że nasz wybór ma znaczenie, a ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych (Art. 74.3. Konstytucji RP) (8 minut).

 

Więcej informacji: „Funkcje lasu. Poznać i zrozumieć las” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-dzieci-i-mlodziezy/poznac-i-zrozumiec-las-1/funkcje-lasu/poznac_i_zrozumiec_las_funkcje_lasu.pdf

 

Źródła: