Leśnicy upamiętnili rocznicę utworzenia Armii Krajowej

Leśników zawsze łączyły silne związki z Armią Krajową. Lasy radomskiej dyrekcji stały się domem i schronieniem dla wielu oddziałów partyzanckich Armii Krajowej. W tutejszych lasach znajduje się dziesiątki miejsc pamięci narodowej związanych z działalnością AK – pomników, obelisków, miejsc pochówku.

14 lutego w Radomiu, z okazji utworzenia Amii Krajowej odbyła się msza w kościele garnizonowym, w której wziął udział Andrzej Matysiak, dyrektor radomskiej dyrekcji LP wraz z zastępcami Markiem Szarym i Piotrem Kacprzakiem. Następnie złożono kwiaty pod pomnikiem Armii Krajowej upamiętniający Żołnierzy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK „Jodła”.

Pomnik Armii Krajowej uroczyście odsłonięto 27 września 2019 r. w 80. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego. Inicjatywę budowy pomnika wsparli radomscy leśnicy.

Rangę uroczystości podniosły poczty sztandarowe, w tym grupa reprezentacyjna Służby Leśnej ze sztandarem radomskiej dyrekcji LP.

Wydarzenie poprzedzono otwarciem wystawy IPN w biurze radomskiej dyrekcji LP pn. „Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą. Polskie Państwo Podziemne w regionie radomskim w latach 1939-1945”. Została ona przygotowała przez Delegaturę IPN w Radomiu, Muzeum Regionalne w Iłży, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie oraz Hufiec ZHP Radom-Miasto. Jej autorami są dr hab. Sebastian Piątkowski oraz dr Arkadiusz Kutkowski z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Delegatura w Radomiu.

W wydarzeniu udział wzięli Wojciech Skurkiewicz, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Kinga Bogusz, przewodnicząca Rady Miasta w Radomiu, przedstawiciele IPN Delegatury w Radomiu, Rafał Obarzanek, prezes Okręgu Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury"-„Nurt", przedstawiciele Armii Krajowej Okręg Radom i Koło Przysucha, Związku Piłsudczyków w Radomiu oraz organizacji i instytucji współpracujących z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Radomiu.

Spotkanie otworzył Marek Szary, zastępca dyrektora RDLP w Radomiu, ds. ekonomicznych i rozwoju. – 14 lutego 1942 roku Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski skierował na ręce gen. Stefana Roweckiego ps. Grot następujący rozkaz: „W ślad za moim rozkazem z dnia 3 września 1940 roku znoszę dla użytku wewnętrznego nazwę ZWZ. Wszyscy żołnierze w czynnej służbie wojskowej w kraju stanowią Armię Krajową podległą Panu Generałowi jako jej dowódcy. Stanowisko Pana Generała nosi nazwę Dowódcy Armii Krajowej” – ten dokument sprzed 80 lat stanowi kanwę założycielską Armii Krajowej, choć oddziały powstały 27 września 1939 roku. Lasy były zawsze domem oddziałów partyzanckich, żołnierzy, zarówno w trakcie II wojny światowej, ale i potem, gdy walczono z innym okupantem. Chcemy, aby ta wystawa przybliżyła działalność AK, nie tylko, jako oddziałów zbrojnych, ale i w innych dziedzinach jej funkcjonowania – powiedział.

Następnie głos zabrał Wojciech Skurkiewicz, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. – Osiemdziesiąta rocznica przekształcenia ZWZ w AK to dzień, który jest szczególnie istotny dla Polaków, dla patriotów. Pamiętajmy o tym, że ta podziemna armia, która w historii była jedną z najliczniejszych podziemnych armii świata, ponad 400 tysięczna pokazała wielki hart ducha i umiłowania do Ojczyzny. Nasza ziemia radomska i świętokrzyska jest ziemią szczególnie skropioną krwią bohaterów, warto o tym przypominać. Pamiętajmy również o tym, że choć walka o suwerenną, niepodległą toczyła się formalnie do 1945 roku, to oni nie złożyli broni i po rozformowaniu AK nadal walczyli z okupantem, ale już tym innym, ze wschodu. Ostatni partyzant „Lalek” został zdradzony i zastrzelony w 1963 roku. O tym powinniśmy pamiętać oddając hołd, którzy oddali swoje zdrowie i życie z powodu wartości nadrzędnych, z powodu umiłowania Ojczyzny. To, co najlepsze i najpiękniejsze z AK dziś przejmuje na sztandary wojsko polskie, żołnierze wojsk obrony terytorialnej, którzy wprost dziś nawiązują do Armii Krajowej – powiedział wiceminister obrony narodowej.

Minister podziękował za to, że leśnicy dyrekcji radomskiej LP w sposób szczególny trwają w umacnianiu i prezentowaniu tradycji patriotycznych i historycznych.

Podczas wydarzenia dr hab. Sebastian Piątkowski z delegatury IPN w Radomiu, współautor wystawy powiedział: - 14 lutego 1942 roku osobom zaangażowanych w konspirację, chcącym walczyć o Polskę powiedziano – nie jesteście członkami jakiegoś związku – Związku Walki Zbrojnej, jesteście żołnierzami Wojska Polskiego, a to wojsko składa się z dwóch części – z armii poza krajem i armii w kraju, jesteście żołnierzami, nikt nie zwolnił Was z przysięgi, kiedy dojdzie do wyzwolenia Polski te dwie armie spotkają się i połączą w jeden organizm. Tak potoczyła się historia, że nigdy do takiego wydarzenia nie doszło. Po tych ludziach pozostały te materiały, które miałem przyjemność opracować wraz z dr Arkadiuszem Kutkowskim. Na kilkudziesięciu panelach przedstawiono całe spektrum Polskiego Państwa Podziemnego w Radomiu i szeroko rozumianym regionie. To nie była tylko walka zbrojna, ale i działalność wywiadowcza, produkcja broni, amunicji, najróżniejsze działania. Ale i to, co nazywamy cywilnym ruchem oporu, czyli tajne nauczanie, gromadzenie informacji dotyczących zbrodni niemieckich. Wystawa pokazała nam, autorom, jak przebogate są zasoby archiwów Radomia, Iłży, wielu innych miejscowości, rodzinne szuflady – mamy tu również pokazane fotografie z archiwów domowych. Okazało się, że można w kompleksowy sposób przypomnieć losy dziewczyn i chłopaków, którzy nie zawahali się zaryzykować życia i bezpieczeństwa, po to, byśmy mogli się tu dziś znaleźć i często to życie tracili w obozach koncentracyjnych, obozach pracy. Znacznej części tych działań, nie tylko związanych z Akcją „Burza” nie byłoby, gdyby nie to gigantyczne zaplecze w postaci lasów i pracujących w tych lasach leśników. To są historie warte przypominania w najróżniejszych aspektach – powiedział.

Wystawa w postaci fotografii i materiałów dokumentalnych z lat wojny i okupacji umieszczona została na 32 planszach. Przedstawia historię antyhitlerowskiej konspiracji wojskowej i cywilnej w powiatach: radomskim, iłżeckim i kozienickim. Zawiera w większości dotąd niepublikowane fotografie i dokumenty dotyczące dziejów pierwszych organizacji konspiracyjnych, Szarych Szeregów, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych i Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.

Ukazuje walki oddziałów partyzanckich m.in. Antoniego Hedy „Szarego", Jana Sońty „Ośki" oraz przebieg bitew pod Molendami, na Piotrowym Polu i Akcji „Burza”. Część wystawy poświęcona jest tajnemu nauczaniu, konspiracyjnej prasie i podziemnej produkcji broni. Ekspozycja podkreśla też istotną rolę kobiet w zbrojnej konspiracji i oporze cywilnym.

Wystawę można oglądać w biurze Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu, ul. 25 Czerwca 68, do końca lutego w godz. 7:15–15:15, od poniedziałku do piątku.

Zwiedzający zobowiązani są do przestrzegania zasad obowiązujących w okresie zagrożenia epidemicznego COVID – 19.