Zajrzyj do rodziny żurawi
Już ruszył drugi sezon transmisji z bagna, gdzie gniazdują żurawie. Ten podmokły, zamieszkały przez żurawie, teren znajduje się w Nadleśnictwie Włoszakowice (RDLP Poznań).
Dzięki kamerze zamieszczonej w pobliżu żurawiego gniazda można podglądać jeden z najbardziej skrytych gatunków, który na co dzień nie dzieli się sekretami swojego życia rodzinnego.
Co ciekawe, jeszcze kilka lat temu bagno zaczęło wysychać, a wraz ze zmniejszającą się powierzchnią podmokłego terenu, spadała liczba ptaków. Leśnicy z Nadleśnictwa Włoszakowice rozpoczęli działania w ramach projektów związanych z małą retencją. Dzięki m.in. odpowiedniemu systemowi zastawek woda wróciła na tamten obszar.
Obecnie bagna zajmują ok. 30 ha, to równa się powierzchni aż 42 boisk piłkarskich. Dziś gniazdują tam m.in. gęgawy i żurawie, te ostatnie są gwiazdami projektu „Żuraw w lesie".
Projekt ten to wspólne przedsięwzięcie Uniwersytetu Zielonogórskiego, miasta i gminy Wschowa oraz Nadleśnictwa Włoszakowice. Materiał (obraz i dźwięk) zebrany podczas trwania projektu będzie analizowany przez Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Warto dodać, że od niepamiętnych czasów żuraw (Grus grus) wzbudzał zainteresowanie ludzi. Wielokrotnie był uwieczniany na obrazach, rzeźbach, ceramice, w opowiadaniach, wierszach czy nawet przysłowiach. A wszystko to z powodu „ludzkich" cech. By wytłumaczyć przypisywany żurawiowi antropomorfizm, należy sięgnąć do korzeni, do starożytnej Grecji i jej mitów.
W literaturze żuraw jest opisywany jako ptak symbolizujący szczęście, dobrobyt, płodność, a także długowieczność. Był wysłannikiem bogów, stanowił ich nieodłączny atrybut. Uwieczniano go wspólnie z Demeter, boginią płodności ziemi i urodzaju, oraz Hermesem, posłańcem bogów, opiekunem podróżnych, wędrowców i pielgrzymów. Pojawienie się nad gospodarstwem żurawia odbierane było jako wróżba zapowiadająca dobry rok, zwiastująca urodzaj zbóż i wszelkich dóbr.
Niemal każda strona życia tego niezwykłego ptaka ma swoje odzwierciedlenie w historii i kulturze, również współczesnej. Któż z nas nie widział klucza żurawi, czyli charakterystycznie utworzonej przez migrujące ptaki litery V na niebie. Legenda mówi, że doradca Greków pod Troją uzupełnił alfabet, biorąc klucze żurawi za wzór do stworzenia form i kształtów liter. Z kolei inne greckie podanie tłumaczy powstanie pisma tym, że Hermes, zauroczony kluczami wędrujących żurawi, kreślił ich kształty na piasku. Od wieków ludzie interesowali się kluczami żurawi, traktując je niczym wróżbę, symbolizującą w starożytności zakończenie wojny czy miły dla wszystkich początek wiosny.
Żuraw należy do ptaków wędrownych, jest wytrwałym lotnikiem, ta cecha również została dostrzeżona i wykorzystana w wielu mitach i legendach. W wierzeniach narodów słowiańskich żurawie pełniły rolę przewodników, znających dobrze drogi nad lądami i morzami. Wskazywały właściwy kierunek dla strudzonych wędrowców, były oznaką szczęśliwej i bezpiecznej podróży. To nie wszystko, żurawiom przypisywano także długowieczność, a nawet nieśmiertelność. Postrzegano je jako ptaki odprowadzające dusze zmarłych na miejsce przeznaczenia.
Żuraw jest również symbolem tańca! Po przylocie z zimowisk, co następuje wczesną wiosną, para ptaków odgrywa, niczym aktorzy na teatralnych deskach, zadziwiający spektakl.
Taniec godowy żurawi to połączenie niezwykłych ukłonów, podskoków i obejść z rozpostartymi skrzydłami, przypominających objęcia partnerów. Tylko nieliczni mogli obserwować ten zapierający dech w piersiach pokaz. Zawiłości tańca kojarzone były również z labiryntem greckiego Minotaura. Rzekomo taniec, symbolizujący wydostanie się z krętego labiryntu, miał odtworzyć sam Tezeusz po uporaniu się ze stworem. Nazwano go „tańcem Słońca" lub jak sądzą inni – „tańcem żurawia" (gr. geranikos).
Uwiecznić tańczące żurawie na zdjęciu to chyba marzenie każdego fotografa. Jednak nie jest to łatwe. Żuraw jest bardzo płochliwy, dlatego jest symbolem ostrożności, spostrzegawczości i czujności.
Z czujnością wiąże się kolejny starożytny mit. Uważano, że zasypiając na jednej nodze, żuraw w drugiej trzyma kamień. Była ona podkulona i schowana w piórach. Gdy ptak zapadał w sen, kamień upadał na stojącą nogę i budził żurawia. Dzięki temu ten dzielny wartownik nigdy nie tracił swej czujności.
Na średniowiecznych herbach i godłach można doszukać się wizerunku żurawia trzymającego ów kamień, z podpisem Ut alii dormant, co oznacza: „Aby inni odpoczęli".
Żuraw jest kojarzony z porankiem, deszczem i nadchodzącą wiosną. To ptak, który pierwszy wita wschód Słońca, wraz z nastaniem świtu obwieszcza światu nadchodzący dzień. Trąbiący głos, zwany klangorem, wydawany jest przez ptaki o poranku, podczas lotu i dalekiej wędrówki, dlatego może symbolizować zarówno nadejście wiosny, jak i niestety nadchodzącą zimę.
Ptaki chętnie odzywają się klangorem podczas swoich zlotów i łączenia się w pary. Sygnalizują również donośnym głosem wszystko, co je zaniepokoi. Swój charakterystyczny trąbiący i donośny głos, żurawie zawdzięczają specyficznej budowie mostka i tchawicy. Podobnie jak w instrumentach dętych tchawica zapętla się i dźwięk ulega wzmocnieniu jak w puszce rezonansowej. Prócz donośnego klangoru, w kontaktach z partnerami żurawie wydają ciche dźwięki słyszalne tylko z bliska. Przypominają one buczenie i gruchanie.
