W Łazienkach Królewskich o środowisku

Promocja ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju i gospodarki leśnej oraz dostosowanie leśnictwa do zmian klimatu to główne tematy Dni Ochrony Środowiska. W tym roku dwudniowe spotkanie zorganizowano w Łazienkach Królewskich.
23.06.2019 | Jerzy Drabarczyk, CILP

Promocja ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju i gospodarki leśnej oraz dostosowanie leśnictwa do zmian klimatu to główne tematy Dni Ochrony Środowiska. W tym roku dwudniowe spotkanie zorganizowano w Łazienkach Królewskich.

Pierwszym punktem dwudniowego spotkania (22-23 czerwca) była konferencja z udziałem m.in. pracowników Lasów Państwowych, placówek naukowych, BULiGL czy instytucji współpracujących z LP odbywająca się pod hasłem „Dla Lasu, Dla Ludzi - leśnictwo XXI wieku w odpowiedzi na oczekiwania społeczeństwa w zakresie edukacji ekologicznej”.

Organizatorami imprezy, odbywającej się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, były Lasy Państwowe przy współudziale Ministerstwa Środowiska, NFOŚiGW oraz Muzeum Łazienek Królewskich w Warszawie.

Małgorzata Golińska, wiceminister środowiska podkreśliła, że wielofunkcyjna, zrównoważona gospodarka leśna przyczynia się do osiągania celów ochrony przyrody. Znaczenie terenów leśnych w pochłanianiu CO2, a tym samym ochronie klimatu, zapisano także w tzw. Deklaracji Leśnej podczas COP 24 w Katowicach. Zapisy te, jak powiedziała wiceminister, poparło już 80 państw.

Natomiast dyrektor generalny Lasów Państwowych Andrzej Konieczny odpowiedzialność klimatyczną nazwał wyzwaniem, które wszystkich łączy.

Obecnie LP, jak podkreślił Andrzej Konieczny, widząc potrzebę walki ze zmianami klimatu realizują projekt Leśnych Gospodarstw Węglowych, te specjalnie użytkowane tereny w ciągu 30 lat wchłoną ponad 1 mln ton CO2. Dyrektor generalny LP omówił również realizowany projekt rozwojowy „Las Energii”, z centralnym zakupem energii elektrycznej przez LP, instalacjami OZE w obiektach LP oraz ich termomodernizacją, a także wsparciem merytorycznym dla instytucji publicznych w zakresie przygotowania przetargów na samochody elektryczne.

Andrzej Konieczny podkreślił również znaczenie realizowanych na terenie lasów projektów dotyczących małej retencji górskiej i nizinnej. W ramach prac wybudowano 2267 obiektów piętrzących lub spowalniających odpływ wody.

Andrzej Konieczny zaznaczył, że LP są liderem w UE w zakresie proekologicznej i prospołecznej gospodarki leśnej. Coroczna powierzchnia odnowień naturalnych wzrosła z 1680 ha w 1990 r. do 7553 ha w 2018 r. Widoczny jest wzrost średniego wieku drzewostanów z 53 lat w 1990 r. do 63 lat w 2018 r., a także wzrost udziału gatunków liściastych - z niecałych 21 proc. w 1990 r. do 24 proc. 2018 r. Niemal 12 proc. powierzchni leśnej w zarządzie LP jest objętych różnymi formami ochrony.

- Jako Lasy Państwowe ciągle budujemy swoją wizję i postrzeganie celów, które stawiamy do realizacji dla środowiska, ochrony przyrody, również dla gospodarki. Nasze trzy główne filary działalności to wdrażanie idei zrównoważonego rozwoju, społeczna odpowiedzialność Lasów i właśnie odpowiedzialność klimatyczna – powiedział Andrzej Konieczny.

Nawiązując do odpowiedzialności klimatycznej dyrektor przypomniał, że w ciągu 2 lat na usuwanie skutków klęski huraganu, jaki dotknął tereny zachodniej i północno-zachodniej Polski, Lasy Państwowe wydały ponad 1 mld zł. 

Obecne zmiany klimatyczne, o których na początku wspomniała wiceminister środowiska oraz dyrektor generalny LP, są także wyzwaniem dla nauk leśnych. Według prof. Jarosława Sochy z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, rosnące zagrożenie rozpadami drzewostanów w całej Europie i świecie ma istotne znaczenie dla usług świadczonych przez lasy, w szczególności dla biogospodarki.

Według profesora doświadczenia z ostatnich lat wskazują na potrzebę zmiany podejścia do planowania i zarządzania lasami w obliczu zagrożenia drzewostanów rozpadem. Dlatego tak ważne są badania, które przyczynią się do zapewnienia trwałości ekosystemów leśnych. Powinny one uwzględniać wielofunkcyjną rolę lasów polegającą na ochronie różnorodności biologicznej, zaspokajaniu oczekiwań społeczeństwa, w tym korzyści gospodarczych, środowiskowych i społecznych oraz łagodzeniu skutków zmian klimatu.

Zdaniem prof. Janusza Sowy również z krakowskiego Uniwersytetu Rolniczego, polskie lasy są nie tylko „fabryką surowców leśnych”, ale także pochłaniają olbrzymie ilości CO2 akumulując węgiel w glebie oraz w drewnie i jego wyrobach na wiele lat, co wpisuje się w model proekologicznej gospodarki w kraju. Należy przypomnieć, że aż 97,7 proc. lasów pod zarządem LP objęte jest certyfikatem PEFC, a 94 proc. FSC.

- Realizowana w Lasach Państwowych od blisko 100 lat racjonalna gospodarka leśna, oparta współcześnie na wielofunkcyjnym i zrównoważonym modelu prowadzenia gospodarstwa leśnego, daje pewność zaspokajania wszystkich pożytków jakie społeczeństwo może oczekiwać od polskich lasów – zaznaczył.

Działania Lasów Państwowych w zakresie ochrony przyrody przedstawiła prof. Wanda Olech-Piasecka z SGGW oraz prezes Stowarzyszenia Miłośników Żubrów. Według prof. Olech-Piaseckiej jednym z takich starań jest ochrona żubra realizowana przy współpracy z LP.

Obecna krajowa populacja żubra to blisko 1,9 tys. osobników, z których zdecydowana większość żyje w wolnych stadach w puszczach północno-wschodniej Polski, w Bieszczadach i lasach województwa zachodniopomorskiego. Co ważne, jak podkreśliła prof. Olech-Piasecka, populacja „króla puszczy” stale rośnie.

Kilkunastoletnia współpraca z nadleśnictwami, wspólne starania o finansowanie działań zaowocowały już wieloma sukcesami, np. wsiedlenie stad żubrów w nadleśnictwach Żednia, Stuposiany czy Augustów, budowa zagrody pokazowej w Mucznem czy rekordowa liczba zwierząt wyeksportowanych poza granice Polski. – Każde z tych działań to rezultat zaangażowania sił i środków Lasów Państwowych, bez których populacja tego sztandarowego gatunku nie mogłaby się tak rozwinąć – podkreślała.

Jacek Sagan, dyrektor Departamentu Leśnictwa Ministerstwa Środowiska zauważył, że obecnie zaspokojenie wszystkich społecznych oczekiwań w stosunku do przyrody jest niemożliwe, gdyż są one subiektywną oceną każdego obywatela. - Widoczne są pewne tendencje, na przykład powrót do ochrony konserwatorskiej, pozostawienie tego samego poziomu różnorodności biologicznej przyszłym pokoleniom, przeciwdziałanie skutkom spodziewanych zmian klimatycznych, ograniczenie ingerencji człowieka, wykorzystania źródeł nieodnawialnych. Przewiduje się, że w przyszłości kierunek oczekiwań będzie podobny.

Dodał również, że jedną z możliwych dróg jest realizacja zasady zrównoważonego rozwoju przy ciągłym poszerzaniu wiedzy społeczeństwa o środowisku.

Dobrym przykładem dotarcia do społeczeństwa jest obecnie realizowany w Tatrzańskim Parku Narodowym projekt.  W ponad 120 kwaterach w sąsiedztwie parku funkcjonują małe punkty informacji turystycznej, informacje dla turystów są codziennie aktualizowane. Należy dodać, że park w ubiegłym roku odwiedziło ok. 4 mln osób.

Według Jana Krzeptowskiego-Sabały z TPN ważnym zadaniem edukacyjnym jest angażowanie społeczeństwa w działania ochronne. TPN od kilkunastu lat prowadzi program „Wolontariat dla Tatr”, w którym rocznie bierze udział 300-400 osób, a obecnie współpracuje ze środowiskiem biegaczy, wspierając organizowane przez nich akcje „ploggingu”, czyli biegania połączonego ze sprzątaniem gór.

Warto przypomnieć, że na terenie lasów jest ok. 25 tys. tras pieszych, a od 2015 r. organizowana jest akcja BiegamBoLubię LASY.

Mimo że, jak na początku spotkania podkreślił dyrektor generalny LP, lasów w Polsce przybywa (lesistość kraju wzrosła z 21 proc. w 1945 r. do obecnie 30 proc.), to Polacy sporadycznie korzystają z dobrodziejstwa, jakie niesie obcowanie z przyrodą.
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez PBS pod koniec ubiegłego roku prawie dwóch na pięciu Polaków w ogóle nie odwiedza lasów (38 proc.), a niemal połowa społeczeństwa (49 proc) w minionym roku była w lesie zaledwie kilka razy. I tak jak w ubiegłych latach do lasu częściej chodzą mieszkańcy wsi niż osoby mieszkające w miastach.

Z myślą m.in. o tej drugiej grupie zorganizowano w niedzielę 23 czerwca część warsztatową konferencji. W Łazienkach Królewskich odbył się piknik edukacyjny, podczas którego odwiedzający mogli przekonać się jakie zadania realizują instytucje oraz podmioty odpowiedzialne za ochronę polskiej przyrody, klimatu i dziedzictwa przyrodniczego Polski. Zakres tematyczny obejmował m.in. aktywności związane z ochroną klimatu i bezpieczeństwem ekologicznym, racjonalne gospodarowanie zasobami leśnymi oraz gospodarowanie na obszarach chronionych, a także prezentacje ukazujące drewno, jako surowiec ekologiczny i odnawialny, edukację w zakresie walorów produktów pochodzenia leśnego, ukazanie pracy leśników, a także różnorakie działania realizowane przez służby mundurowe.

Zajęcia edukacyjne prowadzili specjaliści z różnych dziedzin: leśnictwa, botaniki, mykologii, ornitologii, kynologii, sokolnictwa, bartnictwa, a także ekostolarki czy bushcraftu.

 

* Projekt „Dla Lasu, Dla Ludzi - leśnictwo XXI wieku w odpowiedzi na oczekiwania społeczeństwa w zakresie edukacji ekologicznej" został dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

nfoś01.jpg