Sekretne życie borsuka
Biała głowa z czarnymi pasami to charakterystyczny znak dla borsuków, zwanych także jaźwcami. Są największymi krajowymi przedstawicielami rodziny łasicowatych. Od setek tysięcy lat zamieszkują zalesione przestrzenie Eurazji. Upodobały sobie siedliska lasowe, gdzie w przewiewnych, wystarczająco suchych i ciepłych glebach budują swoje podziemne rezydencje. To w nich spędzają trzy czwarte swojego życia – znajdują schronienie przed zagrożeniami i niekorzystną aurą, odpoczywają i wychowują młode.
Ukryte schronienie
Borsuk zaczyna budowę nory od wydrążenia pojedynczego korytarza. Po kilkunastu dniach pracowici kopacze wybijają drugi otwór (okno),oddalony nawet o kilka metrów od pierwszego wejścia. Wyjście awaryjne gotowe, schronienie stało się pełnoprawną norą. Inne ssaki zaprzestałyby budowy na tym etapie. Jednak jaźwiec rok po roku rozbudowuje swój podziemny labirynt, który w końcu rozrasta się do gigantycznych rozmiarów. Nory przekazywane są z pokolenia na pokolenie i służą przez kilkadziesiąt lat. Najstarsze czynne norowiska w Europie mają ponad 100 lat! Borsuki tak bardzo dbają o czystość, że mają w swych norach „łazienki”, czyli komory przeznaczone wyłącznie do zaspokajania potrzeb fizjologicznych.
Czym się żywi?
Jest wszystkożerny. Jednak głównym jego pożywieniem są dżdżownice. By znaleźć taką ich ilość do zaspokojenia głodu, borsuk musi się nie lada natrudzić. Dlatego nie pogardzi również owocami, grzybami czy małymi ssakami. Borsuki są aktywne głownie nocą, możemy je spotkać najczęściej w lasach mieszanych sąsiadujących z polami czy łąkami.
W jedności siła
6 października przypada Dzień Borsuka
Wielu z nas kojarzy postać borsuka z książek – inteligentnego, ale też zrzędliwego samotnika. Jednak nie do końca jest to prawdą. Zamieszkujące poszczególne nory osobniki, żyją w stadach, tworzone przez poszczególne grupy rodzinne (klany). Składają się nawet z 35 osobników. Podwalinę takiego klanu stanowi wiążąca się na stałe para dorosłych zwierząt z ich ewentualnym potomstwem. Jednak najważniejsze znaczenie dla podtrzymania rodzinnej więzi mają sygnały zapachowe. Poza zaznaczaniem granic swojego terytorium za pomocą intensywnej woni, wydobywającej się z dołków kloacznych, wszyscy członkowie rodziny regularnie i starannie znakują się wzajemnie wydzielinami gruczołów zapachowych. Indywidualne aromaty tworzą niepowtarzalne, charakterystyczne wyłącznie dla danego klanu pachnidło.
Członkowie stada komunikują się między sobą za pomocą korelacji sygnałów wzrokowych, słuchowych i zapachowych. Do tych pierwszych zalicza się sygnały wyrażające podporządkowanie – np. przypadanie do ziemi, zastyganie w bezruchu bądź mające odstraszyć napastnika – np. stroszenie sierści. Sygnały dźwiękowe są bardziej skomplikowane. W czasie rui samce wydają przeraźliwe, piskliwe odgłosy,
mające zapewne wabić samice oraz odstraszać konkurentów. Jednak najważniejsze znaczenie dla utrzymania rodzinnej spójności mają sygnały zapachowe. Borsuki dbają o podtrzymywanie więzi pomiędzy osobnikami tworzącymi społeczność rodzinną – świadczy o tym ilość poświęcanego czasu na rozmaite formy wspólnej aktywności.
Nowe życie
Okres godowy przypada na okres pomiędzy majem a sierpniem. W jednym miocie może przyjść na świat od 2 do 6 osobników. Borsucza ciąża trwa od siedmiu do nawet piętnastu miesięcy i nosi nazwę ciąży przedłużonej (powszechna u łasicowatych). Całkowicie białe noworodki są głuche, ślepe i niedołężne. Ponieważ są też niezwykle wrażliwe na niskie temperatury i wilgoć, miejscem ich narodzin jest komora okryta suchymi liśćmi i trawą.
Miejsca bytowania
Borsuki kopią nory głównie na terenach leśnych. Wybitne zdolności adaptacyjne pozwoliły borsukowi zadomowić się również na terenach rolniczych, w sadach oraz obszarach zabudowanych. Potrafią kopać nory w nasypach drogowych i kolejowych, skarpach kanałów itp. Intensywna działalność inżynieryjna borsuków może być naprawdę uciążliwa dla rolników, ogrodników czy drogowców.
Zapraszamy do obejrzenia krótkiego filmu z zabawy młodego borsuka z mamą. Film Łukasza Gwiździela, specjalisty z Nadleśnictwa Lutówko, został wyróżniony w konkursie "Lasy w obiektywach leśników".
