Rzadkie rośliny rosną w rowie

W lasach gospodarczych rzadkie gatunki roślin mają się doskonale. Tak jest w Nadleśnictwie Strzałowo, gdzie botaniczne okazy rosną nawet w… rowie przeciwczołgowym.
04.05.2016 | Andrzej Ryś, specjalista ds. ochrony przyrody i ekosystemów leśnych Nadleśnictwo Strzałowo

W lasach gospodarczych rzadkie gatunki roślin mają się doskonale. Tak jest w Nadleśnictwie Strzałowo, gdzie botaniczne okazy rosną nawet w… rowie przeciwczołgowym.

Rów, w którym wyrosły chronione rośliny, to fragment umocnień obronnych z okresu drugiej wojny światowej. Przebiega on - od wschodu do zachodu - przez całą Puszczę Piską. Umocnienia zostały wybudowane przez Niemców w 1944 r., choć dziś szaniec w dużej części jest zarośnięty, to niektóre fragmenty zachowały się w dobrym stanie. Głębokość szańca wynosi ok. pięciu metrów, a szerokość 10 metrów. 

Przeczytaj też o przeszczepieniu przez olsztyńskich leśników grzybni rzadkiego miękusza szafranowego.

Na jego skarpach stwierdzono występowanie rzadkich lub bardzo rzadkich w skali kraju oraz Europy ciepłolubnych gatunków roślin. Na fragmencie rowu przebiegającego przez teren Nadleśnictwa Strzałowo (RDLP w Olsztynie) odnaleziono między innymi: leńca bezpodkwiatkowego (Thesium ebracteatum Hayne), miodunkę wąskolistną (Pulmonaria angustifolia L.), fiołka skalnego  (Viola rupestris F.W.Schmidt) i pięciornika piaskowego (Potentilla arenaria Borkh.).

Wszystkie te gatunki są gatunkami charakterystycznymi dla muraw kserotermicznych, prześwietlonych borów i świetlistych dąbrów. Jeden z nich - leniec bezpodkwiatkowy - to gatunek objęty ochroną w ramach Dyrektywy siedliskowej.

Choć zdaniem przyrodników w ostatnich latach liczebność tych rzadkich gatunków cały czas spada, to należy wyjaśnić, że ze względu na niedostateczny stan wiedzy o współczesnym występowaniu i wieloletnich trendach, nie do końca wiadomo, czy tak rzeczywiście jest. Warto podkreślić fakt, że przyrodnicy nie znając rzeczywistego stanu zachowania gatunku na terenie całego kraju lub jego zasięgu geograficznego, nadużywają określenia gatunek zagrożony wymarciem.

Wielokrotnie gatunki uważane za zagrożone wymarciem rosną na siedliskach antropogenicznych,  jakim jest rów przeciwpancerny przebiegający przez lasy, w których od co najmniej 100 lat jest prowadzona gospodarka leśna.

Warto dodać, że wspomniane wcześniej gatunki leśnicy odnaleźli na niewielkim, bo liczącym zaledwie 500 m fragmencie opisywanego rowu. Cały wykop na terenie Puszczy Piskiej liczy ok. 50 km. - Nie wiadomo co za miesiąc albo dwa w nim jeszcze zakwitnie. Jednym słowem sporo jest do zbadania i odnalezienia – kwitują pracownicy nadleśnictwa.