Przede wszystkim użyteczność

29 grudnia 2015 r. dyrektor generalny Konrad Tomaszewski i członkowie kierownictwa Lasów Państwowych spotkali się z przedstawicielami świata nauk przyrodniczych i leśnych, realizujących zlecone i finansowane przez LP projekty badawcze.
31.12.2015 | Krzysztof Trębski

29 grudnia 2015 r. dyrektor generalny Konrad Tomaszewski i członkowie kierownictwa Lasów Państwowych spotkali się z przedstawicielami świata nauk przyrodniczych i leśnych, realizujących zlecone i finansowane przez LP projekty badawcze.

 – Przywiązuję niezwykłą wagę do dobrej współpracy ze środowiskiem naukowym. Wizja rozwojowa LP, którą obecnie realizujemy, tworzy dla tej kooperacji nowe ramy i otwiera badaczom wielkie pole do działania – zapowiedział Tomaszewski, witając w siedzibie Dyrekcji Generalnej LP w Warszawie ponad 70 naukowców reprezentujących najważniejsze uczelniane wydziały leśne, instytuty, ośrodki i konsorcja badawcze z całego kraju.

Podczas kilkugodzinnego spotkania zaprezentowano m.in. dane o skali dotychczasowego zaangażowania LP w finansowanie badań naukowych wspierających gospodarkę leśną. O ile w 2011 r. Lasy przeznaczyły na ten cel 29 mln zł, to w kolejnych latach nakłady przekraczały 40 mln zł rocznie, by w 2014 i 2015 r. sięgnąć blisko 50 mln zł. W mijającym roku na zlecenie LP realizowano łącznie 117 różnych tematów badawczych – 21 zupełnie nowych i 96 kontynuowanych z lat poprzednich – za kwotę 48 mln zł. Dyrektor generalny zapewnił, że w tworzonym właśnie planie finansowo-gospodarczym LP na rok 2016 przewidywany jest wzrost wydatków na ten cel.
– To jest bardzo duży wysiłek finansowy Lasów Państwowych, dokonywany w tym przypadku w ramach wspomagania przez nas administracji publicznej w działaniach leżących w zakresie jej obowiązków - podkreślił Konrad Tomaszewski.

Zdaniem dyrektora generalnego, zaistniały dziś bardzo korzystne warunki do zredefiniowania zasad współpracy LP i środowiska naukowego i jej zacieśnienia. Przede wszystkim, pomimo licznych dyskusji i zmian legislacyjnych w latach ubiegłych, udało się generalnie zachować dotychczasowy status LP, w tym ich samodzielność ekonomiczną, bez czego nie byłyby one w stanie finansować przedsięwzięć badawczo-rozwojowych. Z kolei wdrażana obecnie wizja działań na rzecz rozwoju Lasów Państwowych powinna dać nowy, mocny impuls do współpracy leśników i naukowców. Ułatwi ją choćby precyzyjne w końcu określenie, czym w świetle prawa są, a czym nie są LP, bo bez tego nie mogą one racjonalnie kooperować z innymi podmiotami. Konrad Tomaszewski pokrótce przedstawił zebranym najważniejsze projekty systemowe i wybrane, konkretne koncepcje rozwojowe zawarte we wspomnianej wizji – od systemu tworzenia podstaw strategiczno-programowych leśnictwa czy finansowania przez LP badań naukowych po projekt wartościowania leśnych nieruchomości, koncepcję leśnych gospodarstw węglowych i system monitorowania legalności wprowadzanego do obrotu drewna. – W tych obszarach ewidentnie brakuje dziś tematów badawczych, to wielkie pole do zagospodarowania przez naukowców. Żeby te projekty skutecznie zrealizować, niezbędna jest naukowa weryfikacja i modyfikacja pewnych wstępnie przyjętych w nich rozwiązań – mówił dyrektor generalny.

Istotna część spotkania poświęcona była omówieniu wybranych spośród 88 tematów badawczych realizowanych na zlecenie i finansowanych przez LP, jakie niedawno rozpoczęto lub wkrótce mają być finalizowane. Była to okazja do przedstawienia wzajemnych oczekiwań kierownictwa LP oraz przedstawicieli nauki względem dalszej współpracy. Konrad Tomaszewski podkreślał, że jedną z podstaw „nowego otwarcia” we wzajemnych relacjach powinna być utylitarność projektów badawczych: – Potrzebujemy konkretnych, mierzalnych rezultatów i wniosków w tych dziedzinach, które są teraz dla nas priorytetowe. Każdorazowo będziemy kładli mocny nacisk na praktyczną przydatność realizowanych badań dla prowadzonej przez LP gospodarki leśnej.

Naukowcy z kolei zwracali uwagę m.in. na konieczność usprawnienia mechanizmów współpracy nie tylko na etapie planowania i prowadzenia badań, ale także konsumowania ich rezultatów przez LP, m.in. poprzez zapewnienie badaczom bardziej znaczącego udziału w nadzorowaniu fazy wdrożeniowej.

Szczególnie wiele miejsca dyskutanci poświęcili koncepcji leśnych gospodarstw węglowych. Dyrektor generalny poinformował, że ten nowatorski projekt zwiększenia wkładu leśnictwa w odpowiednie kształtowanie globalnego bilansu węglowego został zaprezentowany przez polską rządową delegację oraz przedstawicieli LP podczas niedawnego szczytu klimatycznego COP21 w Paryżu i spotkał się z dużym zainteresowaniem. – Rola lasów w magazynowaniu dwutlenku węgla to jest olbrzymie, będące teraz na topie zagadnienie, w którym potrzebujemy dziś wsparcia środowiska naukowego. Musimy wspólnie dokonać syntezy badań w tym obszarze, jakie już były lub są prowadzone niezależnie w różnych ośrodkach, aby szybko uruchomić ten eksperymentalny system i potem na bieżąco go udoskonalać – mówił Tomaszewski.

Prof. Jacek Oleksyn, dyrektor Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku oraz jego zastępca dr Andrzej M. Jagodziński wskazywali na już dostępne, niezwykle przydatne dla projektu leśnych gospodarstw węglowych wyniki zrealizowanych tematów badawczych oraz potencjał tkwiący w dalszych badaniach m.in. zdolności magazynowania CO2 przez systemy korzeniowe leśnej biomasy, która jest daleko większa niż wcześniej sądzono.

Prof. Janusz Olejnik, kierownik Katedry Meteorologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, potwierdził z kolei rosnącą w wielu krajach popularność analiz przepływów dwutlenku węgla w drzewostanach przy pomocy wież pomiarowych, podobnych jak ta w Nadleśnictwie Tuczno. Jak zauważył, pomimo pewnych niedoskonałości, jest to dziś najlepsza z dostępnych metod takich badań. – Wiemy, że w określonym czasie leśna biomasa może emitować, a w innym pochłaniać wielkie ilości CO2. Potrzebujemy natomiast więcej wiedzy o tym, kiedy i w jakich warunkach następuje ten przełomowy moment – dodał prof. Olejnik.

Na koniec dyrektor generalny zaapelował do naukowców o pilną pomoc m.in. w opracowaniu raportu o stanie bioróżnorodności biologicznej w polskich lasach, który ma być częścią przygotowywanego w LP tzw. bilansu otwarcia, oraz dopracowaniu wspomnianej koncepcji leśnych gospodarstw węglowych. W tym celu powstaną odpowiednie zespoły, skupiające czołowych specjalistów w tych dziedzinach.

- W nowym roku ukaże się też moje zarządzenie powołujące zespół złożony z pracowników LP, przede wszystkim terenowych. Przy okazji realizacji normalnych zadań gospodarki leśnej będą oni w miarę możliwości zbierali materiał doświadczalny, który znacznie poszerzy zasób próbek do badań dla naukowców. Mam nadzieję, że będzie to dla państwa istotna pomoc, bo więcej materiału do analiz to przecież trafniejsze wyniki – poinformował też Konrad Tomaszewski.

Na koniec dyrektor generalny ocenił, że było to bardzo pożyteczne i owocne spotkanie, ponownie podkreślił też wielką wagę, jaką przywiązuje do dobrej współpracy ze środowiskiem naukowym i wolę utrzymania dużego zaangażowania Lasów Państwowych w finansowanie projektów badawczych z zakresu leśnictwa.