Poszukiwania ofiar powojennej zbrodni

Pracownicy białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej na terenie Nadleśnictwa Pomorze znaleźli szczątki ofiar Obławy Augustowskiej. Leśnicy od dłuższego czasu współpracują z historykami z IPN.
24.05.2016 | Krzysztof Maciejunas, Nadleśnictwo Pomorze

Pracownicy białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej na terenie Nadleśnictwa Pomorze znaleźli szczątki ofiar Obławy Augustowskiej. Leśnicy od dłuższego czasu współpracują z historykami z IPN.

Zaledwie kilka dni temu (21 – 22 maja) na terenie białostockiego Nadleśnictwa Pomorze historycy po raz kolejny szukali mogił osób zamordowanych w 1945 r. przez sowieckie wojska. Podczas prowadzonych prac ekshumacyjnych, odkryto szczątki polskich żołnierzy.

Już w ubiegłym roku leśnicy wytypowali potencjalne miejsca pochówków ofiar. Pod koniec 2015 r. historycy z  IPN rozpoczęli przeszukiwanie wyznaczonych miejsc. We wskazanej przez leśników mogile, w listopadzie znaleziono szczątki dwóch osób. Jedna z ofiar miała owinięty długi drut wokół lewej nogi, a układ szczątków wskazywał, że osoba ta została wciągnięta do dołu przy pomocy drutu. Druga ofiara miała nogi owinięte kablem i uszkodzoną czaszkę.

Niestety, nadal nie udało się odpowiedzieć na pytanie, kto został pochowany w leśnych grobach. Zebrano zbyt małą ilość materiału genetycznego od rodzin ofiar Obławy Augustowskiej, który mógł posłużyć do badań porównawczych DNA. W obu przypadkach groby znajdowały się w leśnej gęstwinie, w odległości kilkudziesięciu metrów od dróg. Obecnie, po ponad 70 latach od tamtych wydarzeń, ślady po zbrodni zostały niemal całkowicie zarośnięte przez drzewa i krzewy.

Na oblawaaugustowska.pl  znajdują się wyniki badań, listy ofiar, ich zdjęcia, filmy, mapy, a także informacje o śledztwie prowadzonym przez IPN.

Nadleśnictwo Pomorze od dłuższego czasu współpracuje z Instytutem. Leśnicy zbierają informacje o możliwych lokalizacjach starych mogił leżących na terenie leśnym, zajmują się także typowaniem potencjalnych dróg leśnych, którymi mogły być wywożone transporty więźniów.

W ubiegłym roku Sejm poparł ustanowienie 12 lipca Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej.Każdego roku w Gibach, na wzgórzu będącym symbolicznym pomnikiem ofiar, odbywają się obchody upamiętniające rocznicę Obławy.

Obława Augustowska to największa powojenna zbrodnia na Polakach dokonana przez Sowietów. W lipcu 1945 r., a więc już po zakończeniu drugiej wojny światowej, na terenie Suwalszczyzny jednostki Armii Czerwonej oraz Wojsk Wewnętrznych NKWD, funkcjonariusze polskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, milicji i miejscowi  konfidenci przeprowadzili zakrojoną na wielką skalę obławę. Aresztowano ponad 7 tys. osób, z których ponad 5 tys. po pierwszych przesłuchaniach zwolniono. Niemal 600 osób związanych z polskim podziemiem AK wywieziono w nieznanym kierunku i zamordowano

Celem obławy było rozbicie oddziałów i struktur polskiego podziemia niepodległościowego, działających na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim – w Puszczy Augustowskiej i na terenach do niej przyległych. Brak żyjących świadków tamtych tragicznych wydarzeń lub utrwalony strach przed ich ujawnieniem, a także brak pomocy ze strony rosyjskiej nie pozwoliły dotychczas rozwiązać tajemnicy powojennej zbrodni.