Pamięci leśników zamordowanych w Piaśnicy
Konferencja w Wejherowie zakończyła cykl trzech narad nt. eksterminacji pomorskich leśników przez niemieckich i sowieckich okupantów.
Pomnik Romana Kuniewskiego, przedwojennego nadleśniczego, radnego miejskiego i działacza patriotycznego odsłonięto w piątek 7 listopada w Wejherowie przed starą, historyczną siedzibą tamtejszego nadleśnictwa. Ma on upamiętniać też wszystkich leśników, którzy, tak jak Roman Kuniewski, zginęli w Piaśnicy. Stanowili oni najliczniejszą grupę zawodową spośród tam pomordowanych, skazani na eksterminację już od pierwszego dnia II wojny światowej. Pomnik odsonili Jerzy Kuniewski, wnuk zamordowanego nadleśniczego, Krzysztof Hildebrandt, burmistrz Wejherowa i Janusz Mikoś, nadleśniczy Nadleśnictwa Wejherowo. Poświęcił go ksiądz prałat Tadeusz Reszka, proboszcz wejherowskiej parafii pw. Trójcy Świętej, a tuż obok przed budynkiem starego nadleśnictwa posadzony został cis wyhodowany z nasion poświęconych przez papieża Benedykta XVI podczas jego pielgrzymki do Polski.
Ceremonię odsłonięcia pomnika poprzedziła konferencja nt. eksterminacji leśników Pomorza Gdańskiego w Lesie Piaśnickim. W październiku 1939 roku na terenie Nadleśnictwa Wejherowo rozpoczęła się największa zbrodnia ludobójstwa w województwie pomorskim. Masowe egzekucje trwały do maja 1940 roku. Niemym świadkiem tych wydarzeń stały się Lasy Piaśnickie - skrawek Puszczy Darżlubskiej, położony przy drodze łączącej Wejherowo z Krokową. Z powodu tych wydarzeń Lasy Piaśnickie nazywane są „Pomorskim Katyniem” lub „Kaszubską Golgotą”. Szacuje się, że w ciągu kilku miesięcy hitlerowcy zamordowali tam około 12 tysięcy ludzi, głównie przedstawicieli polskiej inteligencji. Była to precyzyjnie zaplanowana akcja polegająca na likwidacji wybranych osób według listy przygotowanej przez niemiecki wywiad i miejscowych kolaborantów jeszcze przed wkroczeniem wojsk niemieckich na tereny Polski. Spis nazwisk uwzględniał przede wszystkim księży katolickich, nauczycieli, lekarzy, oficerów w stanie spoczynku oraz leśników. Ci ostatni byli przez wszystkich okupantów zawsze traktowani jako potencjalne zagrożenie ze względu na doskonałą znajomość terenu, paramilitarną dyscyplinę i społeczny szacunek.
Sylwetki leśników zamordowanych w Lesie Piaśnickim przybliżyła w swojej prezentacji Elżbieta Grot, kustosz Muzeum Stutthof w Stutthofie, historyk zajmująca się m.in. badaniem wojennych losów mieszkańców Wybrzeża Gdańskiego oraz ofiar zbrodni w Piaśnicy, autorka monografii „Piaśnica oskarża” (2009). Wśród przedstawionych przez nią postaci znaleźli się, poza nadleśniczym Romanem Kuniewskim, także Józef Stach, leśnik i kupiec z Gdyni, Józef Wilczek, leśniczy Leśnictwa Luzino, Artur Freyer, leśniczy Leśnictwa Sobieńczyce i inni reprezentanci przedwojennej polskiej Służby Leśnej. O autorach tych zbrodni, jej wykonawcach i oprawcach mówiła dr Monika Tomkiewicz, historyk z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Niektórzy sprawcy zbrodni w Piaśnicy zginęli w trakcie wojny lub zmarli wkrótce po jej zakończeniu. Odpowiedzialność karną za zbrodnie popełnione m.in. w Piaśnicy poniósł Albert Forster, gauleiter NSDAP i namiestnik Rzeszy w Okręgu Gdańsk-Prusy Zachodnie, którego Najwyższy Trybunał Narodowy skazał w 1948 roku na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 lutego 1952 w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Jednak wielu sprawców piaśnickich mordów zdołało ukryć się w RFN, gdzie nieliczni, wyrokami tamtejszych sądów, skazani zostali na symboliczne kary pozbawienia wolności lub kar tych w ogóle uniknęli.
Na zakończenie konferencji nt. eksterminacji pomorskich leśników przez zarówno niemieckiego okupanta w latach 1939 -1945 jak i sowieckie organa bezpieczeństwa w tym samym okresie i w latach powojennych głos zabrał Piotr Szubarczyk, historyk z Działu Edukacji gdańskiego IPN. Podsumowując cykl wszystkich trzech spotkań jakie miały miejsce w okresie od kwietnia do listopada powiedział m.in.: Rok 90-lecia Lasów Państwowych przypomniał nam wielkie postacie polskiego leśnictwa. Przypomniał nam inżyniera Adama Loreta, Teofila Lorkiewicza, Romana Kuniewskiego i wielu innych. (…) Ważne jest, żebyśmy korzystali z tej nauczycielki życia, historii, żeby leśnicy mieli świadomość czyimi są następcami.
Projekcja dokumentalnego filmu „Pamięć. Tajemnica Lasów Piaśnicy” była ostatnim akcentem cyklu konferencji poświęconych martyrologii leśników Pomorza Gdańskiego.
