Wiosna ukryta w cebuli

Żyć szybko i barwnie to strategia przetrwania wielu drobnych roślin zielnych zwanych geofitami. Już niedługo w lasach zacznie się festiwal pierwszych wiosennych kwiatów.
17.03.2016 | Justyna Haładaj, Nadleśnictwo Olsztynek

Żyć szybko i barwnie to strategia przetrwania wielu drobnych roślin zielnych zwanych geofitami. Już niedługo w lasach zacznie się festiwal pierwszych wiosennych kwiatów.

Dzięki tej koncepcji od pierwszych wiosennych dni można cieszyć się barwnymi kobiercami przylaszczek i zawilców. Ale nie tylko! Geofitów jest więcej! Do tej grupy należą również: miodunka ćma, ziarnopłon wiosenny czy kokorycze.

Nazwa geofit to zrost dwóch greckich słów - ziemia i roślina. Oznacza formy roślin, przeżywających niekorzystne okresy, np. zimę w postaci ukrytych pod ziemią cebul, kłączy czy bulw. Kiedy tylko mocniej zaświeci słońce szybko się uaktywniają i wytwarzają formy nadziemne.

W lasach liściastych, rosnących na glebach żyźniejszych wraz z nastaniem wiosny wybucha istny festiwal życia. Zaczyna się wyścig z czasem. Nagrodą w nim jest dostęp do życiodajnych słonecznych promieni.

Buki, lipy, klony i graby wręcz eksplodują pączkami liściowymi. Wszystkie te gatunki charakteryzują się dużymi liśćmi i rozbudowanymi koronami. Drzewa niedługo po przyjściu wiosny zawładną większością promieni słonecznych. Dlatego geofity muszą nie tylko zakwitnąć, ale też, przed rozwojem liści dużych drzew, wytworzyć nasiona. Geofity są zapylane przez owady, dlatego starają się zwabić je do siebie pięknymi kolorami. Dzięki czemu podczas wiosennych spacerów można cieszyć się wielobarwnymi kobiercami kwiatów.

Leśnicy również korzystają z pomocy wiosennych geofitów. Takie gatunki jak przylaszczka pospolita, zawilec gajowy czy kokorycz pusta podpowiadają leśnikom z jakim rodzajem lasu liściastego mają do czynienia, jaki jest potencjał i możliwości tego terenu. Dzięki temu potrafią optymalnie wykorzystać potencjał gleby i zasoby wilgoci. To pomaga im planować zadania, czyli ustalać skład gatunkowy następnego pokolenia lasu, decydować czy wykorzystać metodę naturalnego odnowienia lasu, czy też konieczne będzie zasadzenie drzew wyhodowanych w szkółce leśnej.

Wiosenne ciekawostki:

  • Zawilce to przedstawiciele rodziny jaskrowatych i zawierają trujący glikozyd - ranunkulinę, działający drażniąco na błony śluzowe oraz skórę, powodujący mdłości, biegunki i krwawienia. Zawilec żółty jest rzadszym kuzynem zawilca gajowego.
  • Kokorycz pusta jest rośliną żywicielską larw chronionego motyla niepylaka mnemozyny.
  • Nasiona ziarnopłonu wiosennego są roznoszone przez mrówki, zachętą do pracy jest tzw. ciałko mrówcze na każdym nasionie. Ciałko mrówcze, czyli wyrostek zawierający tłuszcze i węglowodany.
  • Miodunka ćma to cenny surowiec zielarski stosowany przy leczeniu infekcji dróg oddechowych.
  • Przylaszczce pospolitej przypisywano właściwości magiczne, ziele noszone przez kobietę w woreczku przy ciele, miało zagwarantować jej miłość mężczyzny.