O małej retencji w dolnośląskich lasach
W nadleśnictwach wrocławskiej dyrekcji Lasów Państwowych są prowadzone projekty zarówno małej retencji nizinnej, jak i górskiej.
Nieustanne zmiany klimatyczne powodują systematyczne obniżanie poziomów wód gruntowych. Dlatego niezwykle ważne jest zatrzymanie bądź spowolnienie odpływu wody w małym obiegu.
Od kilkunastu lat Lasy Państwowe prowadzą projekty na rzecz zwiększania małej retencji - obecnie w 160 nadleśnictwach w całej Polsce. Mają one znaczenie w kontekście zagrożeń związanych z nadmiarem (lub podtopieniami) wody lub - niestety ostatnio częściej - z jej brakiem.
Nadleśnictwa w całej Polsce realizują inwestycje przyczyniające się do retencjonowanie wody, zwane małą retencją, które mają pomóc rozwiązać powstające problemy związane z przesuszeniem.
Każdy z nas może przyczynić się do oszczędzania drogocennej wody poprzez rozsądne jej zużywanie oraz gromadzenie deszczówki, którą można wykorzystać do podlewania ogrodów.
Mała retencja polega na gromadzeniu wody w niewielkich zbiornikach, zatrzymywanie lub spowalnianie spływu wód, przy jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu rozwoju krajobrazu naturalnego. W dolnośląskich lasach jest realizowana mała retencja nizinna oraz górska.
Na obszarach nizinnych są to głównie nowe i odtworzone zbiorniki wodne niewielkich rozmiarów oraz zastawki i przetamowania zatrzymujące wodę w rowach czy kanałach.
W górach wiele działań polega na ochronie przed erozją, a także m.in. na usuwaniu barier na potokach dla organizmów wodnych, spływu rumoszu i wód wezbraniowych, czemu służy na przykład budowa brodów i szerokich przepustów.
Podstawową zasadą gospodarki wodnej w lasach jest utrzymanie w stanie zbliżonym do naturalnego źródlisk, różnego rodzaju zbiorników wodnych, cieków, bagien i mokradeł.
Ingerencja w środowisko wodne lasu jest uzasadniona tylko wówczas, gdy jej celem jest stabilizacja uwilgotnienia siedlisk leśnych, zapobieganie wpływom ekstremalnych zjawisk klimatycznych oraz łagodzenie skutków działalności antropogenicznej.
Podstawowe zadania hodowli lasu są ukierunkowane na wzmaganie funkcji wodochronnych lasu, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony zasobów wody pitnej w zbiornikach naturalnych, z wykorzystaniem potrzeby spowolnienia spływu wód opadowych.
Na Dolnym Śląsku znajduje się aż 514 zbiorników wodnych o charakterze przeciwpożarowym i retencyjnym oraz 586 obiektów stawowych. W 2007 r. rozpoczęto kompleksowe działania mające na celu poprawę warunków hydrogeologicznych i do 2015 r. odbudowano 166 zbiorników retencyjnych oraz wybudowano 101 nowych obiektów mających na celu retencjonowanie wody i umożliwienie racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi w okresach suchych.
Dobrym przykładem są działania jednego z 26 nadleśnictw na Dolnym Śląsku, w którym jest realizowana mała retencja nizinna i górska. W Nadleśnictwie Lubin prowadzenie zrównoważonej i odpowiedzialnej gospodarki leśnej oraz włączenie się do programu retencji nizinnej sprawiło, że udało się odtworzyć stawy w leśnictwach Koźlice i Małomice oraz zbudować zbiornik w leśnictwie Sucha Górna. Zbiorniki te pełnią funkcję retencyjną oraz kształtują mikroklimat tworząc środowisko życia dla wielu roślin i zwierząt.
Obecnie jednostki z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu kontynuują bądź do końca 2021 r. planują realizacje następujących współfinansowanych ze środków UE:
- wybudowanie 36 nowych zbiorników retencyjnych,
- przebudowę (dostosowanie do funkcji retencyjnych) 43 istniejące zbiorniki,
- odbudowę (przywrócenie funkcji retencyjnych) 64 istniejące zbiorniki.
