Nocne obserwacje motyli
Świat motyli nocnych niebywale zaskoczył uczestników Nocy CIEMnej, wyjątkowego wydarzenia przygotowanego przez poznańskich leśników.
Uczestnicy spotkania spodziewali się zobaczyć zupełnie niepozorne - szare, czarno-białe czy brązowe motyle, a okazało się, że ćmy też są kolorowe i mają ciekawe desenie.
- W Polsce występuje ponad 3000 gatunków motyli, z czego zaledwie 163 gatunki to tak zwane motyle dzienne. Reszta zaliczana jest do ciem. Chociaż podział na motyle dzienne i nocne jest dość symboliczny, gdyż część gatunków ciem lata również w ciągu dnia – wyjaśnia Mirosław Maciąg.
W programie oprócz prelekcji leśnika i entomologa Mirosława Maciąga, nie zabrakło również warsztatów plastycznych. Podczas tych zajęć na plastrach drewna można było wyklejać motyle z suszonych roślin, zrobić owady z kolorowego papieru i namalować piękne motyle techniką odbijania. Największą jednak atrakcją była możliwość obserwacji ciem przy specjalistycznym ekranie entomologicznym.
Ćmy zwabiane były za pomocą różnych lamp oraz urządzenia LepiLed do białego ekranu, gdzie można było je swobodnie oglądać. Choć raczej nie kojarzą się one z całą paletą barw, w trakcie obserwacji można było się przekonać, że ćmy są zaskakująco różnorodne.
Mają różne kształty, rozmiary i kolory. Duże wrażenie zrobiły obserwacje zawisaka borowca (Sphinx pinastri), ale również narożnicy zdrojówki (Phalera bucephala), która po złożeniu skrzydeł wyglądem przypomina gałązkę brzozy. Ze względu na wyjątkowo atrakcyjne ubarwienie królową nocy została okrzyknięta – krasopani poziomkówka (Callimorpha dominula). W sumie zaobserwowano ponad 50 gatunków nocnych motyli.
To spotkanie było również świetną okazją do tego, by przypomnieć jak skomplikowany cykl rozwojowy przechodzą motyle. – Po wykluciu się z jaja larwa motyla, czyli gąsienica jest prawdziwą maszyną do jedzenia. Właściwie nic innego nie robi tylko je. Pożywieniem gąsienic są głównie miękkie części roślin – liście. Gąsienice szybko rosną i kilka razy linieją, czyli zrzucają zewnętrzną warstwę ciała – oskórek. Najbardziej fascynujący proces rozpoczyna się w trakcie stadium poczwarki. Wtedy owad nie rusza się i nie pobiera pokarmu, a ciało larwy ulega całkowitej przebudowie, niemal „rozpuszcza się” i właściwe na nowo tworzą się narządy i skrzydła motyla – tłumaczy Mirosław Maciąg.
Choć motyle kojarzą się głównie z zapylaniem kwiatów, to jednak najważniejszą rolę w przyrodzie pełnią gąsienice. Z jednej strony stanowią one potężną bazę pokarmową np. dla ptaków, a z drugiej strony wydalane ekskrementy przyczyniają się do lepszego obiegu materii w przyrodzie.
Pierwsze w tym roku tego typu spotkanie zgromadziło około 100 osób. Na kolejne wydarzenie z cyklu Noc CIEMna zapraszają leśnicy z nadleśnictw Włoszakowice i Grodziec (RDLP w Poznaniu).
