Leśnicy w Powstaniu Styczniowym
Trwają dni obchodów okrągłej rocznicy powstania styczniowego. Niewielu pewnie wie, że w szeregach oddziałów powstańczych walczyło wielu bohaterów, którzy przed 1863 r. lub po upadku powstania, związani byli z pracą w lasach Podkarpacia.
Nie jesteśmy w stanie ustalić nazwisk wszystkich, więc w dniach obchodów warto przywołać niektóre z nich:
Klemensiewicz Tytus - urodzony 1843 r. w Wieliczce. W wieku młodzieńczym podjął studia leśne, po wybuchu powstania służył jako szeregowy w oddziale gen. Mariana Langiewicza. Walczył we wszystkich bitwach i potyczkach, stoczonych przez ten oddział. Po powstaniu został urzędnikiem kolejowym. Osiadł w Komańczy, gdzie w 1873 roku po odejściu pierwszego zatrudnionego tam naczelnika miejscowej stacji kolejowej Karola Turka, objął po nim stanowisko naczelnika stacji „KOMAŃCZA”. Zmarł w 1909 r., pochowany w Wieliczce. Jego syn Zygmunt Klemensiewicz urodzony 1874 r. w Komańczy był znanym i szanowanym lekarzem, aktywnym działaczem społecznym i organizacji służb zdrowia oraz wybitnym politykiem i parlamentarzystą z Krakowa.
Fusek Michał – urodzony w Twierdzy k/Mościsk 1843 r., praktykant gospodarstwa lasowego, służył jako szeregowy, pod Lelewelem i walczył pod Panasówką, gdzie ciężko ranny utracił prawą rękę. Po powstaniu pracował w zarządzie lasów.
Korasiewicz Marcin – urodzony w 1823 r. Po powstaniu wraz z synem Leonem (również powstańcem) uciekł przed represjami carskimi do Galicji. Tam dostał posadę nadleśniczego w Majdanie Sieniawskim w dobrach Czartoryskich. Zmarł w 1880 r.Korasiewicz Leon – urodzony w 1846 r. Syn powstańca. Walczył razem z ojcem Marcinem. Po powstaniu obaj uciekli przed caratem do Galicji. Tam był leśniczym w Tarnawce i członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego. Zmarł w 1920 r.
Ligman Jan - urodzony w Łowiczu 1840 r. praktykant gospodarstwa lasowego, służył od 23 stycznia 1863 r. pod Jeziorańskim i Langiewiczem. Był dwa razy ranny, z tego raz ciężko w głowę. Po powstaniu wyjechał do Paryża, ukończył w Nancy szkołę „leśniczą” i w 1873 r. przybył do Galicji dla objęcia zarządu lasów Władysława ks. Czartoryskiego.
Niewola-Niewolkiewicz Ferdynand – urodzony w 1814 r., powstaniec styczniowy. Zarządca lasowy w Rudniku nad Sanem. Zmarł w 1901 r. i został pochowany na cmentarzu w Rudniku.
Albinowski Włodzimierz – pochodził z Rzeszowa. Służył w oddziale Horodyńskiego. Pod Radziwiłłowem otrzymał postrzał w nogę. Po wyleczeniu się z rany, uwięziony przez władze austriackie. Po powstaniu był leśniczym w lasach rządowych.
Czerwiński Ludwik z Albigowej, służył jako szeregowy w oddziale Czechowskiego. Po powstaniu był leśniczym.
Król Jan – lat 45, wyruszył do powstania z Markuszowej k. Strzyżowa, z zawodu leśniczy. W maju 1864 r. był sądzony rzekomo za zakłócanie „spokoju publicznego” przez sąd wojenny w Rzeszowie. Został skazany na 2 miesiące więzienia, co było dowodem jego udziału w powstaniu.
Heldt (Helt) Ferdynand - ur. r. 1843 w Sanoku, przeszedł z wojska austriackiego do oddziału Komorowskiego. Osiem razy ciężko ranny, został odbity moskalom przez powstańców. Dekretem Rządu Narodowego mianowany za waleczność porucznikiem. Po powstaniu pracował w lasach rządowych jako leśniczy. Zmarł w 1927 r. w wieku prawie 85 lat. Jako weteran powstania został z honorami pochowany (z udziałem leśników) w Starzawie k. Ustrzyk Dolnych (obecnie Ukraina). Do wybuchu II wojny światowej pieczę nad jego grobem sprawowali leśnicy z Państwowego Nadleśnictwa Starzawa.
Chmielewski Ferdynand – urodzony 1837 r. w Jasienicy Rosielnej. W powstaniu służył jako sierżant żandarmerii w oddziałach J. Czarneckiego i płk. J. Miniewskiego. Walczył w lasach olkuskich, pod Krzykawką i Chechłami. Po powstaniu był leśnikiem w lasach dóbr Jasienica-Jabłonica, stanowiących własność Wysockich z Jasienicy. Osiadł w Komborni. Zmarł 23 listopada 1904 r. i pochowany został na cmentarzu w Komborni.
Cebula Tomasz – strażnik lasowy w Ordynacji Potockich. Walczył pod generałami Jeziorańskim i Langiewiczem m. in. na Kobylej Górze pod Tarnogórą. Pochowany na Cmentarzu Głównym w Przemyślu.
Kurz Teodor – urodzony 1839 r. w Niegłowicach k. Jasła. W powstaniu służył w oddziale płk. Dionizego Czachowskiego jako podoficer. Walczył pod Rybnicą i Jurkowicami. Ranny w prawą nogę. Po powstaniu leśniczy w Morochowie k. Zagórza. Zmarł w 1913 r., pochowany na cmentarzu w Grabownicy Starzeńskiej.
Majkrzakowski Jakub – z Kamienicy k. Brzostka, lat 53. Był leśniczym. Służył w oddziale mjr. Edwarda Dunajewskiego. Brał udział w bitwie pod Gacami 20 czerwca 1863 r. Aresztowany przez władze austriackie.
Myszkowski Jastrzębiec Stanisław - z Szebni k. Jasła, służył w oddziale Dionizego Czachowskiego, po powstaniu spędził 10 miesięcy w więzieniu w Tarnowie, następnie gospodarował na majątku rodzinnym. Po 1869 roku pracował jako leśnik.
Rychlicki Roman herbu Sas, pochodził z Nowego Żmigrodu, właściciel ziemski. W powstaniu walczył w oddziale gen. M. Langiewicza. Po powrocie został wcielony do armii austriackiej i służył w Wiedniu. Po zwolnieniu był leśniczym w Volovcu na Słowacji, a później pracował jako mistrz w tartakach spółki francuskiej w Krempnej. Był też artystą, twórcą wielu ikonostasów na Podkarpaciu. Zmarł w wieku 84 lat w Żmigrodzie.
Stetkiewicz Wincenty – pochodził z Cergowej, gdzie jego ojciec był leśniczym. Był uczniem IV klasy gimnazjum w Rzeszowie i 17 marca 1863 r. opuścił szkołę i poszedł do powstania. Po powrocie pracował jako leśniczy. Jego syn Władysław był też leśniczym w lasach dóbr biskupich w Jaśliskach.
Należy o nich pamiętać nie tylko z okazji rocznicy powstania, a ich groby warto objąć coroczną akcją leśników „Pamiętamy”.
Gloria Victis !
