Kolejne roślinne rzadkości ze Strzałowa
Na terenie Nadleśnictwa Strzałowo (RDLP w Olsztynie) odnaleziono kolejne rzadkie w skali regionu gatunki roślin.
Najrzadszy z nich to czyściec prosty, gatunek charakterystyczny dla muraw kserotermicznych z dużą ilością wapna w glebie. Prawdopodobnie jest to pierwsze powojenne stwierdzenie na Warmii i Mazurach. Na terenie nadleśnictwa rośnie na skraju lasu i pastwiska wypasanego przez krowy przez miejscowego rolnika. W podobnych warunkach siedliskowych rośnie dąbrówka kosmata i przetacznik pagórkowy. Gatunki te zauważono również na skarpach dróg leśnych, gminnych i powiatowych, a dodatkowo dąbrówkę kosmatą stwierdzono w odtwarzanej świetlistej dąbrowie.
Dąbrówka kosmata/ Fot. A. Ryś
Dzwonek boloński w Polsce stwierdzony na około 100 stanowiskach, ale w Polsce północnej jest bardzo rzadki. Na terenie nadleśnictwa został zaobserwowany na trzech stanowiskach i we wszystkich przepadkach rósł na przydrożach skarpach dróg przebiegających przez tereny leśne. Podobnie jak dąbrówka kosmata i przetacznik pagórkowy jest to gatunek charakterystyczny dla muraw kserotermicznych zasobnych w węglan wapna.
Dzwonek boloński/Fot. A. Ryś
Pozostałe dwa gatunki buławnik czerwony (storczyk zamieszczony w „Czerwonej Księdze Roślin”) i miodownik melisowaty w przeciwieństwie do gatunków wymienionych wcześniej lubią miejsca trochę zacienione. Buławnika czerwonego znaleziono na zacienionym skraju lasy mieszanego sosnowo dębowego i łąki wilgotnej a miodownika melisowatego na skaju drogi leśnej również w lesie sosnowo-dębowym.
Buławnik czerwony/ Fot. A. Ryś
Należy przy tym podkreślić, że wszystkie stanowiska opisywanych roślin odkryto na siedliskach przekształconych przez człowieka. Szczególnie interesujący jest fakt ich występowania wzdłuż dróg i skrajów lasu z łąkami. Współcześnie te siedliska mimo antropogenicznego charakteru cechuje najbogatsza różnorodność gatunkowa dlatego warto je penetrować. Podkreślić należy również, że na terenach występowania opisywanych gatunków od 200-300 lat jest prowadzona gospodarka leśna i rolna. Nasuwa się pytanie, czy gospodarka ta miała i ma negatywny wpływ, czy jest obojętna, czy może jednak wpływa korzystnie na zachowanie różnorodność gatunkowej?
Warto przy tym zwrócić uwagę na problem określenia statutu rzadkości. W Polsce aktualny stan wiedzy o gatunkach rzadkich jest nadal bardzo słaby. Naukowców-terenowców, czyli tzw. łazików jest bardzo mało, a wiedza o rozmieszczeniu rzadkich gatunków pochodzi w dużej mierze od pasjonatów-amatorów. Dodatkowo brak centralnych czy regionalnych baz danych jest bardzo istotnym utrudnieniem w prawidłowym określeniu stanu zachowania gatunku oraz jego trendów populacyjnych.
