Kolejna strefa ochrony bociana czarnego
W lasach radomskiej dyrekcji Lasów Państwowych ustanowiono kolejną strefę ochrony ostoi bociana czarnego. To już 55 strefa ochrony rzadkich i chronionych ptaków na terenie tamtejszych nadleśnictw.
Na początku czerwca dotarła do Nadleśnictwa Staszów decyzja RDOŚ w Kielcach w sprawie ustanowienia strefy ochrony ostoi bociana czarnego w leśnictwie Mokre.
Procedura powołania nowej strefy ochrony trwała od połowy kwietnia. Tomasz Marcinek, zastępca nadleśniczego Nadleśnictwa Staszów relacjonuje jej przebieg: – Jako miejsce do lęgu bocian wybrał sobie dorodny dąb, na którym już wcześniej było opuszczone gniazdo, stale monitorowane przez miejscowych leśników. W tym roku leśniczy zaobserwował ponowne zasiedlenie gniazda i zgłosił ten fakt do nadleśnictwa, a nadleśnictwo do RDOŚ w Kielcach. Jednocześnie zasiedlenie gniazda zostało zgłoszone przez miejscowych przyrodników.
Nadleśnictwo Staszów, przez to że powierzchniowo jest największym nadleśnictwem, ale też ze względu na uwarunkowania przyrodnicze to lider wśród 23 nadleśnictw radomskiej dyrekcji, jeśli chodzi o liczbę stref. Łącznie jest tam ich aż dziesięć, w tym osiem bociana czarnego i dwa bielika. Aktualnie procedowane jest też ustanowienie strefy ostoi bielika w leśnictwie Strużki.
Bociany czarne zdobywają pokarm brodząc w płytkich śródleśnych ciekach. Pisklęta i dorosłe ptaki odżywiają się głównie niewielkimi rybami. Uzupełnieniem pokarmu są płazy oraz drobne bezkręgowce.
Ciekawostką jest fakt, że świeżo ustanowiona strefa jest strefą transgraniczną – została ustanowiona na terenie nadleśnictw Staszów i Chmielnik, zgodnie z wymogami gatunku.
Zasady związane z utworzeniem strefy wynikają z Rozporządzenia Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Zostały w nim określone gatunki zwierząt wymagających ustalenia stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania oraz wielkość stref ochrony. W przypadku bociana czarnego strefa ochrony ścisłej to obszar w promieniu do 200 m od gniazda, a częściowej do 500 m (z terminem ochrony okresowej od 15.03 do 31.08).
Nowo ustanowiona strefa jest jedną z 41 stref tego gatunku na terenie nadleśnictw RDLP w Radomiu. Ustanowiono także 11 stref ochrony dla bielika, dwa cietrzewia i puchacza. Ciekawostką jest strefa ochrony w miejscu występowania chronionego gatunku ważki związanej z torfowiskami – iglicy małej na terenie Nadleśnictwa Stąporków.
Teren RDLP w Radomiu charakteryzuje się m.in. licznym formami ochrony przyrody. – Na terenie nadleśnictw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu, różnymi formami ochrony objętych jest ponad 264 tysiące hektarów, co stanowi około 80 procent gruntów naszej dyrekcji – wyjaśnia Jacek Koba z Wydziału Ochrony Lasu. – Według stanu na koniec 2019 roku, mamy 83 rezerwaty przyrody, 11 parków krajobrazowych, 33 obszary chronionego krajobrazu, 44 obszary Natura 2000, cztery stanowiska dokumentacyjne, 233 użytki ekologiczne oraz siedem zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Liczba pomników przyrody wynosi 522, wśród których są głównie pojedyncze drzewa, lecz także skałki, źródła oraz inne ciekawe obiekty przyrodnicze. Warto również podkreślić, że same tylko obszary Natura 2000 zajmują powierzchnię równą prawie 100 tysięcy hektarów, co stanowi niemal jedną trzecią obszaru dyrekcji - dodaje.
Kilka nadleśnictw RDLP w Radomiu niemal w całości pokrywają wielkopowierzchniowe formy ochrony przyrody. Jest to szczególnie widoczne na obszarach znajdujących się w zasięgu Puszczy Świętokrzyskiej oraz Puszczy Kozienickiej.
W samym tylko 2019 r. przybyło także nowych powierzchni włączonych do sieci form ochrony przyrody. Powołano dziesięć stref ochrony wokół gniazd ptaków (osiem stref – bocian czarny, dwa strefy – bielik) w nadleśnictwach: Kozienice, Przysucha, Staszów, Stąporków, Pińczów. Ponadto ustanowiono osiem pomników przyrody w nadleśnictwach Staszów (sześć) i Suchedniów (dwa). W 2020 r. trwają kolejne procedury powoływania stref ochrony, pomników przyrody i użytków ekologicznych.
Zachowaniu bioróżnorodności sprzyjają też projekty realizowane przez leśników ze środków unijnych, własnych i innych źródeł dedykowane ochronie gatunków i siedlisk. Takie projekty realizuje wiele nadleśnictw. Przykłady to Ochrona siedlisk i gatunków terenów nieleśnych zależnych od wód w Nadleśnictwie Chmielnik – projekt realizowany we współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach, projekt LIFE Renaturyzacja śródlądowej delty rzeki Nidy w Nadleśnictwie Pińczów realizowany we współpracy z Zespołem Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, Działania związane z ochroną, promocją i zachowaniem pomnika przyrody dębu Bartek w Nadleśnictwie Zagnańsk (środki funduszu leśnego) czy Czynna ochrona zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych w rezerwacie przyrody „Górna Krasna” w ramach PROW 2014-2020 w Nadleśnictwie Zagnańsk, lub też podobny program dotyczący śródleśnych łąk w Nadleśnictwie Zwoleń.
Dziewięć nadleśnictw z terenu RDLP w Radomiu uczestniczy też w realizacji ogólnopolskiego projektu Ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL LP (OPL) finansowanego ze środków unijnych.
Działania na rzecz bioróżnorodności to też wyłączenie szczególnie cennych lasów z użytkowania, pozostawianie oczek wodnych i innych cennych siedlisk tj. śródleśne łąki, pozostawianie drzew martwych, dziuplastych i kęp starodrzewu, kształtowanie stref ekotonowych, wywieszanie budek lęgowych dla ptaków i popielic, skrzynek dla nietoperzy, ochrona mrowisk, sadzenie drzew i krzewów biocenotycznych i wiele innych działań, realizowanych przez leśników w codziennej pracy.
