Jemioła coraz bardziej kłopotliwa
Jemioła pospolita, półpasożyt żyjący na drzewach, w ostatnich latach wyraźnie zwiększyła swój areał występowania, stając się problemem nie tylko dla jedlin, ale także dla sosnowych drzewostanów na niżu podkarpackim.
- Niegdyś jej szkodliwość nie była na naszym terenie zauważalna, jednak w ostatnich latach, w związku z występującą od 2015 r. suszą, jemioła ma istotny wpływ na kondycję drzew, głównie sosen – mówi Tomasz Najbar, główny specjalista SL ds. ochrony lasu w RDLP w Krośnie. - Od kilku dobrych lat na północy regionu opanowała spore obszary lasów sosnowych. W 2019 roku na terenie RDLP w Krośnie zainwentaryzowano 2317 ha drzewostanów iglastych uszkodzonych przez jemiołę, głównie w nadleśnictwach, gdzie przeważają ubogie siedliska borowe. Najwięcej jest jej w sośninach w Nadleśnictwie Tuszyma – 1294 ha, w Nadleśnictwie Leżajsk – 515 ha i w Nadleśnictwie Mielec – 289 ha. Dziś o wiele mniejsze znaczenie ma ona w jedlinach na pogórzu.
Niegdyś jemioła żyła tylko na starych drzewach, obecnie obserwuje się już nawet 20-30-letnie jodły mocno zasiedlone i osłabione. Taki stan powoduje, że jej szkodliwość dla drzew, jako półpasożyta korzystającego z wody żywiciela, zaczęła się mocno uwidaczniać. Prowadzona jest bieżąca obserwacja drzewostanów opanowanych przez jemiołę, a także usuwanie drzew silnie przez nią opanowanych.
- W trakcie prowadzonych planowych cięć pielęgnacyjnych zwracamy uwagę na usuwanie drzew zasiedlonych, by nie dawały one materiału rozmnożeniowego jemioły – mówi Jan Mazur, zastępca dyrektora RDLP w Krośnie ds. gospodarki leśnej. - Nie chodzi tu o wyeliminowanie jemioły z lasów; patrzymy w szerszym kontekście na liczniejsze pojawianie się tego pasożyta, bo jest ono związane ze zmianami klimatycznymi, a sama inwazja jemioły to tylko ich wskaźnik. Dlatego planując przyszłe działania w lasach będziemy dążyć do przekomponowania składu gatunkowego na bardziej zróżnicowany, a więc odporniejszy na coraz mocniej widoczne zmiany siedliskowe. Dziś oceniamy jej zasięg na ponad 3300 ha, ale do końca czerwca będzie prowadzona szczegółowa inwentaryzacja drzewostanów jodłowych opanowanych przez tego pasożyta.
W kwietniu tego roku w Nadleśnictwie Krasiczyn przeprowadzono lustrację z udziałem przedstawicieli Zespołu Ochrony Lasu w Krakowie. W leśnictwach Cisowa, Krzeczkowa i Kupna stwierdzono silnie porażone przez jemiołę jodły starszych klas wieku, w tym górujące przestoje. W skrajnych przypadkach dochodzi tu do silnej defoliacji jodły i jej zamierania. Podobne obserwacje pochodzą z Nadleśnictwa Bircza.
Po tej lustracji sformułowano kilka wniosków dla leśnej praktyki. Wskazano też, że ocena szkodliwości jemioły, wypracowanie zasad postępowania hodowlano-ochronnego i urządzeniowego w drzewostanach jodłowych wymaga wsparcia naukowców. Badania powinny dać odpowiedź na pytanie o ryzyko rozpadu starszych drzewostanów jodłowych pod wpływem jemioły i ich niekontrolowanego odmłodzenia.
