Znajdź skarby przyrody
(etap edukacyjny: klasy 4-6 szkoły podstawowej)
|
Plan lekcji
Przebieg lekcji
Nauczyciel zaprasza uczniów na lekcję przyrody, która będzie odbywała się poza murami szkoły. Opowiada, że poznają bardo stare drzewo.
Po dojściu do drzewa nauczyciel informuje uczestników zajęć o tym, że jest ono pomnikiem przyrody. Przypomina, że pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Nauczyciel opowiada o tym, że pojęcie pomnika przyrody zrodziło się z kultu, jaki ludzie żywili do starych drzew wielkich rozmiarów. Drzewa takie były czczone już w czasach pogańskich, przez wszystkie ludy europejskie. Współcześnie za pomniki przyrody uznawane są największe drzewa w danej okolicy, związane z pamięcią o osobach lub wydarzeniach. Według stanu na dzień 21.12.2004 r. w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe występuje 10 269 pomników przyrody, w tym:
Nie opracowano dotychczas ogólnopolskiego katalogu pomników przyrody. Udokumentowanie wszystkich takich drzew nie jest wcale łatwe. Są to setki obiektów rozrzuconych w terenie. Wiele prawdziwych perełek nie zostało jeszcze odkrytych i opisanych. Dowodem na to są wyniki „Konkursu na najgrubsze drzewo w Lasach Państwowych u progu XXI wieku”. Został on zorganizowany przez redakcję miesięcznika „Przegląd leśniczy”, a rozstrzygnięcie odbyło się w 2002 r. w gmachu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w Warszawie. Pierwsze miejsce zdobył dąb szypułkowy „Napoleon” rosnący na terenie Nadleśnictwa Przytok – 10,43 m obwodu na wysokości pierśnicy (1,3 m nad ziemią). Nauczyciel przypomina, że ustawa o ochronie przyrody określa następujące formy ochrony przyrody:
Nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup. Każda grupa otrzymuje środki dydaktyczne i materiały pomocnicze. Nauczyciel opisuje zadania do wykonania: Nazwa drzewa Uczniowie określają nazwę drzewa porównując je z drzewami w przewodniku. Budowa drzewa Należy naszkicować sylwetkę drzewa oraz zaznaczyć pień, koronę, gałęzie, liście. Szkicując sylwetkę, należy oddalić się od drzewa tak, aby wyraźnie był widoczny wierzchołek. Należy zwrócić uwagę na grubość pnia, ugałęzienie, wysokość i kształt korony. Wygląd liści Należy naszkicować liść, zwracając uwagę na jego kształt oraz brzeg. Natomiast szkicując gałązkę należy zwrócić uwagę na to, czy liście są ułożone naprzeciwlegle, czy skrętolegle. W przypadku drzew iglastych należy zwrócić uwagę na to, czy igły wyrastają pojedynczo, parami, czy w pęczkach. Pomiar grubości Należy zmierzyć obwód drzewa na wysokości pierśnicy, czyli 1,3 metra od ziemi. Pomiar wysokości Nauczyciel opowiada uczniom, że wysokość drzewa można zmierzyć specjalnym przyrządem – wysokościomierzem. Niestety uczniowie go nie posiadają. Proponuje uczniom zastosowanie innej metody. Jedna osoba o znanym wzroście staje przy drzewie. Druga staje w odległości kilku lub kilkunastu metrów i trzyma w wyciągniętej dłoni patyk (ołówek). Patrząc jednym okiem, zaznacza na patyku wysokość osoby stojącej przy drzewie. Następnie odcinek ten odkłada na mierzonym drzewie. Mierzący znajduje się stale w tej samej pozycji. Ilość odłożeń, pomnożona przez wzrost osoby stojącej przy drzewie, daje wysokość drzewa. Opisanie, dlaczego stare drzewa są skarbami przyrody Uczniowie w grupach zastanawiają się, dlaczego stare drzewa są nazywane skarbami przyrody.
Uczestnicy zajęć wykonują zadania opisane w karcie pracy. W tym czasie nauczyciel podchodzi kolejno do każdej grupy i wyjaśnia wątpliwości, pomaga, radzi…
Gdy uczniowie skończą wykonywanie zadań, wszyscy spotykają się w jednym miejscu i każda grupa referuje jedno zadanie z karty pracy. Członkowie innych grup oraz nauczyciel uzupełniają ich wypowiedzi.
Podczas podsumowania nauczyciel nawiązuje do ostatniego zadania z karty pracy. Opowiada o tym, że wielkie drzewa są ozdobą krajobrazu i zadziwiającym zjawiskiem przyrodniczym. Tworzą one swoiste mikrośrodowisko życia wielu gatunków roślin, zwierząt, grzybów. Dla nauki są przykładem długowieczności i granic fizycznych rozmiarów organizmów roślinnych. Każdego człowieka, oprócz zachwytu nad ich kształtem, fakturą kory i listowia, przejmuje myśl, że drzewo jest żywym świadkiem wydarzeń ciągnących się przez stulecia, że patrzyły na nie oczy wielu minionych pokoleń, że ostało się ono naporowi burz i wichrów w zmiennym klimacie naszego kraju. Najwybitniejsze z tych wielkich drzew były wielokroć opisywane w literaturze, malowane i fotografowane. Mają swoje legendy ludowe lub literackie. Pobierz scenariusz wraz z załącznikami: |
Autor scenariusza:
Cele kształcenia:
Cele wychowania:
Metody nauczania:
Formy nauczania
Czas trwania zajęć
Środki dydaktyczne
Sprzęt wycieczkowy
Publikacje i materiały metodyczne
Materiały pomocnicze:
|
