Skąd ten liść? (1)

(etap edukacyjny: klasy 4-6 szkoły podstawowej)
05.06.2020

(etap edukacyjny: klasy 4-6 szkoły podstawowej)

Plan lekcji

  1. Zapoznanie z tematem.
  2. Podział na grupy.
  3. Obserwacja drzew.
  4. Prezentacje drzew przez poszczególne grupy.
  5. Podsumowanie.

 

Przebieg lekcji

  1. Zapoznanie z tematem

Nauczyciel informuje uczniów o tym, że w Polsce jest 13 gatunków drzew tzw. panujących. Na zajęciach uczniowie poznają sześć spośród nich. Zadaniem uczniów będzie odnalezienie drzew w terenie i wykonanie zadań opisanych w karcie pracy.

 

  1. Podział na grupy

Nauczyciel informuje uczniów o tym, że będą pracować w sześciu grupach. Każdy zespół będzie obserwował i badał inne drzewo. Uczniowie stoją w kręgu i odliczają 1, 2, 3, 4, 5, 6 i ponownie 1, 2… Jedynki tworzą jedną grupę, dwójki drugą itd.

Każda grupa otrzymuje wymienione wcześniej środki dydaktyczne i materiały pomocnicze, m.in. trzy podkładki – clipy. Pierwsza zawiera przypięty plan, druga – kartę pracy, trzecia – opisy drzew.

 

  1. Obserwacja drzew

Nauczyciel wskazuje obszar, po którym uczniowie mogą się poruszać. Zanim uczniowie wyruszą na poszukiwanie drzew, nauczyciel omawia zadania do wykonania – tłumaczy poszczególne polecenia z karty pracy:

Polecenie 1.

Nazwę drzewa należy określić na podstawie opisów drzew otrzymanych od nauczyciela.

Polecenie 2.

Wysokość drzewa należy zmierzyć, posługując się metodą opisaną w karcie pracy. Nauczyciel demonstruje metodę przy wykorzystaniu dowolnego drzewa.

Uczniowie mierzą obwód, wykorzystując centymetr krawiecki.

Grubość drzewa uczniowie mierzą średnicomierzem/klupą. W przypadku braku średnicomierza można skorzystać ze wzoru Oo = 2 Π r, gdzie Oo = obwód okręgu, Π = 3,14, r = promień okręgu. Po przekształceniu uczniowie mogą wyliczyć promień, który pomnożony przez 2 daje grubość drzewa.

Polecenie 3.

Szkicując sylwetkę drzewa należy oddalić się od niego na taką odległość, aby wyraźnie był widoczny wierzchołek. Należy zwrócić uwagę na grubość i wysokość pnia, ugałęzienie, wysokość i kształt korony.

Polecenie 4.

Szkicując gałązkę, należy zwrócić uwagę na kształt liści oraz na to, czy są ułożone naprzeciwlegle, czy skrętolegle. W przypadku drzew iglastych należy zwrócić uwagę na to, czy wyrastają pojedynczo, parami czy w pęczkach.

Polecenie 5.

Nauczyciel tłumaczy, że w przypadku drzew liściastych szkicujemy kwiat lub owoc, a w przypadku drzew iglastych kwiat lub szyszkę.

Polecenie 6.

Z układaniem zagadki uczniowie nie mają najczęściej problemów. Nauczyciel wyjaśnia, że prezentacje drzew będą rozpoczynane od zadania innym grupom zagadki.

Polecenie 7.

Nauczyciel zachęca uczniów, aby w prezentacji drzewa uczestniczyli wszyscy członkowie zespołu. Można np. podzielić się rolami.

Nauczyciel wyjaśnia, że drzewa – obiekty obserwacji, naniesione na planie, są oznaczone w terenie czerwona wstążką, owiniętą wokół pnia.

  • Zadaniem grupy 1. jest odnalezienie drzewa numer 1.
  • Zadaniem grupy 2. jest odnalezienie drzewa numer 2.
  • Zadaniem grupy 3. jest odnalezienie drzewa numer 3.
  • Zadaniem grupy 4. jest odnalezienie drzewa numer 4.
  • Zadaniem grupy 5. jest odnalezienie drzewa numer 5.
  • Zadaniem grupy 6. jest odnalezienie drzewa numer 6.

Po odnalezieniu drzew uczniowie w grupach wykonują zadania opisane w tekście przewodnim. Na wykonanie zadań mają pół godziny. W tym czasie nauczyciel odwiedza każdą grupę i w razie potrzeby służy pomocą.

Po upłynięciu 30 minut wszyscy spotykają się w umówionym miejscu.

 

  1. Prezentacje drzew przez poszczególne grupy

Nauczyciel podchodzi po kolei z wszystkimi uczniami do drzew i poszczególne grupy prezentują swoje obiekty. Każda prezentacja rozpoczyna się od przeczytania zagadki i próby odgadnięcia nazwy drzewa. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, podkreśla najbardziej istotne informacje.

 

  1. Podsumowanie

Na zakończenie lekcji nauczyciel wyjaśnia, że w polskich lasach dominują drzewa iglaste. Na nizinach przeważają drzewostany z panującą sosną, w górach zaś najczęściej występuje świerk. Takie drzewostany są mało odporne na różne czynniki, np. silne wiatry, i dlatego tam, gdzie to jest możliwe, leśnicy przekształcają je w mieszane. W tym celu rozrzedzają gęsto rosnące drzewa iglaste i w to miejsce sadzą drzewa liściaste. Nazywane jest to przebudową. Z gatunków liściastych największy udział wykazuje dąb.

 

Pobierz scenariusz wraz z załącznikami:

Autor scenariusza:

  • Hanna Będkowska - Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie

Cele kształcenia:

  • Wiadomości: Uczeń charakteryzuje sześć różnych drzew leśnych.
  • Umiejętności: Uczeń oznacza sześć różnych drzew leśnych.

Cele wychowania:

  • Postawy i przekonania: Uczeń zdaje sobie sprawę z tego, że leśnicy starają się zwiększyć w lasach udział powierzchniowy drzew liściastych.

Metody nauczania:

  • metoda kierowania samodzielną pracą uczniów;
  • metoda poszukująca (pogadanka);
  • metoda podająca (opowiadanie i opis).

Formy nauczania

  • wycieczka

Czas trwania zajęć

  • 90 minut

Środki dydaktyczne

  • Okazy żywe w środowisku naturalnym – las

Sprzęt wycieczkowy:

  • Przenośna apteczka,
  • Lupy (30 szt.),
  • Średnicomierze (6 szt.),
  • Miary krawieckie (6 szt.).

Publikacje i materiały metodyczne

  • Plan (6 egz.) (odnośnik - Plan)
  • Opisy drzew (6 kompletów, w każdym komplecie 6 gatunków) – np. z Leśnoteki zamieszczonej na Leśnym Wortalu Edukacyjnym.
  • Karty pracy (6 egz.) (załącznik 1)

Materiały pomocnicze:

  • podkładki z klipsem (18 szt.),
  • ołówki (12 szt.),
  • temperówka,
  • gumka.