Wiek munduru leśnego w niepodległej Polsce

30 października 1919 r. Minister Rolnictwa i Dóbr Państwowych zatwierdził projekt umundurowania dla leśników na służbie państwowej. Właśnie mija 100 lat od tego momentu.
28.10.2019 | Rafał Zubkowicz, Zespół ds. Mediów DGLP

30 października 1919 r. Minister Rolnictwa i Dóbr Państwowych zatwierdził projekt umundurowania dla leśników na służbie państwowej. Właśnie mija 100 lat od tego momentu.

Mundur leśnika został wprowadzony niespełna rok po odzyskaniu niepodległości, na kilka lat przed powstaniem przedsiębiorstwa Lasy Państwowe w 1924 r. Jego rola polegała nie tylko na identyfikacji państwowej służby leśnej. Jednoczył kadry dotąd pracujące w trzech różnych zaborach.

Mundur wprowadzono, co prawda dla wszystkich kadr podległych ówczesnym Zarządom Dóbr Państwowych, ale wśród nich byli niemal wyłącznie leśnicy.

Pierwszy mundur leśników-terenówców był w kolorze szarym. Ciemna zieleń, zarezerwowana dla administracji biurowej, w nadleśnictwie mogła być obecna co najwyżej w kancelarii. Od gajowego po nadleśniczego – wszyscy mieli szyć mundury z szarego sukna. Elementem tamtego munduru miała być kurtka (marynarka) ze stójką, wpuszczane w długie buty spodnie i płaszcz.

Stopnie służbowe leśników można było identyfikować na podstawie naramienników złoconych symboli na patkach (zielonych) kołnierza. Gajowy miał je puste, jedna gwiazdka oznaczała adiunkta, dwie – podleśniczego, trzy – leśniczego, rozeta zaś nadleśniczego. Począwszy od stanowiska podleśniczego wszystkim przysługiwało paradowanie z kordelasem, a naramienne epolety leśniczego i nadleśniczego miały być wykonane ze złoto-zielonej plecionki.

Równie nieoczywistym, co szary kolor jest dla współczesnych kształt nakrycia głowy. Była nim rogatywka, najbardziej nawiązująca do polskiej tradycji mundurowej. Do 1930 r. i wprowadzenia nowych przepisów mundurowych, to ona była najbardziej charakterystycznym elementem leśnego uniformu.

Mundur dla leśników zaprojektował najprawdopodobniej płk Bronisław Gembarzewski, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego i Muzeum Wojska w Warszawie. Gembarzewski był historykiem wojskowości i malarzem. Pozostawił po sobie tysiące rysunków przedstawiających historyczne umundurowanie polskiego żołnierza.

Warto pamiętać, że w tym roku przypada również 200 lat od wprowadzenia munduru państwowych służb leśnych w Królestwie Polskim. W 1819 r. to zależne od carów państwo cieszyło się sporą autonomią. Dlatego na mundurach leśników znalazły się okazałe wizerunki polskiego godła.