Przetamowania zatrzymują wodę na cennych obszarach
Nadleśnictwo Szczecinek dzięki specjalnym przetamowaniom powstrzymuje odpływ wody starymi rowami z części obszaru Natura 2000. To jedno z działań realizowanych w ramach ogólnopolskiego projektu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na terenach podlegających LP.
Rowy w lasach (i nie tylko) budzą ostatnio wiele emocji. Nie dziwi to w roku takim jak obecny, jednym z kilku kolejnych ubogich w opady. Rowy powstawały w latach powojennych, wiele na terenach nieistniejących już PGR-ów, z myślą o tym, by wykorzystać każdy skrawek ziemi na cele gospodarcze – niezależnie od tego, czy było to pole uprawne, łąka czy las.
Z czasem większość tego typu rowów odprowadzających wodę stało się zbędnych. Oczywiście nadal są i będą miejsca, w których melioracje są potrzebne, aby móc korzystać z nich gospodarczo lub utrzymać infrastrukturę (np. odprowadzanie wody z dróg). Przez melioracje powinno rozumieć się systemy zarządzania wodą – spełniające funkcje nawadniające i odwadniające, w zależności od celów, pogody i lokalnych uwarunkowań.
Lasy Państwowe prowadzą również projekty małej retencji nizinnej i górskiej. Tylko do 2015 r. w ramach tych projektów w lasach zgromadzono 53 mln m3 wody.
Jednocześnie w wielu innych miejscach rowy mogą być zbyteczne, nie ma sensu ich konserwowanie, a nawet należałoby je zlikwidować czy też przetamować, co jest tańszym i prostszym rozwiązaniem. Ograniczenie odpływu wody to nie tylko budowanie jej zasobów i minimalizowanie skutków suszy, ale także ochrona cennych przyrodniczo siedlisk związanych z wodą, jak torfowiska czy bory i lasy bagienne.
Na takich właśnie terenach prawie dwa lata temu Nadleśnictwo Szczecinek wybudowało 34 przegrody drewniano-ziemne powstrzymujące odpływ wody starymi rowami z części obszaru Natura 2000 „Jeziora Szczecineckie”. Zasięg oddziaływania tych przetamowań liczy blisko 380 hektarów!
Obszar ten obejmuje użytek ekologiczny „Wielkie Błoto”, czyli pozostałość torfowiska wysokiego typu bałtyckiego (tzw. potorfia, czyli miejsca po eksploatacji torfu sprzed ponad 100 lat) oraz „Brzezińskie Bagna” – kompleks borów i brzezin bagiennych z jeziorkami dystroficznymi (małymi, naturalnymi zbiornikami wodnymi charakterystycznymi dla torfowisk: o kwaśnym odczynie oraz z niską zawartością tlenu i substancji odżywczych). Podczas wyboru miejsc przetamowań nadleśnictwo współpracowało z Klubem Przyrodników.
„Jeziora Szczecineckie” są dobrze znane, gdyż członkowie klubu realizowali tam wcześniej projekt ochrony torfowisk bałtyckich m.in. Bagna Kusowo.
Zarówno Wielkie Błoto (ze ścieżką edukacyjną dla odwiedzających), jak i „dziksze” Brzezińskie Bagna to niezwykłe miejsca, perełki przyrodnicze nadleśnictwa. Spotkać tam można chmary jeleni, wilki i bieliki. Jedno z okresowych rozlewisk, tworzące się z wód opadowych, zasiedlają traszki i kumaki. Zbiornik utrzymuje się sezonowo dzięki spiętrzeniu wody za pomocą zastawki.
Od momentu wybudowania przegród i zablokowania rowów na mokradłach zrobiło się naprawdę mokro. Nawet podczas ubiegłorocznego, suchego lata na torfowiskach było mnóstwo wody! Żeby się tam wybrać, koniecznie trzeba zabrać gumowce lub wysokie buty. Bagna z powrotem stają się rezerwuarem wody dla wszystkich okolicznych drzewostanów.
Przetamowania na rowach Nadleśnictwo Szczecinek postawiło w ramach „Kompleksowego projektu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe”.
