Zimowy zbiór szyszek

W lasach rozpoczęło się szyszkobranie. Grudzień i styczeń to najlepszy czas na zbiór szyszek drzew iglastych, gdyż są one dojrzałe i jeszcze zamknięte.
04.01.2019 | Monika Kubiak, Nadleśnictwo Pniewy

W lasach rozpoczęło się szyszkobranie. Grudzień i styczeń to najlepszy czas na zbiór szyszek drzew iglastych, gdyż są one dojrzałe i jeszcze zamknięte.

Zbiory nasion można przeprowadzać wyłącznie w specjalnie do tego wyznaczonych drzewostanach. Leśnicy z Nadleśnictwa Pniewy już w zakończyli zbiory szyszek w plantacji nasiennej sosny noteckiej. To tzw. ekotyp sosny zwyczajnej, który przetrwał gradację strzygonii choinówki (Panolis flammea) w Puszczy Noteckiej.

Więcej o pracy leśników w szkółkach Dlaczego leśnicy zbierają nasiona drzew oraz Orzechy, orzeszki – robimy zapasy

Owad ten w latach 20. ubiegłego wieku w Puszczy Noteckiej zniszczył ok. 70 tys. ha  lasów sosnowych, w całej Polsce drzewa ucierpiały na obszarze ok. 220 tys. ha. Klęska ta zmieniła krajobraz puszczy na wiele dziesięcioleci. 

Plantacja sosny noteckiej powstała w 1993 r. na terenie szkółki leśnej w Dąbrowie w Nadleśnictwie Pniewy. Rosnące tam drzewa zachowują cenną pod względem ekologicznym pulę genową oraz dostarczają dużą ilości ulepszonego materiału nasiennego.

Sosny urosły już na tyle, że nie można zbierać nasion „z ziemi”, dlatego jest wykorzystywany podnośnik koszowy. Przed zbiorem szyszki podlegają ocenie pod względem jakości. Właściwe przygotowanie do zbiorów pozwala bowiem uniknąć niepotrzebnych kosztów.

Zebrane szyszki waży się oraz przechowuje w odpowiednich pomieszczeniach, tak aby zachowały swą wilgotność i masę. Po zbiorach transportowane są do wyłuszczarni nasion w Jarocinie, gdzie nasiona zostaną wyjęte z szyszek, odskrzydlone i przechowane do siewów.

Zgromadzone szyszki, a potem nasiona nie mogą być zmieszane z partiami szyszek z innych drzewostanów – nawet pochodzących z tego samego nadleśnictwa. Aby móc porównywać w przyszłości cechy zewnętrzne potomstwa drzew pochodzących z poszczególnych drzewostanów, leśnicy muszą mieć pewność, z których źródeł pochodzą.

Sosny rosnące na plantacji są klonami 54 drzew matecznych, które rosły w ocalałych drzewostanach. Klony, czyli drzewa o jednakowym materiale genetycznym, uzyskuje się przez rozmnażanie wegetatywne, czyli bez udziału zapłodnienia. Pobrane z drzew matecznych pędy (zrazy) szczepi się na specjalnie do tego przygotowanych podkładkach. Podkładki przygotowuje się z sadzonek drzew wyhodowanych z tych samych nasion, z których pobiera się zrazy.

Plantacja z Nadleśnictwa Pniewy służy nie tylko tamtejszemu nadleśnictwu, ale też innym nadleśnictwom, które znajdują się w tym samym regionie nasiennym. Pierwsze zbiory szyszek rozpoczęto w 2005 r., a więc w 12 lat po jej założeniu. Od tamtego czasu zebrano ok. 18 ton szyszek, z czego wyłuszczono 262 kg nasion. Natomiast tegoroczna partia liczyła nieco ponad 2 tony.