Zbiór nasion. Od nasionka do drzewa

Zbiór nasion to jeden z podstawowych elementów hodowli lasu. Zebrane nasiona trafiają na szkółki, gdzie służą do wyhodowania młodego pokolenie lasu. Określona pula zasila również rezerwę Leśnego Banku Genów.
14.11.2018 | Łukasz Auguścik, Nadleśnictwo Kudypy

Zbiór nasion to jeden z podstawowych elementów hodowli lasu. Zebrane nasiona trafiają na szkółki, gdzie służą do wyhodowania młodego pokolenie lasu. Określona pula zasila również rezerwę Leśnego Banku Genów.

Co roku leśnicy na dziesiątkach tysięcy hektarów sadzą nowe pokolenie lasu. Jednak by to zrobić, potrzebują setek milionów młodych drzew, które najpierw muszą wyhodować z wielu ton nasion.

Kiedy są zbierane nasiona? - To zależy od gatunku drzewa - odpowiadają leśnicy. Urodzaj nasion nie u wszystkich gatunków występuje co roku.

Przyjmuje się, że np. lipy obficie owocują co roku lub co dwa lata, sosna pospolita co 3-5 lat, a dąb bezszypułkowy i buk zwyczajny nawet co 5-10 lat. Jednakże wspomniane lata nasienne nie są regułą, co potwierdza m.in. dąb, który w wielu miejscach w kraju obwicie obradzał w ciągu ostatnich dwóch lat.

Warto dodać, że tej jesieni w lasach olsztyńskiej dyrekcji LP zebrano 280 kg nasion buka oraz 100 514 kg żołędzi.

Termin i sposób zbioru nasion zależą w głównej mierze od specyfiki owoców, które kryją w sobie nasiona. Bukiew, żołędzie, czy też owocostany z grabu i klonowe skrzydlaki zbiera się po ich dojrzeniu i opadnięciu na ziemię. Czasami nasiona zbierane są z ziemi po ich wcześniejszym otrząśnięciu. Często pod drzewami, przed opadem nasion, rozkładane są różnego rodzaju płachty, które ułatwiają ich zbiór.

Z sosny, brzozy i olchy nasiona zbiera się przed zupełnym dojrzeniem owoców, na drzewach stojących lub z drzew ściętych podczas pozyskania drewna. Taki typ zbioru stosuje się gdyż u niektórych drzew owoce po dojrzeniu otwierają się lub rozpadają. Znajdujące się w nich, zazwyczaj bardzo drobne nasiona, rozsypują się i ich zbiór jest bardzo ciężki lub wręcz niemożliwy.

Czasami praktykowany jest tzw. zbiór na zielono, zbierane są jeszcze niedojrzałe nasiona o zielonym zabarwieniu. Najczęściej zbierane są w ten sposób nasiona lipy, grabu czy też jesionu. Metoda ta jest stosowana m.in. w celu skrócenia czasu kiełkowania nasion. Jednak takie nasiona nie nadają się do długiego przechowywania i muszą być natychmiastowo wysiewane.

W zależności od specyfiki nasion, metody siewu i potrzeb hodowlanych nasiona mogą być wysiewane bezpośrednio po zbiorze lub też magazynowane. Przechowywanie nasion jest bardzo złożonym procesem, uzależnionym od ich właściwości biologicznych. Musi być spełniony szereg czynników, musi być zachowana odpowiednia temperatura i wilgotność, aby do momentu wysiewu nasiona nie utraciły swej wartości siewnej.